Jeśli widzisz tę wiadomość oznacza to, że mamy problemy z załadowaniem zewnętrznych materiałów na naszej stronie internetowej.

If you're behind a web filter, please make sure that the domains *.kastatic.org and *.kasandbox.org are unblocked.

Główna zawartość

Jak zapobiegać kolejnym udarom? - film z polskimi napisami

Odwiedź nas na (http://www.khanacademy.org/science/healthcare-and-medicine) aby dowiedzieć się więcej o zdrowiu i medycynie. Te filmy nie stanowią porady medycznej i pełnią jedynie funkcję informacyjną. Filmy te nie mają na celu zastąpienia profesjonalnej porady medycznej, diagnozy lub leczenia. Zawsze zasięgnij porady personelu medycznego w razie jakichkolwiek pytań związanych z Twoim stanem zdrowia. Nigdy nie lekceważ profesjonalnej porady medycznej lub nie zwlekaj z jej zasięgnięciem pod wpływem żadnych przeczytanych w Khan Academy treści, lub obejrzanych tu filmów. Polskie napisy: fundacja Edukacja dla Przyszłości, dzięki wsparciu Fundacji HASCO-LEK i Fundacji Akamai. Stworzone przez: Vishal Punwani.

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.

Transkrypcja filmu video

Jeśli nigdy nie miałeś udaru, prawdopodobnie nie chcesz go mieć po raz pierwszy. Jeśli miałeś udar, są całkiem niezłe szanse, że nie chcesz mieć kolejnego. Co możesz zrobić, żeby zapobiec kolejnym udarom? Jak możesz obniżyć to ryzyko? Większość rzeczy, które mają miejsce podczas udaru jest odwracalne. Pomyślmy o nich, dzieląc je na odpowiednie kategorie. Są sposoby, które pozwalają zapobiec udarowi, poprzez zmiany w stylu życia. Są sposoby, żeby zapobiec udarowi z wykorzystaniem odpowiednich lekarstw, jak również takie, angażujące operacje chirurgiczne. Przyjrzymy się, jak każda z tych kategorii pomoże Ci obniżyć ryzyko wystąpienia udaru. Nie będę w stanie opowiedzieć o każdej możliwej rzeczy, którą możesz zrobić. Spróbuję przedstawić większość istotnych, z każdej kategorii. Zaczniemy od stylu życia, najpierw opowiemy o kontrolowaniu ciśnienia krwi, a dokładniej obniżeniu ciśnienia krwi. Wysokie ciśnienie krwi jest największym czynnikiem ryzyka udaru, ponieważ powoduje zniszczenia ścianek Twoich naczyń krwionośnych, które mogą prowadzić do udaru. Poprzez odpowiedni styl życia, można w kilku krokach zmniejszyć ciśnienie krwi. Na przykład, codzienne ćwiczenia mogą wzmocnić Twój system krążenia i obniżyć ciśnienie krwi w ten sposób. Obniżenie przyjmowania soli, ponieważ za dużo soli w Twojej diecie, może prowadzić do zatrzymania większej ilość wody w naczyniach krwionośnych. Co zwiększy ciśnienie krwi. Obniżenie ilości alkoholu, jaką pijesz, ponieważ duża ilość alkoholu jest znanym czynnikiem zwiększającym ciśnienie krwi. Jeśli pijesz kieliszek wina do kolacji, nie jest to problemem. Jednak jeśli zaczniesz przyjmować więcej, niż dwa standardowe drinki na dzień, wtedy ryzyko wystąpienia udaru znacznie wzrośnie. Kolejnym punktem w zmianach stylu życia, jest palenie papierosów. Niepalenie papierosów jest bardzo istotne. W rzeczywistości, palenie i kontrola ciśnienia krwi są prawdopodobnie dwoma najważniejszymi czynnikami wystąpienia udaru, ponieważ po pierwsze, palenie niszczy Twoje naczynia krwionośne. A po drugie, palenie zwiększa ciśnienie krwi. Więc palenie nie jest dobre. Utrzymanie odpowiedniej wagi ciała jest również bardzo ważne. Ważna jest aktywność fizyczna, czy to spacerowanie codziennie, czy zabranie psa na spacer nad plaże, lub bawienie się ze swoimi wnukami. Jakakolwiek aktywność fizyczna jest dobra. Tak samo jak zdrowa dieta. Wysoka zawartość owoców i warzyw, bez tłuszczów trans, niezbyt wiele nasyconych tłuszczy i tak dalej. Badania pokazują, że utrzymanie zdrowej wagi ciała i posiadanie dobrych wymiarów w pasie, jest bardzo ważne w zapobieganiu chorób związanych z tętnicami, włączając w to udar i atak serca. Więc zdrowa dieta i ćwiczenia są bardzo pomocne w utrzymaniu poziomu cholesterolu i ciśnienia krwi pod kontrolą. Ostatni punkt w tej kategorii, odpowiednia kontrola przyjmowanych leków, ponieważ niektóre z nich mogą zwiększyć ryzyku udaru. Na przykład, jeśli masz cukrzycę, to bardzo ważne jest utrzymanie poziom glukozy we krwi pod kontrolą, poprzez dietę, ćwiczenia, czy też lekarstwa z grupy PLUS. Słabo kontrolowana cukrzyca może prowadzić do zaburzenia równowagi poziomu lipidów w Twojej krwi i niszczyć Twoje tętnice, co zwiększa ryzyko udaru. Przeskoczmy teraz do kategorii związanej z lekarstwami. Mamy cztery główne kategorie lekarstw, o których możemy powiedzieć, że przyjmowanie zapobiegnie lub obniży ryzyko udaru. Mamy leki obniżające ciśnienie krwi. Oczywiście, zaczniemy od nich. Wiesz, plan jest taki, aby kontrolować ciśnieni krwi poprzez zmiany w stylu życia, ponieważ kto lubi przyjmować dodatkowe tabletki, co nie? Jednak, jeśli nie jest to możliwe, wtedy lekarz przypisze Ci leki, które pozwolą obniżyć Ci ciśnienie krwi w ten sposób, a tym samym zredukować ryzyko, zarówno niedokrwiennego, jak i krwotocznego udaru. Grupa leków przeciw wysokiemu ciśnieniu, mogłeś słyszeć o inhibitorach z grupy ACE, które działają poprzez rozluźnianie naczyń krwionośnych i obniżanie objętości krwi. Co w rezultacie obniża ciśnienie krwi. Mamy również leki przeciwkrzepilwie, takie jak aspiryna. I te lekarstwa zapobiegają tworzeniu się skrzepów w krwiobiegu. Ponieważ leki, takie jak aspiryna, zapobiegają temu, żeby płytki krwi łączyły się ze sobą i tworzyły małe prekursory, mogące rozwinąć się w skrzepy. Im mniej prekursorów, tym mniej skrzepów we krwi. Tych małych prekursorów skrzepów, im ich mniej, tym mniej skrzepów będzie się tworzyło. I oczywiście, im mniej skrzepów, w Twoim krwiobiegu, tym mniej prawdopodobne, że jeden z nich utknie w Twoich tętnicach w mózgu, prawda? Dobra, antykoagulanty, są podobne do leków przeciwkrzepliwych. Prawdopodobnie słyszałeś o najbardziej powszechnym antykoagulantem nazywanym warfaryną. Działa on w taki sposób, że oddziałuje i obniża produkcję określonych białek, które są wymagane do tworzenia skrzepów. W rezultacie, żaden obecny skrzep, nie może urosnąć i być większy, ponieważ nie ma tych białek, które by to umożliwiły. I również, nowe skrzepów nie są tworzone zbyt chętnie. Ostatnia główna grupa leków, która może zostać użyta do zmniejszenia ryzyka udaru, o którym powiemy, jest to grupa obniżająca ilość lipidów. Prawdopodobnie słyszałeś o lekarstwach obniżających poziom cholesterolu. Są różne rodzaje, pracujące w trochę inny sposób. Na przykład, jeden z nich to statyny, które zopobiegają temu, żeby wątroba produkowała cholesterol. Mogłeś słyszeć o leku nazywanym Lipitor. Jest to jedna z najcześciej przepisywanych statyn. Innym lekiem obniżającym ilość lipdów jest ezetymib. Lek ten trafia do jelit, do Twojego jelita cienkiego i w pewien sposób zabiera cholesterol, który zjadasz. Nie pozwala go zaabsorbować. Więc te leki obniżające poziom lipidów są dobre w utrzymaniu dobrego lipidogramu w Twoim krwiobiegu, co obniża ryzyko udaru. Dodam do tego, to że czasami potrzebujesz leków, które zajmą się schorzeniami medycznymi, które mogą powodować udar. Na przykład, jeśli miałeś migotanie przedsionków, które jest znanym schorzeniem, powodującym powstawanie skrzepów w przedsionku, który czasem może przedostać się do mózgu i spowodować udaru. Jest bardzo ważne, żeby przyjmować niezbędne lekarstwa, która pozwolą zapobiec migotaniu przedsionków, tak? Tak, żeby ryzyko tworzenia skrzepów w przedsionku oraz ryzyko udaru było obniżone, prawda? W takim przypadku, otrzymujesz kombinację leków kontrolujących rytm serca i antykoagulanty, takie jak warfarynę. Pomoże to zapobiec powstaniu skrzepów. Istotne jest to, że musisz leczyć schorzenia, które mogą powodować udar. Teraz, nasza ostatnia główna kategoria, czyli obniżenie ryzyka udaru poprzez operację. Skrzepy mogą powstać na skutek nagromadzenia się cholesterolu w postaci blaszki miażdżycowej, która często tworzy się w tętnicy szyjnej, tak? Więc masz nabudowany cholesterolu i pozostałości po martwych komórek w Twoich tętnicach, będących częścią tętnic szyjnych. Kawałek tej blaszki może odpaść i podróżować przez krótki dystans do Twojego mózgu, gdzie może utknąć i spowodować udar. Lub takie nabudowanie może całkowicie zatkać Twoją tętnice szyjną, co również spowoduje udar. Ponieważ uniemożliwi transport krwi do Twojego mózgu. Aby zapobiec udarowi, czy to pierwszemu, czy kolejnym, chirurg może dostać się do tej blaszki i usunąć ją. Konieczne jest wykonanie małego nacięcia tutaj. Małego nacięcia w tętnicy szyjnej, w której mamy blaszkę miażdżycową. I cała ta nabudowana masa zostanie usunięta, co obniży ryzyko kolejnych udarów. Procedura ta nazywana jest endarterektomią tętnicy szyjnej. Mamy również inną procedurę, o której zaraz opowiem. Pomaga ona obniżyć ryzyko udaru. I jeszcze raz, jest ona związana z blaszką miażdżycową. Mogłeś już zobaczyć, że ta blaszka jest całkiem dużym czynnikiem ryzyka wystąpienia udaru. Więc, jeśli masz znacząco rozwiniętą blaszkę miażdżycową w tętnicy szyjnej, chirurg może wykorzystać stent. Jest to mała rurka, którą wkłada się do tętnicy szyjnej, która poszerza ścanki naczyń, umożliwiając przepływ krwi do mózgu. W pewnym sensie zgniata tę blaszkę miażdżycową do przeciwnej strony tętnicy, co pozwala uzyskać lepszy przepływ krwi przez tętnicę szyjną do Twojego mózgu i obniża ryzyko, przynajmniej udaru niedokrwiennego. Tak więc mamy kilka sposób, które pozwalają zapobiegać udarowi poprzez zmiany w stylu życia prowadzące do obniżenia ciśnienia krwi, włączając w to rzucenie palenia oraz obniżenie wagi ciała. Niektóre lekarstwa, takiej jak antykoagulanty, czy leki przeciwkrzepliwe, jak i zabiegi chirurgiczne.