If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Przypomnienie wiadomości o trzeciej zasadzie dynamiki Newtona

Przypomnij sobie wiadomości na temat trzeciej zasady dynamiki Newtona, na przykład jak rozpoznać parę sił: akcję i reakcję. Tłumaczenie na język polski: fundacja Edukacja dla Przyszłości.

Pojęcia kluczowe

TerminWyjaśnienie
Para sił: akcja i reakcjaZgodnie z trzecią zasadą dynamiki Newtona, jeśli ciało A działa na ciało B siłą (akcja), to ciało B działa na ciało A siłą o tej samej wartości i kierunku i przeciwnym zwrocie (siła reakcji).

Trzecia zasada dynamiki Newtona

Zgodnie z trzecią zasadą dynamiki Newtona, jeśli ciało A działa na ciało B siłą (akcja), to ciało B działa na ciało A siłą o tej samej wartości i kierunku i przeciwnym zwrocie (siła reakcji).

Jak rozpoznać parę sił akcji i reakcji

Chyba najłatwiej zrozumieć sens trzeciej zasady dynamiki Newtona analizując sposób, w jaki się poruszamy. Zastanówmy się nad tym, co się dzieje, gdy pływaczka odpycha się stopami od ściany basenu (Rysunek 1).
Rysunek 1. Pływaczka działa stopą siłą F ścianę, co powoduje, że zgodnie z trzecią zasadą dynamiki Newtona ściana basenu działa na stopę pływaczki siłą reakcji, o tej samej wartości, skierowaną wzdłuż tej samej prostej, ale w przeciwnym kierunku. Źródło obrazka: adoptowano z polskiego tłumaczenia OpenStax College Physics. Oryginał obrazka from OpenStax, CC BY 4.0
Pływaczka działa na ścianę siłą, w wyniku czego zaczyna przyspieszać, przy czym zwrot przyspieszenia jest przeciwny do zwrotu działającej na ścianę siły. Innymi słowy, siła wypadkowa działająca na pływaczkę ma zwrot przeciwny niż zwrot siły Fstopy-ściana. Dzieje się tak z powodu trzeciego prawa Newtona, zgodnie z którym siła Fściana-stopy ma tę samą wartość i kierunek, lecz przeciwny zwrot i powoduje ruch pływaczki w lewą stronę. Diagram ukazujący rozkład sił działających na pływaczkę zawiera, jak widać, jedynie siłę, z jaką ściana działa na jej stopy, siłę ciężkości Q oraz siłę wyporu Fwyp. Siła wyporu oraz siła ciężkości równoważą się, więc pływaczka nie doznaje przyspieszenia w kierunku pionowym.
Jeśli sądzisz, że dwie siły o tej samej wartości i kierunku i przeciwnym zwrocie powinny dać w sumie siłę wypadkową równą zero, przeoczyleś(aś) fakt, że siła akcji i siła reakcji działają na dwa różne ciała. W przypadk pływaczki, siła Fściana-stopyt jest siłą zewnętrzną działającą na pływaczkę i nadaje jej przyspieszenie w kierunku Fściana-stopy.
Natomiast siła Fstopy-ściana to siła, z jaką pływaczka działa na ścianę. Ta siła, Fstopy-ściana nie działa na pływaczkę i w żaden sposób nie może zrównoważyć wpływu siły Fściana-stopy. Zauważ, że pływaczka działa na swoje otoczenie siłą skierowaną w kierunku przeciwnym do tego, w którym chce popłynąć. To siła reakcji nadaje pływaczce przyspieszenie w pożądanym przez nią kierunku.

Często spotykane błędy i nieporozumienia

  1. Czasem komuś wydaje się, że siła akcji i siła reakcji dodają się, dając w sumie wypadkową siłę równą zero, a więc niemającą wpływu na ruch ciała. Takie rozumowanie jest błędne, ponieważ siła akcji i siłą reakcji przyłożone są do dwóch różnych ciał i nie możemy ich dodawać, rozpatrując ruch tylko jednego z nich. W przykładzie, który rozważaliśmy powyżej, pływaczka pchała stopami ścianę basenu (akcja), a ściana basenu działała siłą na stopy (reakcja) i to ta siła była źródłem przyspieszenia pływaczki. Zgodnie z drugą zasadą dynamiki Newtona, aby obliczyć przyspieszenie, z jakim porusza się pływaczka, badamy wyłącznie siły działające na nią. Jeśli sytuacja nadal nie jest jasna, przeanalizuj paragraf „Jak rozpoznać parę sił akcji i reakcji” powyżej.
  2. Czasem komuś zdarza się zapomnieć, że trzecia zasada dynamiki Newtona stosuje się także do siły przyciągania grawitacyjnego. Tak jak źródłem Twojego ciężaru jest siła, z jaką Ziemia przyciąga Twoją masę, Fg=mg, Ty także przyciągasz Ziemię siłą o tej samej wartości i kierunku, ale przeciwnym zwrocie, przyłożoną do Ziemi.

Dowiedz się więcej

Jeśli chcesz pogłębić wiedzę na ten temat, obejrzyj filmy wideo Trzecia zasada dynamiki Newtona i Więcej o trzeciej zasadzie dynamiki Newtona.
Jeśli chcesz osiągnąć mistrzowski poziom zrozumienia trzeciej zasady dynamiki Newtona, zajrzyj do ćwiczenia Wskaż siłę akcji i siłę reakcji.

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.