If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Nasza gwiazda: Słońce

Nasza gwiazda - Słońce - to żółta gwiazda na półmetku swojego istnienia, nieznacznie masywniejsza niż typowa gwiazda. To ona żywi i podtrzymuje życie na Ziemi. Jej ciepło i światło ogrzewa powierzchnię Ziemi, ma wpływ na pogodę, prądy morskie oraz napędza fotosyntezę. Doświadczamy wpływu Słońca kiedy czujemy jego ciepło na naszej skórze i wtedy gdy patrzymy na świat w jego blasku.
Przekrój przez Słońce © NASA
Przekrój przez Słońce © NASA

Jądro

Energia w Słońcu wytwarzana jest głęboko w jego wnętrzu w wyniku jednego z najbardziej efektywnych procesów zachodzących we Wszechświecie: reakcji termojądrowej. Atomy wodoru łączą się ze sobą tworząc hel i wytwarzając przy tym ogromne ilości energii. Dlatego gwiazdy świecą. Spalają swoje paliwo w procesie reakcji termojądrowej (w odróżnieniu od ognia, który pali w wyniku utlenienia). Dzięki tej reakcji gaz we wnętrzu gwiazd się podgrzewa i przeciwstawia się sile grawitacji działającej do środka - zachodzi równowaga hydrostatyczna.

Strefa promienista i konwekcyjna

W strefie promienistej, najbliższej jądra, gaz nie przepływa, jest statyczny a energia (we wszystkich długościach fali) przenika poprzez promieniowanie. Ponad nią znajduje się strefa konwektywna, w której prądy przenoszą energię słoneczną do góry w procesie zwanym konwekcją: gaz grzany jest od gorącego jądra od dołu i chłodzony gdy energia uwalniania jest w przestrzeń kosmiczną. Konwekcja powoduje kipienie gazu, podobnie do tego jak dzieje się to z wodą tuż przed jej zagotowaniem.

Fotosfera, chromosfera i korona

Fotosfera to widoczna powierzchnia Słońca, miejsce w którym Słońce zaczyna być przeźroczyste dla światła widzialnego. Plamy słoneczne to chłodniejsze miejsca fotosfery. Chromosfera i korona to najbardziej zewnętrzne części Słońca. Chromosfera ma temperaturę dziesięciokrotnie większą niż fotosfera, a korono jest jeszcze gorętsza - temperatura dochodzi tam do milionów stopni. Korona jest tak gorąca, że nawet grawitacja Słońca nie może zatrzymać wypływu materii w kosmos w postaci wiatru słonecznego.

Jak świeci Słońce?

Promienie słoneczne widoczne wokół nas to nic innego jak światło widzialne, które dociera do Ziemi dając nam dzień. Słońce również oddaje energie w innych, niewidocznych dla nas częściach światła takich jak: światło gamma, promieniowanie rentgenowskie, ultrafiolet, podczerwień, mikrofale czy też fale radiowe.
Z pomocą sond kosmicznych okrążających Ziemię i Słońce możemy przyjrzeć się naszej Dziennej Gwieździe w różnych długościach fali. Aby było łatwiej zrozumieć tak zrobione zdjęcia heliofizycy nadają im różne kolory, sztuczne barwy które pozwalają spojrzeć w różnych długościach fali.

Słońce i widmo słoneczne

Widmo elektromagnetyczne to obraz wszystkich długości fal promieniowania elektromagnetycznego (światła). Wraz ze wzrostem długości fali maleje jej częstotliwość i energia. Poniższy obraz Słońca składa się z trzech zdjęć połączonych ze sobą. Heliofizycy wykonali zdjęcia korony słonecznej w trzech przedziałach długości fali w niewidocznym dla oka świetle ultrafioletowym. Następnie przypisali im trzy kolory (czerwony, żółty i niebieski), co pozwoliło na wydatniejsze oddanie szczegółów Słońc takich jak rozbłyski.
© NASA
Słońce w wielu długościach fali
Film przedstawia obserwacje Słońca w różnych długościach fali. Kotłująca się aktywność i niezwykłe wybuchy mają tu miejsce codziennie.
Filmy wideo na Khan Academy

Wiatr słoneczny i promieniowanie

Wiatr słoneczny to jednostajnie płynący strumień gorącego gazu który wydostaje się z korony słonecznej z prędkościami milionów kilometrów na godzinę. Szczęśliwie chroni nas przed nim pole magnetyczne oraz ziemska atmosfera: dzięki nim zwykle jedynie mała porcja cząstek wiatru wchodzi w atmosferę, podróżując w kierunku północnego i południowego bieguna Ziemi co prowadzi do powstania spektaklu zwanego zorzą polarną. Ziemskie pole magnetyczne chroni nas również przed niebezpiecznym promieniowaniem emitowanym w sposób ciągły przez Słońce. Jednak co jakiś czas, powstają wybuchy słoneczne (napędzane magnetyzmem Słońca) oraz burze słoneczne w jego wietrze. Niezwykle rzadko aktywność ta może zakłócić łączność radiową, telefony komórkowe, system satelitów GPS czy nawet prowadzić do przerw w dostawie prądu. The Sun, the Sun’s magnetic field, and the solar wind together form a dynamic, interconnected system called theheliosphere, which extends across our Solar System to beyond the Kuiper Belt (a disk of millions of comets that orbit the Sun beyond Neptune).
Na zdjęciu uchwycono silniejsze powiewy wiatru słonecznego. © AMNH
Pole magnetyczne Słońca rozciąga się daleko od niego dzięki wiatrowi słonecznemu.
Ziemskie pole magnetyczne i atmosfera niemal zawsze jest ochronną tarczą przed wiatrem słonecznym. © AMNH

Warte przeczytania:

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.