If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Pierwsze żywe stworzenia na lądzie - film z polskimi napisami

Pierwsze żywe stworzenia na lądzie (To video chronione jest prawem autorskim w licencji Create Commons Attribution i Share-Alike CC-BY-SA). Stworzone przez: Sal Khan.

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.

Transkrypcja filmu video

W wideo o Kambrianskiej Explozji, mowilem o tym, ze o dziwo zwierzeta jako pierwsze skolonizowaly lad, przed roslinami. Ktos zadal trafne pytanie "Jezeli to zwierzeta byly pierwsze na ladzie, czym sie zywily?" Stwierdzilem iz jest to bardzo wazne pytanie, wiec stworzylem filmik, by wyjasnic co bylo pierwsze na ladzie. Tutaj mamy zdjecie Algi na brzegu, zbior alg. Ku wyjasnieniu, czasami cyjanobakterie (sinice) o ktorych mowilismy jako pierwsze fotosyntezujace organizmy sa nazywane niebiesko-zielonymi algami lecz tak naprawde sa tylko bakteriami algi sa eukariotyczne. Poprostu nie wygladaj jak zwykle rosliny. Wiec tutaj mamy algi, ktore szacujemy, ze skolonizowaly przybzezny skalny lad okolo 1.2 miliarda lat temu. G dla giga, milliarda temu. Wiec jezeli szukacie czegos co odzwierciedla rosline lub jest spokrewnione z roslinami to algi wygrywaja wyscig na lad. To mialo miejesce 1.2 miliarda lat temu. W ostatnim filmie, gdzie mowilem o zwierzetach kolonizujacych lad jako pierwsze. Nie chodzilo mi o zwierzeta, ktore tylko zyly na ladzie. Byly to zwierzeta, ktore spedzaly wiekszosc zycia w oceanie szukajac pozywienia, i wychodzily na lad tylko by skladac jaja. Jesli sie nad tym zastanowimy, to lad w tamtym czasie byl swietnym miejscem do skladania jaj, poniewaz nic na nim nie bylo Jaja nie byly zagrozone przez drapiezniki. Byly to slimakopodobne stworzenia, jak to lub pajakopodobne stworzenia Zwierzeta te wychodzily tylko na brzeg ladu Stworzenia te spedzaly duzo czasu w wodzie i tylko troche na ladzie Odnosilem sie do tego typu stworzenia, ktore skolonizowalo lad przed roslinami. I to mialo miejsce okolo 530 milionow lat temu. Pierwsze organizmy ktore spedzaly calosc swojego zycia na ladzie, byly roslinami. Wiec zaleznie czy masz na mysli organizmy ktore spedzaly czesc zycia na ladzie to zwierzeta byly pierwsze a organizmy ktore spedzaly calosc swego zycia na ladzie, to rosliny wygrywaja. Sadzimy ze pierwsze prymitywne rosliny wygladaly jak te na tym zdjeciu Co do dowodow, to nie mamy zadnych skamienialosci pierworodnych roslin posiadamy jednak skamienialosci ich zarodnikow. Najstarsze skamienialosci zarodnikow potwierdzaja istnienie prymitywnych roslin 475 millionow lat temu. Uzyje innego koloru, to tutaj 475 millionow lat temu. Wiec 1.2 milliard lat temu mamy algi rosnace na brzegu. Mamy dowody na organismy wychodzace z wody i skladajace jaja na ladzie 530 milionow lat temu. Mamy skamienialosci zalazkow pierwszych roslin, datujace na 475 milionow lat temu. Najstarsza skamienialoscia pokazujaca pierwsze zwierzeta, spedzajace cale swoje zycie na ladzie jest skamielinia odkryta, dosc nieidawno, w Szkocji w 2004. Zostala ona znaleziona przez kierowce autobusow - Mike'a Newman'a Zostala ona nazwana jego imieniem - Pneumodesmus newmani. Zaporzyczyli "newmani" od nazwiska "Newman". Ta skamienialosc ma 428 million lat. Do dzis jest to najstarsza skamienialosc jaka mamy przedstawiajaca wpelni ladowe zwierze. A wiec jesli myslisz o wyscigu "prawdziwie" ladowych roslin vs. "prawdziwie" ladowe zwierzeta organismy ktore spedzaja calosc swego zycia na ladzie to rosliny wygrywaja. Jesli jednak wezmiemy organizmy, ktore spedzaja czesc swego zycia na ladzie i w wodzie, to zwierzeta wygrywaja. A jesli skategoryzujemy algi jako rosliny, to rosliny znow sa pierwsze na ladzie wiec zalezy gdzie postawimy granice. Ow skamienialosc przedstawia "Myriopoda" (Wija) - co oznacza "duzo nog". Prawdopodobnie znane jest ci slowo "Myria", ktore oznacza duza ilosc czegos. Znane Ci Dwuparce (Diplopoda) oraz Pareczniki (Chilopoda) sa Wijami (Myriopodami). 428 milionow lat temu pierwsze prymitywne wije, ktore zywily sie roslinami innymi wijami, slimakami i zapewne czymkolwiek co mogly znalezc mogly wygladac wlasnie tak. Mam nadzieje ze troche wyjasnilem Nie bylo to tak ze byly psy ktore zyly na ladzie i nie mialy co jesc. By zdecydowac co bylo pierwsze na ladzie musisz sam sobie odpowiedziec czy postrzegasz algi jako rosliny, oraz czy wliczasz wodno-ladowe zwierzeta.