If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Introducing Darwin and natural selection

Obserwując przyrodę

Keenly obserwował naturę w każdej jej postaci—od skamielin leniwców po przedrzeźniacze, od pierwiosnków po dzieci—Darwin zobaczył, że wszyscy jesteśmy spokrewnieni. Doszedł do wniosku, że wszystkie żyjące organizmy dzielą wspólnego przodka i ogromna różnorodność życia na Ziemi jest wynikiem procesu trwającego przez miliony lat i zachodzi po dziś dzień. Darwinowskie wyjaśnienie dla tego rozwoju życia w czasie—teorię ewolucji poprzez naturalną selekcję— zmieniała nasze zrozumienie przyrody, tak jak wyobrażenia, Galileusza, Newtona i Einsteina zrewolucjonizowało nasze zrozumienie świata fizycznego.
Darwinowska teoria ewolucji przez dobór naturalny jest podstawą całej współczesnej biologii. Pozwala nam to rozszyfrować nasze geny, walczyć z wirusami, zrozumieć zapis kopalny i bogactwo bioróżnorodności. Prosta, a zarazem kontrowersyjna, niezrozumiana i niewłaściwie wykorzystana w celach społecznych, ta teoria pozostaje niekwestionowana, jako główna koncepcja biologii. Karol Darwin, niechętny rewolucjonista, całkowicie zmienił nasz pogląd na przyrodę oraz na to jakie miejsce w niej zajmujemy.

Bogata i cudowna różnorodność

Karol Darwin przyglądał się życiu. Bogata i cudowna różnorodność życia na ziemi, od wąsonogów po motyle, od strusi po storczyki, zaciekawiła go. Niezliczone gatunki, żyjące i wymarłe—dlaczego ich tak dużo? Niektóre nieznacznie różniły się od innych—co może to wyjaśnić? Każdy organizm wspaniale dostosowany do jego środowiska—jak mogło się to zdarzyć?
Z uporem i pasją Darwin wyruszył w poszukiwaniu odpowiedzi. Przeprowadzał eksperymenty. Czytał i korespondował z kolegami przyrodnikami całego świata. Studiował dowody używając prostych narzędzi, niekiedy niewiele więcej niż mikroskop czy szkło powiększające. Darwin przyglądał się — i zobaczyliśmy świat w nowy sposób.

Świat przed Darwinem

Zanim Darwin przyszedł na świat, większość ludzi w Anglii akceptowała podane im pewne idee dotyczące przyrody. Gatunki nie były połączone w pojedyncze "drzewo rodowe". Były niepołączone, niezwiązane i niezmienne od czasu ich powstania. A Ziemia sama był uważana za bardzo młodą— prawdopodobnie mającą tylko 6000 lat— że nie było czasu dla gatunków na zmianę. W każdym razie ludzie nie byli częścią przyrody; byli ponad i poza nią.
To nastawienie odbiło się szerszym poglądem na świat jako stabilny i niezmienny. To był naturalny porządek rzeczy. Większość Anglików żyło w społecznościach rolnych i nie podróżowało daleko od miejsca urodzenia. Ich życie było bardzo podobne do życia ich rodziców. Rewolucja przemysłowa i reformy demokratyczne zmieniły społeczeństwo—ale przed Darwinem, było nadal możliwe aby ujrzeć świat jako bezczasowy, wieczny i niezmienny.

Jak stara jest Ziemia?

Czy życie na Ziemi ewoluowało? Przed 1800 tylko garstka przyrodników z Anglii i Francji brała tę ideę pod uwagę. Nie mogli zobaczyć jak mogłoby być wystarczająco dużo czasu, aby nastąpiła ewolucja.
Opierając się na interpretacji Biblii, ludzie w Anglii wierzyli, że Ziemia ma tylko około 6000 lat—nie wystarczająco wiele, aby niezliczone gatunki wyewoluowały.
Obecnie wiemy z datowania izotopowego, że Ziemia ma około 4,5 miliarda lat. Gdyby przyrodnicy w latach 1700 -1800 znali prawdziwy wiek Ziemi, wcześniejsze pomysły na temat ewolucji mogłyby być traktowane bardziej poważnie.

Nie tylko jeszcze jedno zwierzę

Przed czasami Darwina ludzie nie byli uważani za część przyrody. Ludzie widzieli, że przypominamy inne zwierzęta, w szczególności naczelne, takie jak orangutany czy szympansy. Jednak pomimo niezaprzeczalnych różnic pomiędzy "nami" a "nimi", tylko garstka wczesnych przyrodników klasyfikowała ludzi też jako zwierzęta.
W Anglii w XVIII i na początku XIX wieku, nieliczni kwestionowali biblijną historię powstania. Dominującym poglądem było, że ludzi zostali stworzeni aby panować nad zwierzętami, "nad rybami morskimi, nad ptactwem powietrznym". Przyrodnicy widzieli, że zwłaszcza pod skórą szympansy przypominają ludzi--jednak myśl, że moglibyśmy być w jakikolwiek sposób spokrewnieni z małpami była nie do pomyślenia.

Natura gatunków

Przed 1800 europejscy przyrodnicy zależność pomiędzy roślinami i zwierzętami. Kolekcjonowali okazy, dokładnie je badali, a nawet klasyfikowali podobne gatunki w grupy. But only a few bold thinkers, including Jean-Baptiste Lamarck and Erasmus Darwin, Charles's grandfather, speculated that species had evolved--that is, that all life shared a common ancestor.
Dlaczego więcej ludzi nie pojmowało, że podobieństwo struktury szkieletowej—tak wyraźnie widoczne—jest wskazówką, że gatunki są ze sobą spokrewnione? Częściowo nikt nie był w stanie w przekonujący sposób wyjaśnić jak działa ewolucja. Jak cechy charakterystyczne, takie jak długi nos mrówkojada, miały się wykształcić w czasie? Jak mogły powstawać nowe gatunki? Jednak kilku przyrodników zadawało takie pytania. Większość tkwiła w wygodnym przekonaniu, że każdy gatunek powstał w wyniku umyślnego aktu stworzenia Twórcy.

Ewolucja przed Darwinem

Wcześni ewolucjoniści jak Jean-Baptiste Lamarck mieli trudności w wyjaśnianiu jak powstają nowe gatunki. Lamarck widział, że wiele zwierząt wykształciło cechy przydatne w przystosowaniu do warunków życia. Na przykład, długa szyja żyraf była idealna do żywienia się liśćmi na wysokości. Ale jak żyrafa zdobyła swoją szyję? Lamarck uważał, że było to wynikiem ciągłego wysiłku sięgania po żywność. Twierdził, że ciągłe wykorzystanie części ciała uczyniło ją większą i silniejszą.
Jednak był jeden podstawowy problem. Czy zmiana powstała w trakcie życia zwierzęcia może być przekazana potomstwu? Czy ojciec podnoszący ciężary może mieć muskularne dziecko? Lamarck nie sądził żeby takie cechy nabyte mogły zostać odziedziczone, jednak kilku innych się z nim nie zgadzało. Przekonywujący mechanizm ewolucji był jeszcze do odkrycia.
Źródła dodatkowe:
Tematy naukowe: Darwin

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.