If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Naczynia pępowinowe i przewód żylny — film z polskimi napisami

Dowiedz się, w jaki sposób krew przepływa do płodu przez naczynia pępkowe i jak jej część wybiera skrót przez przewód żylny, by szybciej dotrzeć do serca. Rishi jest specjalistą chorób zakaźnych dzieci i współpracuje z Khan Academy. Stworzone przez: Rishi Desai.

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.

Transkrypcja filmu video

Mamy przed sobą łożysko. Mamy przed sobą łożysko. Zaznaczę to, co należy stricte do łożyska. Zaznaczę to, co należy stricte do łożyska. Oto ono. Myślę, że będzie nam łatwiej, jeśli podpiszę ten jasnoróżowy element. Myślę, że będzie nam łatwiej, jeśli podpiszę ten jasnoróżowy element. To ściana macicy. Ten element. Ściana macicy, która jest narządem silnie umięśnionym, co znacznie ułatwia urodzenie dziecka. Pomaga matce wydać dziecko na świat, gdy nadejdzie odpowiedni moment. Łożysko składa się z kilku części. To jest część wewnętrzna. Podpiszę jeszcze, że to jest część matczyna, a to płodowa. Podpiszę jeszcze, że to jest część matczyna, a to płodowa. Może się zdarzyć, że będę używał słów "dziecko" i "płód" zamiennie. Może się zdarzyć, że będę używał słów "dziecko" i "płód" zamiennie. Wiem, że to nie to samo, ale tak mi będzie łatwiej tłumaczyć i zawsze będę miał tu na myśli nienarodzone dziecko, które wciąż pobiera składniki odżywcze od matki. Ta cienka warstwa, którą tutaj zaznaczę, to płyta podstawna. Należy ona do tkanek matki. Po przeciwnej stronie znajduje się płyta kosmkowa, która należy do tkanek płodu. Płyta kosmkowa jest bardzo dobrze unaczyniona. Miejsce pomiędzy tymi płytami, to miejsce, w którym dzieje się cała magia. Pomiędzy nimi znajduje się krew. Znajduje się tam duży zbiornik krwi, pełnej tlenu i składników odżywczych i zbierającej produkty przemiany materii, w tym CO2. W tej krwi jest wszystko, czego potrzebuje rozwijający się płód. W tej krwi jest wszystko, czego potrzebuje rozwijający się płód. Ten zbiornik krwi powstaje dzięki tym niewielkim tętnicom, powstaje dzięki tym niewielkim tętnicom, tętnicom macicznym, które wtłaczają tam krew. Później jest ona odprowadzana przez żyły maciczne. I w ten sposób odbywa się jej stała wymiana. Do poziomu tego zbiornika krwi sięgają malutkie kapilary oddawane przez płód. Płód oddaje tam swoje naczynia włosowate, Płód oddaje tam swoje naczynia włosowate, zatem to w tym miejscu, pomiędzy płytami łożyska odbywa się dyfuzja. Pomiędzy krwią matki a naczyniami włosowatymi płodu zachodzi dyfuzja. Pomiędzy krwią matki a naczyniami włosowatymi płodu zachodzi dyfuzja. Płód oddaje tu swoje naczynia włosowate i tutaj zyskuje tlen i substancje odżywcze, a oddaje dwutlenek węgla. i tutaj zyskuje tlen i substancje odżywcze, a oddaje dwutlenek węgla. Pytanie brzmi, jak to dociera do płodu? Płód ma dobrze rozwinięte naczynia pępowinowe. To czerwone to żyła pępkowa. W jaki sposób, tlen dociera z tego miejsca do wszystkich tkanek organizmu? Narysuję taki mały okrąg. To miejsce, w którym znajduje się pępek. Interesujące, że w okresie płodowym pępek bierze udział w tak ważnych procesach, Interesujące, że w okresie płodowym pępek bierze udział w tak ważnych procesach, a później, u dorosłych, nie robi już zupełnie nic. a później, u dorosłych, nie robi już zupełnie nic. Po bokach mamy jeszcze dwie tętnice pępkowe. Narysuję uśmiechniętą buzię, by łatwiej było zapamiętać budowę pępowiny. Dwa oczka i uśmiech. Żyła pępkowa jest na czerwono, podpisze ją. I dwie tętnice są na fioletowo. I dwie tętnice są na fioletowo. Tworzą one "oczy" pępowiny. Tętnice pępkowe. Teraz przyjrzyjmy się temu, w jaki dokładnie sposób Teraz przyjrzyjmy się temu, w jaki dokładnie sposób krew dociera z żyły pępkowej do reszty ciała. krew dociera z żyły pępkowej do reszty ciała. Musimy w tym celu przypomnieć sobie anatomię. Musimy w tym celu przypomnieć sobie anatomię. To jest przepona. Jak wiesz, przepona to duży płaski mięsień. Jak wiesz, przepona to duży płaski mięsień. Jest zbudowana z tkanki mięśniowej poprzecznie prążkowanej. Jest zbudowana z tkanki mięśniowej poprzecznie prążkowanej. Zarówno nad nią, jak i pod nią znajdują się bardzo ważne narządy, Zarówno nad nią, jak i pod nią znajdują się bardzo ważne narządy, o których zaraz sobie powiemy. Ponad przeponą znajduje się czterojamisty narząd, jestem pewien, że go rozpoznajesz. To serce. Znajduje się tu serce, ze swoimi czterema jamami. Szybko je podpiszę. Prawy przedsionek, niżej prawa komora, lewy przedsionek i lewa komora. Serce. Kolejny narząd, podpiszę jeszcze przeponę, żebyśmy nie stracili później orientacji. Kolejny narząd, już nie mięśniowy, to wątroba. Wątroba to bardzo duży narząd, leżący tuż pod przeponą. Wątroba to bardzo duży narząd, leżący tuż pod przeponą. Jak widać, jest ona całkiem blisko serca. Wątroba pełni mnóstwo ważnych funkcji, ale tym razem skupimy się na tym, co przez nią przebiega. ale tym razem skupimy się na tym, co przez nią przebiega. Jest tu pewna żyła. Oznaczę ją. To żyła wrotna. Nie przejmuj się teraz za bardzo nazwami, chodzi mi tylko o pokazanie drogi, jaką pokonuje krew. I jeszcze jedną żyłę. Będzie trochę dłuższa, bo potrzebuję więcej miejsca na jej nazwę. To żyła główna dolna. Być może ją pamiętasz. To duże naczynie żylne, które zbiera krew z wielu obszarów ciała. Mamy jeszcze aortę. Pamiętaj, że aorta odchodzi od lewej komory Pamiętaj, że aorta odchodzi od lewej komory i przebiega za sercem, a nie przez wątrobę. Dlatego narysuję tu linię przerywaną. Podąża ona tędy i w dół, w dół, w dół, w dół, w dół i się rozdziela. Rozdziela się do kończyn dolnych. Tutaj są kończyny dolne. A to są gałęzie wewnętrzne. To i to są gałęzie wewnętrzne. Gałęzie wewnętrzne tętnic biodrowych, czyli tętnice biodrowe wewnętrzne. To tętnice biodrowe wewnętrzne. Za chwilę się wyjaśni, dlaczego podpisałem akurat te tętnice, ze wszystkich odgałęzień aorty, a trochę ich ona oddaje. a trochę ich ona oddaje. Ale te dwie są szczególnie ważne w krążeniu płodowym. Ale te dwie są szczególnie ważne w krążeniu płodowym. Prześledźmy drogę krwi, zaczynając od żyły pępkowej. zaczynając od żyły pępkowej. Przez żyłę pępkową, krew przepływa w tę stronę. W tym miejscu jesteśmy już wewnątrz organizmu płodu. W tym miejscu jesteśmy już wewnątrz organizmu płodu. Tutaj jest pępek, więc wszystko, co znajduje się po tej stronie to już organizm dziecka. A więc krew wchodzi do organizmu dziecka, A więc krew wchodzi do organizmu dziecka, płynie dalej, dalej, dalej i napotyka rozwidlenie. Może dalej płynąć do żyły wrotnej, albo do żyły głównej dolnej. Prześledzimy obydwie te drogi, najpierw przez żyłę główną dolną. Gdy dobrze utlenowana, czerwona krew miesza się z odtlenowaną niebieską krwią, powstaje taka fioletowa krew. Dlatego tak ją narysowałem. Fioletowy reprezentuje nam coś pomiędzy dużą ilością tlenu, a małą ilością tlenu, coś pomiędzy. Dlatego czerwony i niebieski stworzyły fiolet. Ten fioletowy strumień krwi to nasza pierwsza ścieżka. A to jest jej jedyny element, ten element. Ten element to przewód żylny. Przewód żylny jest skrótem. A skoro to jest skrót, to jaka jest inna droga? Jak myślisz? Inna droga jest znacznie, znacznie dłuższa. Pokażę ją z tej strony. Krew, która wybiera drogę przez żyłę wrotną, a nie przez przewód żylny, płynie tędy i rozgałęzia się na różne fragmenty wątroby. i rozgałęzia się na różne fragmenty wątroby. Podążą do różnych części wątroby, aż do poziomu naczyń włosowatych, czyli będą to maleńkie odgałęzienia. Pójdźmy za jednym z nich. Krew przepływa przez te maleńkie naczynia włosowate, na drugą stronę, przez maleńkie włośniczki i dalej do większych naczyń, gdzie łączy się z krwią pochodzącą z wszystkich innych części wątroby gdzie łączy się z krwią pochodzącą z wszystkich innych części wątroby i podąża z nimi do jednej z dużych żył. Do jednej z żył wątrobowych. A więc niezależnie od tego, czy krew wybierze skrót, czy nie, dociera do żyły głównej dolnej, a stamtąd do prawego przedsionka. Ich cel jest ten sam, dotarcie do prawego przedsionka. Ale wybierając drogę przez przewód żylny będzie tam znacznie szybciej. To dość istotne, bo z punktu widzenia płodu, dobrze jest jeśli ta odżywcza, bogata w tlen, krew dobrze jest jeśli ta odżywcza, bogata w tlen, krew szybko dociera do serca i szybko trafia do aorty, a stamtąd do całego organizmu. Podróż krwi przez serce płodu również jest całkiem skomplikowana. Podróż krwi przez serce płodu również jest całkiem skomplikowana. Nie będziemy teraz o tym mówić, bo nagram o tym osobny film, najważniejsze, że krew trafia do aorty. najważniejsze, że krew trafia do aorty. Podąża w dół aorty i dociera do wszystkich części organizmu. Nadal jest ona fioletowa, bo nadal nie jest silnie utlenowana, tak samo jak w żyle pępkowej, ale nie jest też zupełnie odtlenowana, jak to jest w żyle głównej dolnej. To coś pomiędzy. Z aorty, krew płynie do tętnic biodrowych wewnętrznych, a tam napotyka na drogę prowadzącą do tętnicy pępkowej. a tam napotyka na drogę prowadzącą do tętnicy pępkowej. a tam napotyka na drogę prowadzącą do tętnicy pępkowej. Od tętnic biodrowych wewnętrznych odchodzą gałęzie, Od tętnic biodrowych wewnętrznych odchodzą gałęzie, które podążają do tętnic pępkowych. Wiemy już, co dzieje się dalej. Obydwie tętnice pępkowe kierują się do zbiornika krwi matki, gdzie krew zaopatrywana jest w tlen i substancje odżywcze. gdzie krew zaopatrywana jest w tlen i substancje odżywcze. A więc tutaj krew ulega natlenowaniu i jej droga się powtarza. Żeby to utrwalić, przejdę przez tę drogę jeszcze raz. Użyję takiej niebieskiej kropki, Użyję takiej niebieskiej kropki, albo lepiej zielonej, żeby śledzić tę drogę. Zacznijmy od żyły pępkowej. Niech to będzie nasz punkt startowy. Dalej krew płynie do rozgałęzienia i albo kieruje się przez przewód żylny, tutaj, albo do żyły wrotnej. Takie są opcje. Jeśli wybierze dłuższą drogę, to płynie przez żyłę wrotną, do naczyń włosowatych, jest przechwytywana i ląduje w jednej z żył wątrobowych, skąd płynie do żyły głównej dolnej. Jeśli wybierze skrót, ta podróż jest znacznie krótsza. Przewód żylny to skrót omijający wątrobę. Przewód żylny to skrót omijający wątrobę. W końcu krew dociera do prawego przedsionka, przepływa przez serce, o czym opowiem w innym filmie. W każdym razie przepływa przez serce i dostaje się do aorty. Podąża w dół aorty, a dalej do kończyn dolnych. Aorta rozgałęzia się na dwie tętnice do kończyn dolnych płodu. Następnie do tętnic biodrowych wewnętrznych, po jednej i po drugiej stronie i stamtąd do tętnic pępkowych. Cześć krwi ląduje w tętnicach pępkowych, czyli tych dwóch. Krew płynie przez tętnice pępkowe, leci tędy i dociera do zbiornika krwi matki w obrębie łożyska, skąd wyrusza ponownie do żyły pępkowej. skąd wyrusza ponownie do żyły pępkowej. To jest droga, jaką podąża krew płodu, a nazywamy ją krążeniem płodowym.