If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Ciśnienie krwi zmienia się wraz z wiekiem — film z polskimi napisami

Zobacz, jak z upływem czasu, zwiększony opór w naczyniach krwionośnych, może spowodować wzrost ciśnienia. Rishi jest pediatrą, zajmującym się chorobami zakaźnymi i pracuje w Khan Academy. Stworzone przez: Rishi Desai.

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.

Transkrypcja filmu video

Wyobraźmy sobie, że jestem tutaj. To jestem ja i mam, skoro robimy to teraz, to powiedźmy, że mam 31 lat. A teraz przeniesiemy się do przyszłości. To jest linia odpowiadająca teraźniejszości, a teraz przemieścimy się w stronę przyszłości. To jestem znowu ja. Mam tutaj 71 lat. Przybyło mi dodatkowe 40 lat. Dorobiłem się nawet laski, która pomaga mi w chodzeniu. Pójdźmy teraz jeszcze bardziej w stronę przyszłości, jest to dość optymistyczna wersja. Pójdę dalej i powiedźmy, że mam tu 101 lat. Stałem się stulatkiem. Siedzę teraz na wózku inwalidzkim i macham do Ciebie. Więc to jestem ja, na wózku inwalidzkim, w wieku 101 lat. Spróbujemy wykorzystać teraz równanie, o którym tak dużo mówiliśmy, czyli delta P równa się Q razy R. Powiedziałem, że Q to objętość wyrzutowa. A R to opór. Mamy więc takie równanie. Powiedźmy, że idę do gabinetu lekarza. Idę dzisiaj, za 40 lat, jak i wtedy, gdy mam 101. Dzisiaj, moje ciśnienie krwi przyjmuje wartość 120 na 80. Tak właściwie, to mierzyłem je niedawno, i jest to wartość bliska mojemu rzeczywistemu rezultatowi. Chodźmy teraz do przyszłość. 40 lat później, moje ciśnienie krwi wzrosło. Przyjmuje teraz wartość 150 na 90. Gdy zostało zmierzone w wieku 101 lat, ma wartość 180 na 105. Jak widzisz, ciśnienie krwi wzrasta i to jest to o czym chciałem porozmawiać. Powiedzano mi, że powinienem zadbać o dobre odżywianie i aktwyność fizyczną, co powinno pomóc w utrzymaniu prawidłowej wartości ciśnienia krwi. Zasatanawia mnie, jakie jest powiązanie pomiędzy tymi dwoma rzeczami. Spróbujmy się tego dowiedzieć. Moje ciśnienie krwi, jak powiedziałem, ma wartość 120 na 80. Jeśli chciałbym określić moje średnie ciśnienie tętnicze, czyli średnie ciśnienie w moich tętnicach, mogę wykorzystać moje ciśnienie krwi, które daje mi jego przybliżoną wartość. Wiem, że wykorzystywane jest około 1/3, moje średnie ciśnienie tętnicze będzie równe około 1/3 razy ciśnienia skurczowego, ponieważ wiem, że wykorzystuje około 1/3 czasu, moje serce wykorzystuje 1/3 czasu na skurcz. A 2/3 czasu na rozkurczanie się. Ciśnienie rozkurczowe przyjmuje wartość 80. Więc dlatego średnie ciśnienie tętnicze wynosi 95. W taki sposób doszedłem do tej wielkości. I dlatego, nie jest one równe dokładnie 100, które jest średnią wartością pomiędzy naszymi dwoma wartościami ciśnienia. Jednak, tak nie jest, ze względu na różnice w czasie trwania część skurczowej i rozkurczowej. Jeśli chciałbym to wyznaczyć tutaj, to byłoby to 1/3 razy 150 plus 2/3 razy 90. Co daje wartość 110. Jeśli chciałbym to zrobić w wieku 101 lat, moje średnie ciśnienie tętnicze wynosiłoby 1/3 razy 180 plus 2/3 razy 105. Co daje wartość 130. Więc wyznaczyłem moje średnie ciśnienie tętnicze. Zapiszę je teraz. Potrzebuje również średnie ciśnienie żylne, ponieważ wiemy, że musimy odjąć od siebie te dwie wartości ciśnienia, aby otrzymać deltę P, delta oznacza różnicę. Średnie ciśnienie żylne wynosi w tym momencie 5. Zalóżmy, jest to jedno z kilku założeń, które zrobimy, załóżmy, że ta wartość nie zmienia się w przeciągu kilku lat, zostaje taka sama. Wynosi około 5. Teraz, w łatwy sposób możemy obliczyć nasze delta P, prawda? Wezmę 95 i odejmę 5, co daje 90. Wezmę 110 i odejmę 5, co daje 105. I wezmę 130 i odejmę 5, co daje 125. Wyznaczyłem moje delta P, które jest moim średnim ciśnieniem tętniczym minus moje średnie ciśnienie żylne, co jest równe delta P. Dobra, na razie idzie nam nieźle. Przejdźmy teraz do wyznaczenia Q, mojego przepływu. Powiedźmy, że teraz moja objętość wyrzutowa, czyli ilości krwi tłoczona z każdym skurczem serca wynosi około 70 mililitrów krwi. Z każdym uderzeniem, serce wysyła do pozostałej część mojego organizmu, około 70 ml mojej krwi. Wartość ta wynika z tego, że ważę około 70 kg. A moje tętno wynosi około 70, bardzo spokojne tętno. Załóżmy, tak jak zrobiliśmy to w przypadku średniego ciśnienia żylnego, że ta wartość się nie zmienia. Nie zmienia się wraz z upływem czasu. Daje nam to wartość przepływu równą około 5 litrów na minutę, ponieważ Q jest, zapiszę to, Q to SV razy HR. Pomnoże te dwie liczby przez siebie, co daje 5 litrów na minutę, i ta wielkość nie zmieni się wraz z upływem czasu. Mamy 5 litrów na minutę tutaj, jak i tutaj. Powinienem prawdopodobnie wspomnieć o jednostkach ciśnienia, są to milimetry słupa rtęci. Nie zapisałem tego, aby nie namieszać na tablicy. Ale załóżmy to, w sumie to nie jest założenie. To są milimetry słupa rtęci. Teraz wykorzystam moje równanie, mogę teraz powiedzieć, że delta P, w sumie powinieniem to trochę zmienić, Powinno to być oznaczone kolorem niebieskim. Więc delta P równa się Q razy R. Więc delta P jest równa 90, Q równa się 5, a mój opór wynosi 18. Zgadza się? Jest tu trochę matematyki, którą wykonałem dość szybko. Ale 18 razy 5 równa się 90. Obliczę to teraz dalej. 105 podzielone na 5, daje opór równy 21. A tutaj będziemy mieć wartość 25. Jedna z rzeczy, jaką powiedział mi mój lekarz, to to, że moje ciśnienie krwi wzrasta. A dwie rzeczy, które założyłem, to że moje średnie ciśnienie żylne jest stałe, jak i objętość wyrzutowa. Zrobiłem takie założenia, które zdecydowanie nie są prawdziwe dla każdego, ale założyłem je w moim przypadku, co prowadzi do stwierdzenia, że mój opór rośnie. Z czasem, mój opór rośnie. Zmieńmy teraz ekran i spróbujmy odkryć, jak może do tego dojść. Narysuję tutaj siebie po raz kolejny. Mamy trzy wersje mnie. W wieku 31 lat, w przyszłości, w wieku 71 lat. Oraz naprawdę starszą wersję, w wieku 101 lat. Trzy wersje mojej osoby. Narysujmy teraz rozgałęzienia moich tętnic, ich uproszczoną wersję. Powiedźmy, że to jest naczynie wychodzące, a to tutaj, to inne naczynie i jego rozgałęzienie. Mamy również trzecie naczynie i jego rozgałęzienia. W tym momencie, wszystko to wygląda całkiem przejrzyście. I dlatego mój opór wynosi 18. Krew przepływa bez przeszkód. Przepływa, aby odżywić nerki, jak i do uszu, oczu, czy stóp. Przepływ to tych części ciała bez problemu. W wieku 71 lat, coś się zmienia. Narysuję tutaj niewielką linię. W wieku 71 lat, coś się zmienia. Mamy taki sam układ tętnic. Narysuje je w taki sam sposób. Do tej pory, przez 40 lat jadłem nie najlepsze jedzenie. I oczywiście nie ćwiczyłem zbyt dużo. Nie chodziłem zbyt często na siłownię. Dlatego mam rozbudowaną blaszkę miażdżycową. Powiedźmy, że znajduje się ona tutaj. Mam blaszkę miażdżycową, również tutaj. Powiedźmy, że jest ona też tutaj. Mam trzy niewielkie blaszki miażdżycowe. Opowiemy więcej o blaszce miażdżycowej oraz z czego jest zrobiona w kolejnym filmie. Pomyślmy o niej, jak o czymś, co blokuje naczynie krwionośne. Zazwyczaj tworzą ją substancje tłuszczowe i makrofagi oraz obumarłe komórki, jaki i rożnego rodzaju pozostałości znajdujące się w naczyniu. I ponieważ to wszystko wypełnia naczynie, jego promień jest mniejszy. Promień naczynia krwionośnego jest mniejszy. Tego też jest mniejszy. Więc krew, która przez nie przepływa będzie miała trudność w przepływie, ze względu na to, że promień jest w tym miejscach mniejszy. I jak wiesz, jeśli wyznaczysz całkowity opór wtedy wartość całkowitego oporu zacznie powoli rosnąć. W tym przypadku, wzrośnie do 21. Przejdźmy teraz kolejne 30 lat do przodu. Teraz jestem na wózku inwalidzkim. Ciągle nie jem za dobrze. Jem różnego rodzaju fast food, które nie są dla mnie dobre. Nie mogę przestać ich jeść, ponieważ są bardzo dobre. I pod koniec dnia, moje naczynia wyglądają tak. Mam taką samą blaszkę miażdżycową, jak wcześniej. Powiedźmy, że jest trochę większa. Zamiast być niewielką częścią naczynia, jest teraz o wiele większa. Jest naprawdę duża. Powiedźmy, że ta tutaj kontynuuje swój wzrost, o jeszcze trochę. Wybiorę inne, o tutaj. Oraz jedno tutaj. Mamy tutaj kilka kolejnych blokad. Teraz, moja krew ma naprawdę utrudniony czas, przepływając przez te naczynia. Wszystkie drogi mają pomniejszony promień. Wiemy, wspominałem kilka razy, o relacji pomiędzy promieniem, a oporem. I w momencie, gdy promień maleje, opór rośnie. Więc całkowity opór będzie wynosił około 25. Teraz mogłeś zobaczyć, jak jedzenie oraz brak ćwiczeń prowadzi do możliwego rozwoju blaszki miażdżycowej, która blokuje drogę i utrudnia przepływ krwi. Jest to problematyczne, jak widzisz, ponieważ promień naczyń zmniejsza się, a opór rośnie. Wcześniej, mogliśmy zobaczyć, jak wraz ze wzrostem oporu, zakładając, ze pozostałe parametry są stałe, wzrasta ciśnienie krwi. Więc kiedy usłyszysz w gabinecie lekarskim, że Twoje ciśnienie krwi ma określoną wartość, jest to jedna z rzeczy, którą możemy zmierzyć. I daje to niewielką informację o innych rzeczach, których nie można łatwo zmierzyć, takich jak opór. Zatrzymajmy się tutaj i przejdźmy do innego tematu.