If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Leczenie aktywnej gruźlicy — film z polskimi napisami

Dowiedz się jakie leki pomagają zapobiegać gruźlicy aktywnej. Poniższe filmy nie stanowią porady medycznej i pełnią jedynie funkcję informacyjną. Filmy te nie mają na celu zastąpienia profesjonalnej porady medycznej, diagnozy lub leczenia. Zawsze zasięgnij porady personelu medycznego w razie jakichkolwiek pytań związanych z Twoim stanem zdrowia. Nigdy nie lekceważ profesjonalnej porady medycznej lub nie zwlekaj z jej zasięgnięciem pod wpływem jakichkolwiek przeczytanych w Khan Academy treści lub obejrzanych tu filmów. Stworzone przez: Stanford School of Medicine.

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.

Transkrypcja filmu video

Nazywam się Charles Prober, a ja Morgan Theis. W tym filmie omówimy leczenie aktywnej gruźlicy. W tym filmie omówimy leczenie aktywnej gruźlicy. Dlaczego to takie ważne? Oczywistym powodem leczenia gruźlicy, tak jak każdej innej choroby, jest zapobieganie niepełnosprawności i śmierci z jej powodu. Kolejnym powodem leczenia chorób zakaźnych, niezwykle istotnym w kontekście gruźlicy jest zapobieganie jej rozprzestrzenianiu się. Dobra wiadomość jest taka, że mamy do dyspozycji cały szereg leków, że mamy do dyspozycji cały szereg leków, dzięki którym możemy skutecznie leczyć gruźlicę. dzięki którym możemy skutecznie leczyć gruźlicę. Zła widomość jest taka, że w przeciwieństwie do innych chorób zakaźnych, leczenie gruźlicy trwa dość długi okres czasu. leczenie gruźlicy trwa dość długi okres czasu. Muszą być także podawane w kombinacjach. Trzeba brać kilka leków jednocześnie, aby leczenie było skuteczne. Ponadto oporność niektórych szczepów prątka gruźlicy na stosowane leki stale rośnie Ponadto oporność niektórych szczepów prątka gruźlicy na stosowane leki stale rośnie i jest już problemem na skalę światową. O leczeniu opornych patogenów porozmawiamy innym razem, O leczeniu opornych patogenów porozmawiamy innym razem, bo jest to bardzo skomplikowany temat, dlatego w tym filmie opowiem głownie o terapii najczęstszej postaci gruźlicy. opowiem głownie o terapii najczęstszej postaci gruźlicy. opowiem głownie o terapii najczęstszej postaci gruźlicy. Tej, którą widzimy najczęściej, z której leczeniem spotykamy się najczęściej, czyli gruźlicy płuc. Najpierw musimy oczywiście rozpoznać zakażenie. Najpierw musimy oczywiście rozpoznać zakażenie. Przypuśćmy, że już to zrobiliśmy. Rozpoznaliśmy u naszego pacjenta aktywne zakażenie prątkiem gruźlicy w obrębie płuc i chcemy rozpocząć leczenie. W większości przypadków terapię rozpoczyna się od kombinacji czterech leków. Chodzi tutaj o przypadki zakażenia szczepem lekowrażliwym. Chodzi tutaj o przypadki zakażenia szczepem lekowrażliwym. Tymi czterema lekami są ... Jest taki akronim - RIPE. R-I-P-E Gdzie R oznacza rifampicynę, I - izoniazyd, w skrócie INH, P - pyrazynamid, albo inaczej PZA, a E - etambutol. Od samego początku stosujemy wszystkie cztery leki Od samego początku stosujemy wszystkie cztery leki i podajemy je w kombinacji przez co najmniej 2 miesiące, aby jak najsilniej uderzyć w prątka i zabić jak najwięcej bakterii tak szybko, jak to możliwe. To bardzo silne preparaty przeciwprątkowe, należące do antybiotyków pierwszej linii, których zadaniem jest jak najszybciej pokonać gruźlicę. Czyli są to substancje bakteriobójcze, tak? Tak, są to antybiotyki, powodujące śmierć prątka gruźlicy. Musimy oczywiście zbadać, czy dany szczep jest na nie wrażliwy, ale zwykle tak jest i to od nich rozpoczynamy leczenie. Te pierwsze 2 miesiące to faza bardzo agresywnej terapii. Te pierwsze 2 miesiące to faza bardzo agresywnej terapii. Jeśli wszystko idzie zgodnie z planem, po tym czasie odstawiamy dwa z nich i kontynuujemy terapię przez kolejne cztery miesiące pozostałymi dwoma rifampicyną i pyrazynamidem. To faza konsolidacji, utrwalenia efektów leczenia. To faza konsolidacji, utrwalenia efektów leczenia. Możemy odstawić dwa leki, bo zniszczyliśmy już znaczną większość bakterii w trakcie pierwszych 2 miesięcy i teraz chcemy utrwalić ten efekt. Po zakończeniu leczenia, czyli zazwyczaj po 6 miesiącach, wykonujemy kontrolne RTG klatki piersiowej i oceniamy poprawę, jaka powinna zajść od czasu rozpoznania. I na tym kończymy. Okej. Jednak niektórzy pacjenci wymagają dłuższego okresu leczenia, bo nie mają tej klasycznej, płucnej postaci choroby, albo borykają się z jakimś dodatkowym problemem. Czyli zdarza się, że leczenie musi trwać dłużej niż 6 miesięcy? Dokładnie. Czasem mamy do czynienia ze stanami, czy z przebiegiem choroby, który wymaga dłuższego okresu terapii, bo pacjent choruje ciężej. Na przykład gruźlicze zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych musimy leczyć dłużej. Gruźlicę kości i stawów także. Gruźlicę kości i stawów także. Podobnie gruźlicę prosówkową, a nawet gruźlicę płuc, jeśli obecne są duże jamy gruźlicze. Wtedy też leczenie będzie dłuższe. Innymi wskazaniami do wydłużenia okresu leczenia Innymi wskazaniami do wydłużenia okresu leczenia są koinfekcja wirusem HIV, a także ciąża. Ciąża wywiera na organizm wpływ immunosupresyjny, dlatego pacjentki w ciąży wymagają dłuższego stosowania leków. I na koniec pacjenci, u których posiewy pozostają pozytywne I na koniec pacjenci, u których posiewy pozostają pozytywne po ponad 2 miesiącach leczenia. Pozytywne posiewy wymagają kontynuacji leczenia. Pozytywne posiewy wymagają kontynuacji leczenia. I jeszcze pacjenci zarażeni szczepami lekoopornymi, o czym opowiem szerzej w innym filmie, także muszą być leczeni dłużej. Wracając do sytuacji, z którą mamy do czynienia najczęściej, pacjent jest leczony przez 6 miesięcy. Musimy pamiętać o kilku bardzo ważnych aspektach Musimy pamiętać o kilku bardzo ważnych aspektach w czasie opieki nad pacjentem z gruźlicą. Po pierwsze, musimy mieć pewność, że pacjent będzie przyjmował leki, Po pierwsze, musimy mieć pewność, że pacjent będzie przyjmował leki, że wie, jak ważne jest regularne ich zażywanie. Wydaje mi się, że to może być trudne. Wydaje mi się, że to może być trudne. Brać najpierw 4, a później 2 leki systematycznie, przez pół roku. Tak. Wiedząc, że jest to dla pacjenta wyzwaniem, aby przyjmować kilka leków przez długi okres czasu, musimy być tego świadomi i postarać się, żeby schemat leczenia był jak najprostszy. i postarać się, żeby schemat leczenia był jak najprostszy. Musimy też obserwować, czy faktycznie przyjmują oni leki. Chciałbym powiedzieć o tym kilka słów. Obserwacja była krokiem milowym w opiece nad pacjentami chorymi na gruźlicę. Identyfikacja korzyści płynących z takiego postępowania doprowadziła do opracowania strategii leczenia bezpośrednio nadzorowanego - DOT. Leczenie bezpośrednio nadzorowane to dokładnie to, na co brzmi. Pracownik ochrony zdrowia pilnuje tego, żeby pacjent przyjął lek. Dzięki temu znacznie większa ilość pacjentów przyjmuje leki i przyjmuje je poprawnie, a co za tym idzie zmniejsza się szansa na rozwinięcie lekooporności. zmniejsza się szansa na rozwinięcie lekooporności. Dlatego leczenie bezpośrednio nadzorowane jest tak ważne. Jak mówiłem, szanse na prawidłową terapię zwiększa także ułatwienie przyjmowania leku. zwiększa także ułatwienie przyjmowania leku. Można na przykład zalecić stosowanie leków przez trzy dni w tygodniu, zamiast codziennie. przez trzy dni w tygodniu, zamiast codziennie. Wykazano, że takie leczenie jest równie skuteczne. Czyli w przypadku leczenia bezpośrednio nadzorowanego wystarczy, że pacjent będzie przyjmował leki trzy dni w tygodniu. Ponadto trzeba stale zachęcać pacjenta do kontynuowania terapii podkreślając, jakie to ważne dla jego zdrowia. podkreślając, jakie to ważne dla jego zdrowia. Można też poprawić niektóre aspekty logistyczne. Można też poprawić niektóre aspekty logistyczne. Chociażby to, żeby gabinet był otwarty w takich godzinach, aby pacjent mógł bez problemu przyjść na wizytę przed pracą lub po niej. Niekiedy dostępne są też pewnego rodzaju "zachęty", Niekiedy dostępne są też pewnego rodzaju "zachęty", w postaci darmowego posiłku, albo zapewnienie dojazdu do szpitala czy innej placówki, w której prowadzone jest leczenie. Możemy też stosować strategie ułatwiające trzymanie się programu leczenia. Możemy też stosować strategie ułatwiające trzymanie się programu leczenia. O jednej z nich już wspomniałem - stosowaniu leków 3 razy w tygodniu. Ale w niektórych krajach dostępne są także inne strategie Ale w niektórych krajach dostępne są także inne strategie ułatwiające pacjentowi przyjmowanie leków. Poza upewnieniem się, że nasz pacjent stosuje leki, Poza upewnieniem się, że nasz pacjent stosuje leki, musimy też stale monitorować jego stan zdrowia i oceniać skuteczność stosowanego leczenia. i oceniać skuteczność stosowanego leczenia. W praktyce wygląda to tak, że w regularnych odstępach czasu, na przykład raz w miesiącu, przeprowadzamy badania i oceniamy jego stan. Obejmuje to między innymi wykonywanie posiewów z plwociny, jeśli oczywiście chodzi o gruźlicę płuc. Wykonujemy je co miesiąc i mamy nadzieję, że osiągniemy wyniki negatywne w okresie tych pierwszych dwóch miesięcy. Jeśli posiewy nie są dostępne, można wykonywać rozmaz, ale posiewy są tu znacznie lepsze. Wszystko to elementy monitorowania efektów leczenia. Kolejnym ważnym aspektem obserwacji pacjentów zakażonych prątkiem jest poszukiwanie działań niepożądanych leków. I tu wracamy do naszego akronimu RIPE, czyli czterech najważniejszych leków przeciwgruźliczych. A więc R - rifampicyna. Najważniejszym działaniem niepożądanym rifampicyny jest zapalenie wątroby. Zatem jeśli pacjent rozwija objawy wskazujące na zapalenie wątroby, jak żółtaczka, to musimy pamiętać o tym, że przyczyną może być rifampicyna. Rifampicyna może również powodować zmniejszenie ilości płytek krwi, czyli trombocytopenię i o tym też należy pamiętać. Ważne są także jej interakcje z innymi lekami. Ważne są także jej interakcje z innymi lekami. Rifampicyna jest induktorem ważnych enzymów wątrobowych Rifampicyna jest induktorem ważnych enzymów wątrobowych - enzymów cytochromu P450, co wpływa na działanie innych leków. Może ona także powodować czerwone zabarwienie wydzielin - moczu czy łez, a przez to zaburzać działanie soczewek kontaktowych. Nie jest to oczywiście niebezpieczne, ale bywa bardzo denerwujące. Głównym działaniem niepożądanym izoniazydu, czyli INH Głównym działaniem niepożądanym izoniazydu, czyli INH również jest zapalenie wątroby. Izoniazyd może spowodować zapalenie wątroby, zwłaszcza u pacjentów, którzy mają dodatkowe czynniki ryzyka, na przykład u osób nadużywających alkohol. Jego stosowanie może też wiązać się z neuropatią obwodową. Często wynika ona z niedoboru witaminy B6, inaczej pirydoksyny. Dlatego radzimy sobie z tym zalecając pacjentowi równoczesne stosowanie witaminy B6. Jest to szczególnie ważne u osób niedożywionych, w tym alkoholików. Ale na neuropatię narażeni są też pacjenci z przewlekłą chorobą nerek, stosujący izoniazyd z przewlekłą chorobą nerek i cukrzycą. Warto o tym pamiętać. Warto o tym pamiętać. Natomiast pyrazynamid podnosi poziom kwasu moczowego, stąd pacjenci mogą doświadczać bólów stawów. Może nawet rozwinąć się dna moczanowa, wymagająca odstawienia pyrazynamidu. I na koniec - etambutol. Etambutol może być przyczyną neuropatii nerwu wzrokowego, objawiającej się zaburzeniami widzenia. Jest ona wskazaniem do odstawienia tego leku. Podsumowując, musimy być świadomi możliwych działań niepożądanych, stale obserwować stan pacjenta, a także dbać o to, by regularnie przyjmował leki. Wszystkie te działania mają ogromne znaczenie w terapii aktywnej gruźlicy. Wszystkie te działania mają ogromne znaczenie w terapii aktywnej gruźlicy.