If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Energia zgromadzona w dużych i średnich tętnicach — film z polskimi napisami

Zobacz, jak tętnice zachowują się jak proca, strzelająca krwią (nie kamieniami) naprzód! Rishi jest lekarzem dziecięcych chorób zakaźnych i pracuje w Khan Academy. Stworzone przez: Rishi Desai.

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.

Transkrypcja filmu video

Powiedzmy, że patrzymy właśnie na kurczące się serce. Oznaczę to jako skurcz. Skurcz powoduje wyrzut krwi na zewnątrz, do aorty. Oto nasza aorta. Nie narysowałem jej zbyt szczegółowo, aorta nie jest oczywiście tak długa i rozciągnięta, ma wiele odgałęzień i zdecydowanie nie kieruje się tylko w jedną stronę. Ale nie ma to teraz większego znaczenia. Ale nie ma to teraz większego znaczenia. Gdy krew przepływa w czasie skurczu do aorty, jej kształt nie pozostanie niezmienny, prawda? jej kształt nie pozostanie niezmienny, prawda? Jej ściany się rozciągają. Zostawię jednak na rysunku jej pierwotny kształt, żeby o nim pamiętać. Ale pokażę też ten nowy, żeby było widać jak wyglądała i jak się zmienia. Aorta wygląda teraz tak. Wygląda jak wielki balon. Wiemy już, że tak się dzieje, bo omawialiśmy zjawisko podatności. W poprzednim filmie rozmawialiśmy o tym, jak wzrost ciśnienia działa na naczynia i rysowaliśmy wykres zależności objętości od ciśnienia. Dla tętnic, a aorta jest przecież tętnicą wygląda on tak. Gdy rośnie ciśnienie, rośnie też objętość tętnicy. Tętnice, w tym przypadku aorta, poszerzają się na kształt balonika. Ale pokażę jeszcze jedną rzecz i chciałbym, żebyś pomyślał/a teraz o energii. i chciałbym, żebyś pomyślał/a teraz o energii. Pomyśl o energii i o tym, gdzie się ona gromadzi. Serce wkłada wiele energii w każdy swój skurcz. Serce wkłada wiele energii w każdy swój skurcz. Doskonale o tym wiemy. Ale jak to dokładnie wygląda? Duża część tej energii jest wykorzystywana na ruch, a więc część to energia kinetyczna. Część jest w formie energii ciśnienia. Mógłbym spróbować zmierzyć ciśnienie w tym miejscu, gdybym zmierzył tu ciśnienie, na pewno nie byłoby ono niskie. Zatem energia ciśnienia i energia kinetyczna. Teraz zastanów się, gdzie znajdziemy trzeci rodzaj energii? Teraz zastanów się, gdzie znajdziemy trzeci rodzaj energii? Dam ci wskazówkę. Krew jest wtłaczana w tą przestrzeń. Ściany aorty się rozszerzają, bo rozpycha je krew. Ściany aorty się rozszerzają, bo rozpycha je krew. A gdy rozpycha je krew, to przypomina trochę balon. A balon ma energię sprężystości, podobnie jak aorta i inne tętnice. Mają one energię sprężystości. Pomyśl o tym, jak zachowuje się balon, ułatwi to zrozumienie tego zjawiska, o energii sprężystości balonu. Zrozumienie energii sprężystości może nam też ułatwić inna rzecz. Oto ona. Przypomnij sobie pewną zabawkę. Ja często bawiłem się nią jako dziecko. Jako dziecko odstraszałem papugi, które podkradały mi orzeszki, odganiałem je z drzew, strzelając w ich stronę z procy. Naciągałem moją procę i ładowałem ją w ten sposób energią sprężystości, o czym papugi oczywiście nie miały pojęcia. Ale szybko się orientowały, bo później celowałem procę i wypuszczałem strzał. Pozwalałem jej wrócić do pierwotnego kształtu. Gdy tak się dzieje, energia sprężystości zostaje utracona, ale za to kamyk jest już w tym miejscu. Leci w powietrzu, co jest świetnym przykładem energii kinetycznej. W momencie, kiedy zwalniasz procę, W momencie, kiedy zwalniasz procę, energia sprężystości, która została wytworzona przez jej naciągnięcie staje się energią kinetyczną. To samo dzieje się tutaj. To samo dzieje się w czasie rozkurczu serca. Mamy nasze serce. Teraz następuje jego rozkurcz i napełnienie kolejną porcją krwi. Teraz następuje jego rozkurcz i napełnienie kolejną porcją krwi. W tym czasie, aorta zaczyna zmniejszać się do swojego normalnego kształtu, W tym czasie, aorta zaczyna zmniejszać się do swojego normalnego kształtu, ale nie osiąga swojego pierwotnego kształtu. A to dlatego, że ciśnienie nadal napiera na jej ściany. A to dlatego, że ciśnienie nadal napiera na jej ściany. Nadal mamy tu pewne ciśnienie. Wiemy jednak, że w rozkurczu ciśnienie jest niższe, zatem objętość też będzie niższa. I aorta będzie jak gdyby nieco zapadnięta. Dzieje się z nią to samo, co z moją procą. Energia sprężystości jej ścian zadziałała w kierunku środka i naparła na krew ze wszystkich stron, więc teraz krew zyskała energię kinetyczną i się porusza. Zatem mamy tu energię kinetyczną, tak jak poprzednio. Ale tym razem pochodzi ona z energii sprężystości, podobnie jak w procy. Energia sprężystości zmieniła się w energię kinetyczną. Nadal mamy tu również trochę energii potencjalnej. Nadal mamy tu również trochę energii potencjalnej. Nadal mamy naszą energię ciśnienia. Och, miałem na myśli energię ciśnienia, nie potencjalną. Nadal mamy wszystkie trzy rodzaje energii, ale sęk tkwi w tym, że energia sprężystości została zamieniona na energię kinetyczną, gdy skończył się skurcz serca, a zaczął rozkurcz. Na tym polega wspaniałość aorty i innych tętnic.