If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Poznaj łożysko! - film z polskimi napisami

Dowiedz się, jak potrzeby płodu są zaspokajane przez łożysko, które jest narządem, który należy zarówno do matki, jak i płodu! Rishi jest lekarzem chorób zakaźnych dzieci i pracuje w Khan Academy. Polskie napisy: fundacja Edukacja dla Przyszłości, dzięki wsparciu FUNDACJI HASCO-LEK. Stworzone przez: Rishi Desai.

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.

Transkrypcja filmu video

Na tym rysunku mamy ciężarną kobietę oraz mały płód wewnątrz jej macicy. Tak nazywa się ta niewielka przestrzeń, w której znajduje się płód. Macica jest narządem, który mają kobiety. Jest on bardzo, bardzo silnym, umięśnionym narządem. Jeśli byłbyś kiedyś w trakcie porodu i usłyszał ludzi krzyczących "przyj, przyj, przyj", to dosłownie zachęcają oni mamę do wywierania nacisku na swoją macicę, aby pomóc dziecku przyjść na świat. Macica jest rodzajem pokoju, w którym mieszka dziecko. Jednak środowisko, w jakim żyje dziecko, znacznie różni się od tego, w którym żyjemy, głównie dlatego, że w tej przestrzeni znajduje się płyn owodniowy, a dziecko pływa w nim przez kilka miesięcy. Przez dziewięć miesięcy, dziecko pływa w płynie owodniowy, co nasuwa pewne, bardzo oczywiste pytania. Jak dziecko oddycha i odżywia się? Jak można zadbać o jego potrzeby? Pomyślmy o tym, czego potrzebuje. Wyliczmy te rzeczy. Pierwszą jest tlen. Jak dziecko pobiera tlen, jeśli nie przez płuca? Co więcej, jego płuca są wypełnione płynem owodniowym. Jak pobiera substancje odżywcze? Takie jak cukier, glukozę, która jest źródłem energii. Glukoza jest tylko jednym z przykładów. Pomyślmy o produktach ubocznych. Jak pozbywa się takich rzeczy, jak dwutlenek węgla? Dla nas, jest to bardzo proste, robimy wydechy i wdechy. Jednak, jak robi to dziecko, którego płuca są wypełnione płynem? Jak pozbywa się produktów ubocznych, takich jak dwutlenek węgla? Okazuje się, że wszystkie wymienione problemy są oczywiście bardzo ważne, a mama i dziecko wypracowali razem, jak je rozwiązać. Jest to pierwsza okazja, aby mama i dziecko pracowali razem nad czymś. Rozwiązaniem jest łożysko. Mogłeś słyszeć o łożysku. Dziecko wysyła kilka naczyń krwionośnych do łożyska. Są to malutkie tętnice pępowinowe. Wysyła również żyły pępowinowe do łożyska. Żyły transportują krew z powrotem do łożyska. Każde z tych naczyń, każde z tych trzech naczyń, znajduje się w pępowinie. Mogłeś słyszeć o pępowinie, a teraz już wiesz, co znajduje się w jej wnętrzu. Jeśli przeciąłbyś pępowinę, to pokażę Ci, jaki widok byś zastał. Jeśli zrobiłbyś cięcie poprzeczne. Jest to całkiem proste do zapamiętania, ponieważ wygląda ono jak duże, zwiotczałe naczynie. To jest pępowina. Zawiera tlen, dlatego narysuję go kolorem czerwony, pomimo, że to żyła. Dlatego, że wraca do serca, nazywamy ją żyłą. Tutaj masz tętnice pępowinowe. Nie zawierają zbyt wiele tlenu. Dlatego narysowałem je kolorem niebieskim, aby pokazać, że znajduje się w nich mało tlenu. Nazywamy je tętnicami pępowinowymi, dlatego, że wychodzą z serca. Tętnice i żyła pępowinowa wyglądają tak, nie krążą swobodnie dookoła siebie. Są zanurzone w galarecie, nazywanej galaretą Whartona. Przerysuję teraz ten rysunek, aby pokazać Ci, jak to zapamiętałem. Czasami, trudno jest zapamiętać, czy znajdują się tu jedna, czy dwie tętnice. Myślę, że rolę ust pełni żyła, w skrócie V. Oraz o oczach, jak o dwóch, małych literkach "A". To mój mały trick na zapamiętanie, tego, że mamy dwie tętnice pępowinowe i tylko jedną żyłę pępowinową, które są zanurzone w galarecie Whartona. Tak zbudowana jest pępowina. To jest dość ogólny rysunek, chciałabym teraz przejść do szczegółów, aby dobrze zrozumieć, jak działa łożysko. Szerze mówiąc jest to jeden z najbardziej interesujących organów, w takim sensie, że pozwala nam robić rzeczy, których nie możemy zrobić po prostu dzisiaj, ale możemy przez wiele, wiele miesięcy. Odwrócę trochę ten rysunek, i narysuję to powyżej, myślę, że widzisz, jak to obróciłem. To jest ściana macicy. Pamiętaj, ściana macicy jest silną, umięśnioną ścianą. Opiszę to dla jasności. To jest macica, to jest ściana macicy. Wiesz już co znajduje się wewnątrz, ale spróbuję teraz narysować zewnętrzną stronę. Narysujmy niektóre z naczyń krwionośnych matki. Ma kilka naczyń znajdujących się tutaj, takich jak ta tętnica maciczna. Dostarcza ona tlen płodowi. Powiedzieliśmy, że macica to wielki mięsień, który zdecydowanie potrzebuje naczyń krwionośnych, takich jak tętnice i żyły. Narysuję niektóre z nich. Narysuję tętnicę maciczną tutaj, jedną tu i tu. Jest ich oczywiście o wiele więcej niż trzy, ale chciałaby tylko pokazać Ci ideę tętnic macicznych. Mamy też kila żył macicznych. Narysuję je również. Jedną tutaj. Te niebieskie to żyły maciczne, oznaczę tę tutaj. To co one robią to przechodzą przez warstwę tkanki. Narysuję tę warstwę dla Ciebie, abyś mógł zobaczyć, co mam na myśli. Mamy tutaj warstwę tkanki, przez którą przechodzą. Ta warstwa tkanek należy do mamy. Oznaczę to i będę nazywał tkanką mamy. Wygląda trochę, musisz nagiąć trochę swoją wyobraźnię, wygląda trochę, jak talerz. Ta cała część oznaczona kolorem czerwonym to część łożyska. Więc zaczęliśmy rysować łożysko. Pozwól, że zmienię kolory. Ta część nazywana jest doczesną podstawną. Jeśli mówi o doczesnej podstawnej, mówisz o tej tkance tutaj, z naczyniami krwionośnymi, dokładniej z tętnicami oraz żyłami macicznymi. Dla jasności, należy ona do mamy. Są to komórki mamy. Przejdźmy teraz do naprawdę zabawnych rzeczy. Wszystkie te tętnice maciczne tryskają krwią. Nie trafiają do żadnego innego naczynia. Tryskają krwią w otwartą przestrzeń. Powiedźmy, że to jest czerwona krwinka, ta czerwonka krwinka może dosłownie dotknąć, fizycznie dotkąć tę czerwoną krwinkę. Mogą dosłownie przemieścić się, spotkać, nawet uścisnąć dłoń. A potem mogą podróżować wzdłuż tej żyły. Jest to inna sytuacja od naszego zwyczajnego myślenia o czerwonych krwinkach, podróżujących przez naczynia krwionośne. Tutaj bardziej przypomina to basen. Panuje tu takie krążenie, ponieważ te czerwone krwinki, które tutaj narysowałem, przepływają w górę, tutaj pośrodku, a potem wpadają do żył. Masz tutaj ciekawe krążenie, w którym Twoja krew przepływa w górę przez tętnice do żył. Myślę o tym, jak o, oczywiście, możesz wybrać własną analogię. Ale dla mnie, ja myślę o tym, jak o jacuzzi. Tętnice maciczne są jak strumienie wody, które się unoszą. Żyły maciczne są dosłownie odprowadzeniem wody w jacuzzi. Mamy tu dosłownie wirujący basen, pełen czerwonych krwinek. Ważne jest to, że te czerwone krwinki transportują tlen, mają substancje odżywcze. Posiadają wiele rzeczy, którymi nasz płód jest zainteresowany. Zmieńmy teraz strony, porozmawiajmy o płodzie. Powiedzieliśmy, że nasz płód ma tętnice pępowinową biegnącą w dół. Powiedziałem również, że biegną w doł wewnątrz galarety Whartona, która znajduje się w pępowinie. To co się właściwie dzieje, to naczynia krwionośne rozgałęziają się i rozdzielają. Tętnice maciczne tworzą wiele, wiele małych rozgałęzień. Narysuje je dla Ciebie. Powiedźmy, że te rozgałęziania mamy na całej tej powierzchni. Wygląda to tak jak tutaj. Narysujmy pięć albo sześć rozgałęzień. Narysujmy kilka gałęzi również tutaj. Mamy wiele rozgałęzień tętnic macicznych, które chcą mieć dostęp do tlenu i substancji odżywczych. Zgadnij, co robią. Wciskają się, masz tutaj te niewielkie komórki. Narysuje tutaj to wciskanie. Masz tutaj małe komórki, które narysowałem białym kolorem, nazywamy je trofoblastami. Naprawdę się to dzieje. Dochodzi tu do wciskania. Te białe krwinki to trofoblasty. Są dobre w prowadzenie inwazji. Możesz myśleć o nich, jak o najeźdźcach, a jeśli chcesz być mniej agresywny, to o ciekawskich komórkach. Te małe komórki płodu nazywane trofoblastami, zaczynają się wciskać. Z trofoblastem połączone jest to niewielkie naczynie krwionośne. To naczynie krwionośne jest w bliskim kontakcie z czerwonymi krwinkami mamy. Masz te czerwone krwinki napływające wzdłuż naczynia. To co teraz się wydarzy na drodze dyfuzji, to tlen przedostanie się do krwinek płodu. Tlen dostanie się w ten sposób, tak jak substancje odżywcze. Tlen, substancje odżywcze trafiają do wnętrza, a dwutlenek węgla jest wydalany. Więc dwutlenek węgla trafia do basenu krwi. To naprawdę świetna rzecz, że czerwone krwinki nie dotykają się. Czerwone krwinki mamy nie mają kontaktu z czerwonymi krwinkami dziecka, ponieważ czerwone krwinki dziecka znajdują się w naczyniach krwionośnych. Znajdują się w naczyniach krwionośnych. Te elementy tutaj nie są otwarte, są to zamknięte naczynia krwionośne. Gdy dojdzie do wymiany, wciąż pozostaną zamknięte, a Ty masz te małe, powracające naczynie włosowate. Masz naczynia włosowate powracające z każdej części tego. Wszędzie tutaj będzie działo się to samo. Wszystko będzie trafiało do naszego basenu krwi. W rzeczywistości, jest to o wiele bardziej skomplikowane, od tego co tu narysowałem. Na bardziej rzeczywistym rysunku byłoby więcej rozgałęzień. Móglbyśm mieć coś takiego, co zwiększyłoby znacznie powierzchnię. Wracając, mamy tu te niebieskie naczynia, łączące się w jedno, na tym przypominającym palce rysunku. Dochodzi tu do ogromnej wymiany gazowej. To mógłby być lepszy rysunek, ale koncept został zachowany. Dochodzi tu do dyfuzji. W rezultacie, której masz niezłą, bogatą w tlen krew, powracającą do dziecka. Umożliwia to dziecku dostęp do tlenu i substancji odżywczych oraz pozbycia się produktu ubocznego, jakim jest dwutlenek węgla. Wszystko to działa na tej samej zasadzie, masz wracającą czerwoną, natlenowaną krew. Zamiast dwóch naczyń, łączą się w jedno naczynie pośrodku. To naczynie, jak już wiemy to żyła pępowinowa. To jest żyła pępowinowa. Jeśli ta część na dole to doczesna podstawna, to ta część, jak możesz się domyślać, również ma jakąś nazwę. Ta część nazywana jest płytą kosmówkową. Ta część, jak możesz zauważyć, ma komórki płodu, więc należy do niego. Masz niektóre tkanki należące do płodu, będzie to płyta kosmówkowa oraz cała jej zawartość. Masz również tkanki należące do mamy, czyli doczesną podstawną. Masz również niektóre tkanki lub przestrzeń, które dzielą ze sobą, Wszystko to należy do dziecka. Jednak ten basen, ten basen krwi cały czas krąży. Ta cała krew należy do mamy. Więc tak naprawdę, łożysko jest kombinacją wszystkich tych elementów. Myślę o łożysku, jak o pierwszym momencie, w którym mama i dziecko współpracują razem dla wspólnego dobra.