If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Przegląd ewolucji ludzkości - film z polskimi napisami

Od wymierania dinozaurów po rozwój ludzkości. Stworzone przez: Sal Khan.

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.

Transkrypcja filmu video

Jeśli mielibyśmy cofnąć zegar o około 70 milionów lat, zobaczyłbyś dinozaury chodzące po Ziemi, a to jest bardzo ładny obrazek dinozaura zachwycającego się zachodem słońca na plaży. Ale niestety dla dinozaurów około 65 milionów lat temu uważamy, że ogromny meteoryt uderzył w Ziemię i po prostu zgładził dinozaury. I prawdopodobnie zgładził także kilka innych gatunków, ponieważ możesz sobie wyobrazić to, że sama fala uderzeniowa zgładziłaby masę innych gatunków i miałbyś tsunami o niewyobrażalnej wielkości, które po prostu by przykryło kontynenty na jakiś czas, a potem miałbyś także (pył?), który przeszedłby do powietrza i może nawet uczynił niemożliwym przeżycie wielu gatunków roślin, ponieważ blokowałoby to światło słoneczne. A więc środowisko takie jak to, możemy sobie wyobrazić, że zwierzę takie jak to byłoby dobrze przystosowane do przetrwania. Siedzi sobie pod ziemią, może nawet umie zahibernować się w jakiś sposób, więc nie potrzebuje jedzenia przez dłuższy czas, może ma własne ukryty jedzenie gdzieś tam. Tak więc uważamy, że nasi dawni, dawni, dawni przodkowie po tym masowym wymarciu mogli wyglądać mniej więcej tak, coś w rodzaju kreciego gryzonia który był z dala od tego całego szaleństwa na powierzchni ponieważ lubią spędzać czas pod ziemią i mieć całe jedzenie obok siebie i mogły może nawet zahibernować się w jakiś sposób. Więc można sobie wyobrazić, że kiedy w końcu wszystko ucichło i mam na myśli kto wie, setki lat, tysiące lat, nawet miliony lat temu paru potomków od tego krecika zaczęło wychodzić powoli z kryjówek i pomyślały sobie "Wiecie co, jest tam jedzenie i drzewa i nikogo więcej nie ma na drzewach, a drzewa są dobrym miejscem, by uciec od paru drapieżników, którym udało się przetrwać masowe wymarcie" I niektóre z tych potomków, które akurat były dobre we wspinaniu się na drzewa zadecydowały "Hej, spróbujmy to coś z drzewami" I tak zaczęto mieć jakąś selekcję na potomków tych gryzoni, które dobrze wspinały się na drzewa Byli w stanie znaleźć jedzenie, gdzie ich przodkowie nie mogli. Mogli znaleźć schronienie w drzewach, gdzie ich przodkowie nie mogli. Tak więc można sobie wyobrazić, że jakaś grupa potomków tego krecika wyewoluowała w coś co mogło wyglądać mniej więcej tak jak ten typek. A wszystkie obrazki, które wam tutaj pokazuje to są współczesne zwierzęta Za wyjątkiem dinozaura, jestem pewien, że to jest photoshop To jest współczesne młode galago, ale pokazuję ten obrazek ponieważ tak właśnie mogły wyglądać niektóre z tych prymitywnych małpiatek Ponieważ galago w sumie wspinają się na drzewa, zaczynają łapać o co w tym chodzi Ale także ma parę cech gryzonii, to oczywiście jest jego współczesna wersja Dawny, dawny przodek tego galapago mógł być tym prymitywnym naczelnym albo gatunku prymitywnego naczelnego, który był potomkiem gryzoni, które sobie pomyślały "Zobaczmy, czy da się wspiąć na drzewa i znaleźć jedzenia" I potem paru jego potomków miały akurat dobre adaptacje, znalazły własną niszę we właściwym ekosystemie. I potem ewoluowały w te małpy. To jest współczesna małpa, ale możesz sobie wyobrazić jakiś rodzaj prymitywnej małpy. Później parę potomków prymitywnej małpy stały się w końcu współczesnymi małpami. Ale niektóre z nich rosły w rozmiarach, spędzały więcej czasu na ziemi, utraciły ogon, nie potrzebowały go już tak bardzo by utrzymać równowagę. Tak naprawdę nie dobrze byłoby go mieć, ponieważ ktoś inny może go złapać, jeśli jesteś w jakiejś bójce itp. I one wyewoluowały w naczelne. Jednym z naczelnych jest goryl. I szympans i przodek , albo do naczelnych należy także ludzkość. Więc pozwólcie cofnąć się troszkę na osi czasu, byśmy się nie pogubili. Powtórzę to o czym właśnie rozmawialiśmy. Więc, zanim masowe wymarcie nastąpiło 65 mln lat temu, mieliśmy wszystkie gatunki tutaj, może ten na górze to był Tak naprawdę gdy mówię o gatunku to to był Tyrannosaurus Rex, bo dinozaury wyewoluowały w bardzo dużą ilość gatunków. To mógł być T. Rex , jest parenaście gatunków, które moglibyśmy tu wypisać. Ale po tym masowym wymarciu, to był koniec dla całej masy gatunków, za wyjątkiem może tego prymitywnego jakby kreciego gryzonia, wiecie może wiele z nich zmarło w tym zdarzeniu, ale wystarczająco dużo przetrwało, ponieważ były pod ziemią, albo było we właściwym miejscu, albo w górach, gdziekolwiek. I niektórym z nich udało się wyewoluować w prymitywne małpy i niektóre z tych prymitywnych małp, ponownie te obrazki przedstawiają prymitywne małpy. Kiedy mówię prymitywne, te tutaj są współczesną ich wersją. Więc prymitywne nie musi koniecznie oznaczać gorsze, ponieważ wiadomo że ci goście byli w stanie nawet w dzisiejszym świecie, mają niszę dla siebie, są w stanie znaleźć jedzenie i się rozmnażać w sposób taki: nie wchodź w drogę innym ludziom, a inni ludzie nie będą wchodzić im w drogę. Kiedy mówię o prymitywnej małpie, mówię o praojcowskiej małpie, może o czymś czego tam nie ma dzisiaj, chociaż paru jego potomków wygląda bardzo podobnie. W każdym bądź razie, niektóre z tych małp wyewoluowały w prymitywne naczelne, Niektóre z tych prymitywnych naczelnych, stały się współczesnymi małpami Nazwę je m. monkeys, czyli współczesne małpy. A niektóre z nich wyewoluowały W prymitywne naczelne. Ich cechami szczególnymi to brak ogona, i są większe od reszty małp. Tak więc te prymitywne naczelne, niektóre z ich potomków są gorylami. W którymś momencie wyłamują się , paru z tych potomków są przodkami dla zarówno szympansów i istot ludzkich. Uważamy , patrząc na dowody z DNA, uważamy, że to odejście tutaj i dowody ze skamieniałości wskazują na około 7 mln temu, to są nasze najlepsze przypuszczenia na to, kiedy my jako istoty ludzkie mieliśmy wspólnego przodka z szympansami. Mamy tutaj tego wspólnego przodka, niektórzy z nich stali się szympansami Zaś inni, może zbadali właściwy ekosystem, gdzie było by bardziej opłacalne to robić, zaczęły chodzić na dwóch nogach, na dwóch nogach. Najsławniejszą skamieniałością jest Australopitecka skamieniałość Lucy, która została odkryta 3,5 mln lat temu, znaczy się odkryto ją niedawno. Ma 3,5 mln lat. Więc cały rodzaj, a rodzaj jest jednym z poziomów kategoryzacji ponad gatunkiem. Cały rodzaj Australopiteków, oni byli od 4 do 2 mln lat temu. I nigdy nie wiadomo, zawsze można znaleźć skamieniałość, która ma więcej niż 4 mln lat, może młodsze niż 2 mln Czytałem raz takie jedno sprawozdanie, które podaje może 1 mln lat temu. Ale plus minus, skamieniałość Lucy, która jest najlepiej zachowaną skamieniałością Australopiteka ma około 3 mln lat. I to jest rekonstrukcja Lucy, którą mam tutaj. Więc tak prawdopodobnie wyglądała Lucy. I ponownie było wiele Lucy's, to nie było tak, że istniała jedna Lucy i wszyscy jesteśmy potomkami Lucy. Tak naprawdę nawet nie wiadomo, czy jesteśmy bezpośrednio potomkami Australopiteków, być może byliśmy kuzynami albo rodzajem kuzynów powinienem był rzec. Rodzaj to jest kategoria zaraz nad gatunkiem. Jeśli przewiniesz trochę do przodu do od 2,3 do 1,4 mln lat temu Znajdujemy skamieniałości, stoją w pozycji wyprostowanej, rozmiar mózgu jest większy Ponieważ, gdy spojrzysz na skamieniłości Australopiteka Stoją prosto, ale ich pojemność czaszki nie różni się zbytnio od szympansiej. Jeśli przewiniesz do od 2,3 do 1,4 mln lat temu, zaczynamy zauważać skamieniałości Gdzie stoją w pozycji wyprostowanej wciąż i pojemność czaszki się zwiększyła i zaczynamy zauważać prymitywne kamienne narzędzia wokół szkieletów. Tak więc, uważamy, że ci są jednymi z pierwszych, i to jest sposób w jaki to sklasyfikowaliśmy Ale to są jedne z pierwszych skamieniałości, które zaklasyfikowaliśmy jako należące do tego samego rodzaju co nasz. A rodzaj nosi nazwę Homo, a Homo znaczy człowiek. To jest grupa zaraz ponad gatunkiem człowieka. Nazywamy je człowiekiem, ponieważ zaczynają wytwarzać prymitywne kamienne narzędzia, stoją w pozycji wyprostowanej jak my, i mają większą pojemność czaszki niż skamieniałości Australopiteka albo współczesnych szympansów. I ponownie nie wiemy, czy Homo Habilis, co dosłownie oznacza człowiek zręczny, ponieważ lubił, tak mi się wydaje, tworzyć narzędzia lub cokolwiek innego. Nie wiemy czy Homo Habilis jest potomkiem gatunku Lucy, od Australopiteka albo jest kuzynem, może są obydwaj potomkami jakiegoś wspólnego przodka, nie jesteśmy pewni. Potem przewijasz troszkę do przodu, mówimy teraz o 1,8 do 1,3 mln lat temu. I zaczynami widzieć skamieniałości, gdzie pojemność czaszki jest większa od Homo Habilis, zbliżającą się rozmiarami do naszego wyobrażenia pojemności czaszki pewnego rodzaju pojemności czaszki współczesnej osoby, przynajmniej relatywnie do rozmiaru ciała, i to jest Homo Erectus. I ponownie nie wiemy, czy Homo Erectus jest potomkiem Homo Habilis, może mają wspólnego przodka, kto wie. Ze skamieniałości wygląda na to, jeśli zobaczysz na zakres tutaj, widać pewne nasunięcie, gdzie zarówno Homo Erectus i Homo Habilis żyły na tej samej planecie, w tym samym czasie. Teraz przewijasz jeszcze dalej, i mamy na myśli około 600 tyś. do 300 tyś lat ponownie, wiecie jak jest, wszystkie te dane są stale modyfikowane, jako że radzimy sobie coraz lepiej w znajdywaniu nowych skamieniałości, bądź interpretowaniu skamieniałości, które już mamy, albo patrzymy na DNA, cokolwiek. Około 600 tyś do 300 tyś lat temu mamy pojawienie się Neandertalczyków. Neandertalczycy są w tym samym rodzaju co ludzie, więc tak naprawdę to jest Homo Neanderthalensis, miałem kłopoty w wymowie tego słowa. To jest wciąż część Homo. I powszechny błąd to taki, że Neandertalczyk jest bardziej prymitywną wersją człowieka, że są jakby jaskiniowcami, a my jesteśmy nowoczesnymi ludźmi, nie o to tu chodzi. Uważa się, że Neandertalczycy są albo naszymi kuzynami, mamy wspólnego przodka albo są podgatunkiem istot ludzkich, i są takie poglądy, że mogli krzyżować się (interbreed) z Homo Sapiens. Może niektórzy, albo wielu z nas ma geny neandertalskie i nie ma się czego wstydzić, to jest tylko coś, wiecie, niestety neandertalczycy dostali poprostu złą nazwę z powodu popkultury. W każdym bądź razie, to jest rysunek mózgu Neandertalczyka. Tak naprawdę mieli całkiem dużą pojemność czaszki , chociaż naukowcy, wiecie, tworzą oni wiele powodów, dlaczego myślimy, że mogły być bardziej prymitywne od Homo Sapiens, ale kto wie. Nie wiemy, cały czas każdego dnia uczymy się nowych rzeczy. Ale oczywiście, cały sens tego wszystkiego, jest rozmowa o tym jak ludzie pojawili się na tej planecie i pierwsze prawdziwe ludzkie skamieniałości znajdujemy około 200 tyś lat temu. I to, pamiętaj, kiedy rodzaj Homo i teraz wreszcie znaleźliśmy coś co wygląda tak jak my, anatomicznie przynajmniej, nie możemy zbadać jego zachowania itp. i teraz dochodzimy do Homo Sapiens. Homo oznacza człowiek, a Sapiens znaczy myśleć. Więc możemy debatować, czy jest to odpowiedni tytuł dla naszego gatunku, ale jest to człowiek myślący. Więc ponownie Neandertalczycy byli albo kuzynami przez większą część tego czasu, zwłaszcza, gdy Homo Sapiens się pojawił, a może Homo Sapiens pojawił się wcześniej, poprostu jeszcze nie znaleźliśmy skamieniałości. Być może obydwoje zamieszkiwali tę samą planetę, może nawet krzyżowali się, ale Neandertalczyk zniknął około 30 tyś lat temu. 30 tyś. lat temu ci panowie zniknęli. Może parę z nich wymieszało się z Homo Sapiens, zaczęli się z nimi krzyżować, albo poprostu zostali wybici, ponieważ walczyli o te same ekosystemy I mam tutaj, zrobiłem mały pokaz Homo Sapiens na wypadek, no zakładam, że większość z was, którzy oglądają ten filmik to Homo Sapiens, ale tak na wszelki wypadek mój mały pokaz. Możemy debatować, jak bardzo reprezentatywną próbką naszego gatunku to jest.