If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Układ drapieżnik-ofiara - film z polskimi napisami

Jaki wpływ mają interakcje międzygatunkowe na rozmiary populacji? Dowiedz się więcej o dynamice populacji drapieżników i ofiar oraz o tym, w jaki sposób wpływają one wzajemnie na swój wzrost i spadek. 

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.

Transkrypcja filmu video

W tym filmie chciałbym zastanowić się, jak różne populacje, które dzielą ten sam ekosystem, mogą na siebie wpływać i tworzyć pętlę przyczynowo-skutkową. Jest wiele takich przypadków, ale najbardziej znanym przykładem jest ten, w którym jedna populacja chce zjeść inną populację. Mamy zatem populację drapieżników która zjada ofiary. Mamy zatem interakcje pomiędzy drapieżnikami i ofiarami. Wybrałem krwisty kolor dla ofiar, skoro zostaną zjedzone. Zastanówmy się, jak te populacje mogą na siebie oddziaływać. Narysuję teraz wykres, z którym najprawdopodobniej już się kiedyś spotkałeś, pokazuje on, jak populacja zmienia się z upływem czasu. Oś pozioma przedstawia czas. Oś pionowa to populacja. Populacja. Zacznijmy od momentu, w którym populacja ofiar utrzymuje się na dosyć wysokim poziomie. Załóżmy, że znajdujemy się tutaj i z jakiegoś powodu populacja drapieżników jest dosyć mała. Jak myślisz, co się teraz wydarzy? W tym momencie, ze względu na małe zagęszczenie drapieżników, będzie im łatwiej znaleźć pożywienie i ofiary będą łapane znacznie częściej. Skoro drapieżnikom łatwiej będzie znaleźć pożywienie, ich populacja zacznie rosnąć. Dojdzie do tego, że ich populacja zacznie rosnąć. Będzie większe prawdopodobieństwo, że ofiary zostaną złapane. Wokół będzie więcej łowców, więcej drapieżników. Więc ta populacja zacznie maleć aż do momentu, w którym populacja ofiar będzie na tyle mała, że drapieżniki zaczną mieć problemy ze znalezieniem pożywienia i ich populacja zacznie maleć, a co się wtedy stanie z ofiarami? Wtedy w pobliżu będzie mniej drapieżników, więc ich populacja może zacząć rosnąć. Myślę, że już widzisz, co się dzieje. Drapieżnik i ofiara tworzą swojego rodzaju wzajemną cykliczną interakcję. I to, co teraz narysowałem, to układ drapieżnik-ofiara. Przedstawiłem teraz coś, co można wyobrazić sobie jako świat z cyklem pomiędzy populacjami drapieżników i ofiar. Ale można też przeprowadzić symulacje komputerowe, które pokażą to samo, tak samo jak wyniki obserwacji w terenie. Jednym z często przytaczanych przykładów są interakcje pomiędzy zającem amerykańskim, który pełni rolę ofiary i rysiem kanadyjskim, który w tej sytuacji pełni rolę drapieżnika Można zauważyć bardzo podobny cykl do tego, który narysowałem na podstawie rozumowania, ten jednak zawiera prawdziwe dane. Tutaj widać upływ czasu, w długim okresie. Zaczynamy na początku XIX w. i mamy dane niemal do połowy XX w. Mamy zatem dane z około 100 lat, na osi pionowej widzimy tysiące zwierząt i bierzemy tu pod uwagę populacje zarówno zajęcy amerykańskich, jak i rysi kanadyjskich na danym terenie. Jak widać, kiedy populacja ofiar jest duża, kiedy populacja ofiar... przepraszam, kiedy populacja drapieżników jest duża, kiedy mamy w okolicy dużo rysi kanadyjskich wtedy widzimy mniejszą populację ofiar, czyli zajęcy. Wtedy, jako że jest mała populacja pożywienia, populacja drapieżników zaczyna maleć. Narysuję tutaj strzałkę. Populacja drapieżników zaczyna maleć i zaznaczę to też na niebiesko. Populacja drapieżników maleje, a kiedy populacja drapieżników maleje, populacja ofiar rośnie, bo w okolicy jest mniej polujących na nie zwierząt. Zatem populacja ofiar rośnie, i widzisz coś odwrotnego. Kiedy populacja ofiar jest... może pokażę to na prawdziwych danych. Nie są one zawsze bardzo dokładne. Ale kiedy populacja ofiar jest bardzo, bardzo duża, a populacja drapieżników jest dosyć mała, wtedy drapieżniki myślą sobie: "Hej, teraz jest nam naprawdę łatwo znaleźć pożywienie." I to poniekąd zapoczątkowuje cały ten cykl, który opisywałem. Wtedy ich populacja zaczyna. Ups, co ja zrobiłem? Już, już. Tylko to naprawię. Zatem ich populacja zaczyna rosnąć, a kiedy populacja drapieżników rośnie, populacja ofiar zacznie maleć. Na podstawie prawdziwych danych dla zajęcy amerykańskich, ofiar, i dla rysi kanadyjskich, drapieżników, na przestrzeni wielu, wielu dekad widzimy układ drapieżnik-ofiara.