If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Powstanie Wysp Hawajskich - film z polskimi napisami

Wyspy Hawajskie powstały na skutek aktywności wulkanicznej. Podczas, gdy większość wysp powstaje blisko granic płyt tektonicznych, Hawaje znajdują się ok. 2000 mil (3200 km) od najbliższej granicy płyt. Zatem naukowcy uważają, że Hawaje powstały za przyczyną tzw. plamy gorąca lub punktu gorąca, czyli obszaru w płaszczu Ziemi, z którego unosi się ciepło. To ciepło topi skały na swojej drodze tworząc magmę, która w końcu wydobywa się na powierzchnię Ziemi i zastyga. Stworzone przez: Sal Khan.

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.

Transkrypcja filmu video

Dużo mówiliśmy o formacji gór i wulkanów kiedy płyty zderzają się ze sobą albo jedna płyta nakłada się na drugą, ale nie jest to jedyne miejsce jest to dominujące miejsce albo najbardziej prawdopodobne miejsce, gdzie można znaleźć góry czy wulkany na powierzchni Ziemi. Ale to nie jest jedyne miejsce, gdzie góry czy wulkany mogą się formować i prawdopodobnie największym przykładem aktywności wulkanicznej, albo najbardziej znanym, może być to trochę amerykański, amerykanocentryczny punkt widzenia. Ale najczęstszym, często cytowanym przykładem aktywności wulkanicznej z dala od granicy płyty są Hawaje. Hawaje, tutaj, to są wyspy hawajskie, to jest wielka wyspa Hawajów, i doświadcza ona aktywnego wulkanu. Lawa albo magma płynie spod powierzchni, która kiedy pojawia się na powierzchni nazywana jest lawą, i ta lawa aktywnie tworzy wyspę, powiększa ją, więc skąd pochodzi ta aktywność wulkaniczna i jak możemy o niej myśleć albo o rodzaju ciepła unoszącego się spod powierzchni ziemi aby wyjaśnić niektóre cechy geologiczne, które widzimy dookoła Hawajów. Więc to co myślimy, że się dzieje, to wszystko teoria, to to, że Hawaje siedzą na szczycie gorącego miejsca, w szczególności Wielka Wyspa Hawajów siedzi na szczycie tego gorącego miejsca i to miejsce to różne teorie tego jak powstało, ale myślimy, że ten płaszcz, na granicy jądra tego płaszcza. Nie wiem czy ten diagram miał być taki mieć taką białą przestrzeń jako jądro, ale powiedzmy, że to jest zewnętrzne jądro tutaj. Powiedzmy, że to zewnętrzne jądro, dla dobra wjaśniania tego. Myślimy, że to możliwe że to w pewnym sensie obłoki bardzo goącego materiału mogą, bazując na przeływie dynamiki tego co się dzieje w płaszczu zewnętrznej granicy jądra, te obłoki to naprawdę gorący materiał, i mogą one unosić się pozwólcie, że zrobię to w ciemniejszym kolorze- mogą unosić się z zewnętrznego jądra. To unosi się z zewnętrznego jądra i tworzy gorący punkt pod powierzchnią, poruszającą się płytę litosferyczną, poniżej płyty, teraz to nie jest potrzebne, nie wiemy tego na pewno, skąd te gorące punkty się tworzą, przez te obłoki te materiały uformowały, albo rozgrzały zewnętrzny płaszcz granicy jądra, ale jesteśmy prawie pewni, że tutaj jest gorący punkt i jest niezależny od wszystkich tych prądów konwekcyjnych, które widzieliśmy. Nie powinienem był mówić niezależne, to wszystko jest oczywiście związane, poniważ mamy to całe wzburzenie cieczy które ma miejsce w płaszczu, ale to jest w pewnym stopniu oddzielne od tych prądów konwekcyjnych o których mówiliśmy, które mogły poruszać płytami, i w dużym stopniu albo sposobie myślimy o tym teraz, to jest stacjonarne, ten gorący punkt jest stacjonarny, relatwynie do płyt. A powodem dla którego uważamy, że to jest relatywnie stacjonarne do płyt jest to, że widzimy to tutaj jeśli spojrzymy na skałę wulkaniczną w Kawaii, która jest jedną z najstarszych zamieszkałych wysp Hawajskich. Najstarsza skała którą możemy zaobserwować ma 5,5 miliona lat i jest to skała wulkaniczna, najstarsza skała którą zaobserwowaliśmy na dużej wyspie miała 700 tysięcy lat wiemy również, że płyta pacyficzna, możemy spojrzeć na ten diagram tutaj porusza się w tym kierunku, wiemy to z pomiarów GPS, porusza się dokładnie w tym kierunku, że Wyspy Hawajskie są w pewnym sensie niepokojone. Więc szczerze jedynym dobrym wytłumaczeniem dlaczego obserwujemy ten schemat, czemu widzimy ten nowy ląd tutaj a jeśli pójdziemy dalej i dalej od łańcucha Wysp Hawajskich widzimy starszy ląd, jeśli szlibyśmy dalej to mamy te Wyspy Podwietrzne tutaj, jeśli zmierzylibyśmy skałę na Wyspach Podwietrznych i dalej na północny zachód i nawet gdybyśmy spojrzeli na to co jest pod oceanem, to jest Wielka Wyspa Hawajów to są główne Wyspy Hawajskie, to są Wyspy Podwietrzne ale widzimy że nawet pod Oceanem Spokojnym widzimy łańcuch wysp, więc wyjaśnienie tego co się tutaj dzieje jest takie, że mamy stacjonarny gorący punkt który jest teraz pod Wielką Wyspą Hawajów i chcę to powiedzieć wyraźnie Wielka Wyspa jest nazwana wyspą Hawajów, jest to jedna z wysp w stanie Hawaje. Więc nie chcę tutaj wprowadzać zamieszania. Nazywam Wielką Wyspą tą tutaj. Więc gorący punkt jest pod Wielką Wyspą. Ale jeśli mielibyśmy cofnąć się o 5 milionów lat temu, to cała płyta pacyficzna miała prawdopodobnie 150-200 mil jakkolwiek daleko Kawaii jest od Wielkiej Wyspy. Prawdopodobnie to zmieniło bieg na południowy wschód,. Więc 5 milionów lat temu kiedy wszystko to zmieniło kierunek na dół i w prawo, wtedy Kawaii byał ona górze gorącego punktu. I w ten sposób została uformowana każda z tych wysp. Jeśli cofniemy się o 10 milionów lat, to może ten obszar na płycie pacyficznej był nad gorącym punktem. Wyspa- wyspa uformowana na płycie pacyficznej poruszała się na północny zachód a nowe wyspy, tworzyły się nowe wulkany. te wulkany uwalniały lawę która się gromadziła i w końcu wyszła na powierzchnię wody i uformowała ten cały łańcuch wysep, i jako całość płyty pacyficznej poruszała się na północny zachód i formowała nowe wyspy. Pytaniem, które moglibyście zadać, jest, jak to się stało, że Wielka Wyspa jest większa? czy płyta znajdowała się tutaj dłużej nad tym gorącym punktem więc ta lawa może się tu uformować aby uformować to, - w gruncie rzeczy to jest podwodna góra, teraz jest to również ponad wodą i właściwie jeśli odejdziemy od dna Oceanu Spokojnego na górę Wielkiej Wyspy to jest ona o 50% wyższa niż Mt. Everest, więc możemy to postrzegać jako wielką górę ale pytanie czemu to jest większe niż Kawaii, zmniejszają się kiedy idziemy na północny zachód czy płyta pacyficzna zwalnia, spędza tu więcej czasu? I odpowiedź jest taka, że to prawdopodobnie nie zwalnia to co się dzieje, to to, że kiedyś Kawaii też prawdopodobnie było dużą wyspą. Jeśli cofniemy się o jakieś 5 milionów lat Kawaii również mogło być takie duże, ale w ciągu 5 milionów lat, doświadczyło dużej ilości erozji. Pamiętajmy, kiedy przesunęło się nad gorący punkt, nowy ląd został utoworzony jest on na środku Oceanu Spokojnego, jest tam pogoda 5 milionów to duży okres, i zostało to poddane erozji. Więc im starsza wyspa tym więcej erozji się na niej odbyło i będzie ona mniejsza. Więc jeśli przejdziemy do tych podwodnych gór tutaj, które nawet nie wystają na powierzchnię oceanu kiedyś może były na powierzchni, ale z powodu oceanu i pogody były poddane erozji i stawały sięcoraz mniejsze, są to pozostałości wulkanów Więc myślałem, że będzie to dla was interesujące, jak Wyspy Hawajskie zostały uformowane, i jak to jest, że mają te gorące punkty i tę aktywność wulkaniczną, i nawet trzęsienia ziemi, poza granicami płyt. Podczas gdy patrzymy na ten diagram mówimy o rowach granic płyt, możemy to zobaczyć tutaj, ponieważ to pokazuje głębokość i ciemny niebieski, to ciemna głęboka część oceanu. Więc to jest Rów Mariański możemy zobaczyc tu na płycie pacyficznej jak to zostaje podsunięte pod inne płyty, pod powierzchnią i formuje rowy tutaj. Mam nadzieję, że było to dla was interesujące.