If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Prehistoryczne technologie

Pięściak, młodszy paleolit, mający około 1,8 miliona lat, znaleziony w wąwozie Olduvai, Tanzania, Afryka, twarda zielona lawa wulkaniczna (fonolit), 23,8 x 10 cm © The Trustees of the British Museum.
Pięściak, młodszy paleolit, mający około 1,8 miliona lat, znaleziony w wąwozie Olduvai, Tanzania, Afryka, twarda zielona lawa wulkaniczna (fonolit), 23,8 x 10 cm © The Trustees of the British Museum.
Wykonane prawie dwa miliony lat temu, kamienne narzędzia, takie jak ten, są pierwszym znanym wynalazkiem technologicznym.
To narzędzie do siekania i inne podobne do tego są najstarszymi obiektami w Muzeum Brytyjskim. Pochodzi z wczesnego ludzkiego obozowiska w dolnej warstwie osadów z wąwozu Olduvai w Tanzanii. Datowanie potasowo-argonowe wskazuje, że to podłoże skalne ma od 1,6 do 2,2 miliona lat starszą górę niż dół. To i inne narzędzia są datowane na około 1,8 miliona lat.
Używając innego twardego kamienia jako młotka, twórca uderzał odłamując kawałki z obu stron bazaltu (lawy wulkanicznej) tak, że przycinał formę tworząc ostrą krawędź. Mógł służyć do ścinania gałęzi z drzew, cięcia mięsa z dużych zwierząt lub rozbijania kości do tłustej zawartości - niezbędnej części wczesnej diety człowieka. Odłupki mogły być również używane jako małe noże do zadań lekkich.

Celowe kształtowanie

Dla niektórych ludzi ten artefakt może wydawać się nieokrzesany; jak możemy być pewni, że jest to ludzka produkcja, a nie tylko połamane lub podeptane przez zwierzęta? Bliskie spojrzenie ujawnia, że krawędź jest tworzona przez celową sekwencję umiejętnie umieszczonych ciosów o mniej lub bardziej jednolitej sile. Wiele obiektów tego samego rodzaju, wykonanych w ten sam sposób, występuje w grupach zwanych assemblacjami (zbiorowiskami), które są niekiedy kojarzone z wczesnymi szczątkami ludzkimi. Natomiast siły natury uderzają losowo i ze zmienną siłą; brak wzorca, a cel i jednolitość mogą być widoczne w modyfikacjach które są tworzone.
Narzędzia do rąbania i odłamki z najwcześniejszych afrykańskich miejsc były określane jako Oldowan przez archeologa Louisa Leakeya. Znalazł je na swojej pierwszej wyprawie do Olduvai w 1931 roku, która była sponsorowana przez Muzeum Brytyjskie.
Pięściaki były jeszcze w użyciu około 500 000 lat temu, kiedy to ich produkcja i użytkowanie rozprzestrzeniło się w Afryce, Azji Południowej, na Bliskim Wschodzie i w Europie, gdzie powstawały jeszcze 40 000 lat temu. W ostatnich wykopaliskach znaleziono je nawet na tak Dalekim Wschodzie jak Korea. Żaden inny kulturalny artefakt nie jest znany od tak dawna na tak dużym obszarze geograficznym.
Pięściaki są zawsze wykonane z kamienia i trzymane w dłoni podczas użytkowania. Wiele z nich ma charakterystyczny kształt łzy lub gruszki, które mogły być inspirowane zarysami ludzkiej ręki.

Początki zmysłu artystycznego?

Chociaż pięściaki były używane do różnych codziennych zadań, w tym do wszystkich aspektów skórowania i rozbiórki zwierząt lub pracy z innymi materiałami, takimi jak drewno, ten obiekt jest znacznie większy niż zwykle używany rozmiar takich ręcznych narzędzi. Pomimo swojej symetrii i regularnych krawędzi, wydaje się trudne w użyciu. W miarę jak język zaczął się rozwijać wraz z tworzeniem narzędzi, czy ten pięściak był sugestią pomysłu? Czy troska i kunszt rzemieślniczy, z którym zostały wykonane, świadczą o początkach zmysłu artystycznego unikalnego dla ludzi?
Więcej informacji:
L.S.B. Leakey, Olduvai Gorge (Cambridge, Uniwersytet Press, 1951).
K.D. Schick and N. Schick, Making silent stones speak. Human Evolution and the Dawn of Technology (Londyn, Weidenfeld and Nicolson, 1993).
Logo Muzeum Brytyjskiego
© Rada Powiernicza Muzeum Brytyjskiego

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.