If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Podstawy: korelacja a związek przyczynowy - film z polskimi napisami

Paul Henne z Duke University tłumaczy różnicę pomiędzy korelacją a związkiem przyczynowym.

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.

Transkrypcja filmu video

Witam, nazywam się Paul Henne i jestem doktorantem wydziału filozofii Duke University i w tym wideo, porozmawiamy o korelacji i związku przyczynowym. Maria i Andy są uczniami szkoły średniej w Arizonie. Andy zawsze dostaje piątkę na teście z matematyki kiedy dzień jest słoneczny. Pewnego słonecznego dnia, przed lekcją matematyki Andy mówi Marii, "Dziś dostanę piątkę z egzaminu bo jest słonecznie!" Maria nie zgadza się, "Nie, Andy, Nie dostaniesz piątki dlatego, że jest słonecznie. Dostaniesz piątkę bo się uczyłeś. To, że jest słonecznie nie ma z tym nic wspólnego." Andy odpowiada, "Ale Maria, ja zawsze dostaję piątki kiedy jest słonecznie." Maria odpowiada, "Jasne, ale to dlatego, że zawsze się przygotowujesz do egzaminu z matematyki, a w Arizonie jest zawsze słonecznie. Ilość słońca nie ma wpływu na to czy zdasz egzamin. Maria ma rację. Andy popełnia błąd, prawda? Ilość słońca nie jest przyczyną dla której Andy zdał test. Te dwa zdarzenia , słoneczny dzień i Andy zdający swój test występują razem, ale jeden nie powoduje drugiego. Innymi słowy, te dwa zdarzenia są w pewien sposób skorelowane ale nie ma między nimi związku przyczynowego. Rozumowanie Andy'ego jest błędne. Skorelowanie dwóch zdarzeń nie oznacza, że jedno spowodowało drugie. O tym połączeniu korelacji i związku przyczynowego będziemy mówić w tym filmie. Najpierw rozpatrzmy inne przykłady. Fido szczeka, gdy macha ogonem. Osoby z wyższymi ocenami na studiach mają wyższe stopnie w szkole średniej. Ludzie, którzy biorą witaminę C, szybciej wracają do zdrowia po przeziębieniu. To są korelacje. To znaczy, że istnieje połączenie między tymi zdarzeniami Na przykład pies Fido szczeka kiedy macha ogonem, lecz nie ma powodu by przypuszczać, że jest związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy tymi zdarzeniami Chociaż te zdarzenia często występują razem Wiele razy Fido macha ogonem, ale nie szczeka, a czasami Fido szczeka, ale nie macha ogonem. Co więcej, możemy podejrzewać, że istnieje jakaś wspólna przyczyna tych zdarzeń, taka jak podekscytowanie Fido, gdy jego właściciel wraca do domu. Teraz, gdy jesteśmy zgodni, że są to przypadki korelacji bez związku przyczynowego Możemy omówić dwa rodzaje korelacji, pozytywną i negatywną. W następnym filmie omówimy, w jaki sposób tego rodzaju korelacje odnoszą się konkretnie do różnych rodzajów przyczyn. Lecz na razie tylko je przedstawmy. Gdy zdarzenia często występują razem, jak w powyższych przykładach, są one pozytywnie skorelowane. Jeśli dwa zdarzenia są dodatnio skorelowane Wtedy gdy jedno zdarzenie jest obecne, drugie zdarzenie również często występuje. W naszym pierwszym przykładzie słoneczny dzień w Arizonie jest pozytywnie skorelowany z Andym, zdającym egzamin z matematyki. Z drugiej strony dwa stany są negatywnie skorelowane, gdy jest prawdopodobne, że gdy wystąpi jedno zdarzenie, to drugie zapewne nie wystąpi. Na przykład, kiedy pada śnieg, często nie jest zbyt słonecznie, więc opady śniegu i słoneczność są negatywnie skorelowane. Często słyszymy o korelacjach pozytywnych i negatywnych, zwłaszcza w wiadomościach. Nagłówki takie jak „Przyjmowanie witaminy C, pomaga szybciej odzyskać siły po przeziębieniu” wskazują na pozytywne korelacje. Branie witaminy C jest pozytywnie skorelowane z szybszym powrotem do zdrowia po przeziębieniu, niż gdybyśmy witaminy C nie brali. Lub nagłówki jak „Jedzenie orzechów zmniejsza prawdopodobieństwo posiadania wysokich poziomów złego cholesterolu” wskazują, że jedzenie większej ilości orzechów jest negatywnie skorelowane z wyższym poziomem złego cholesterolu. Być może widziałeś takie nagłówki i rozmawiałeś o nich z przyjaciółmi, i być może słyszałeś kogoś mówiącego, „Świetnie, więc po prostu będę jeść więcej orzechów i pozbędę się złego cholesterolu”. Być może ktoś inny powiedział „Tak, ale to tylko korelacja, a nie związek przyczynowo-skutkowy”. Oczywiście to osoba może być po prostu gburem, ale słusznie to podkreśla. Jeśli nie masz dowodów, że zaistniał związek przyczynowy, błędem jest sugerowanie, że ta zależność jest w rzeczywistości związkiem przyczynowo-skutkowym. Błędem byłoby więc powiedzieć, że spożywanie większej ilości orzechów spowoduje obniżenie poziomu złego cholesterolu, chyba że masz dowody na to, że istnieje związek przyczynowy. Rozważmy więc przykład, w którym dwa zdarzenia są dodatnio skorelowane, gdy żadne z nich nie powoduje drugiego. Rozważ to jeszcze raz, osoby z wyższymi ocenami na studiach mają wyższe stopnie w szkole średniej. Tutaj, zdobywanie wyższych ocen na studiach jest pozytywnie skorelowane ze zdobywaniem wyższych ocen w szkole średniej. To nieprawda, jak już mówiliśmy, że zdobywanie wysokich ocen w szkole średniej zawsze powoduje, że ktoś zdobywa wysokie stopnie na studiach. Niemniej jednak, osiąganie wysokich stopni w szkole średniej może czasami powodować, że ktoś zdobywa wysokie stopnie na studiach. Na przykład, Jane mogła uzyskać dobre oceny w szkole średniej, a niektóre z nich, zostały przeniesione na jej studia, co powoduje jej sukces na studiach. Tutaj sukces Jane w szkole średniej, powoduje jej sukces na studiach. Ale przez większość czasu to nie sukces w szkole średniej powoduje sukces na studiach. Zwykle ciężka praca na kursach uniwersyteckich, powoduje, że ta osoba odnosi sukcesy na studiach. W tym rodzaju stwierdzenia, gdzie identyfikujemy korelację dwóch zbiorów danych, stwierdzenie przyczynowości jest fałszywe. Raz jeszcze, te dwa wydarzenia, sukces w szkole średniej i sukces na studiach, są pozytywnie skorelowane, ale nie powodują siebie nawzajem. Kiedy dwa zdarzenia są skorelowane, może się wydawać, że jedno powoduje drugie, ale mogą istnieć alternatywne wyjaśnienia, które zignorowaliśmy, np. ciężka praca na kursach uniwersyteckich powoduje ogólny sukces tej osoby na studiach. Błędem jest zatem wnioskować z faktu, że dwa stany są pozytywnie lub negatywnie skorelowane, że jeden powoduje drugi, ponieważ może istnieć inna przyczyna, która wyjaśnia ten wynik. Być może istnieje wspólna przyczyna obu zdarzeń lub też istnieje jakaś alternatywna przyczyna. Z drugiej strony korelacja może być po prostu przypadkiem. Ale to wyjaśnienie i inne pytania będą musiały poczekać na część dugą, gdzie porozmawiamy więcej o analizie związku przyczynowego, i o tym, jak odnosi się on do różnych rodzajów korelacji. Jeśli interesują Cię te logiczne błędy przyczynowe, możesz również sprawdzić nasz film na temat błędów logicznych post hoc. Dzięki za oglądanie. Aby zasubskrybować do Wireless Philosophy na YouTube, kliknij tutaj.