If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Czym jest gammapatia monoklonalna o nieokreślonym znaczeniu (MGUS)? - film z polskimi napisami

Stworzone przez: Matthew McPheeters.

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.

Transkrypcja filmu video

Pomówmy o gammapatii monoklonalnej o niezidentyfikowany znaczeniu. To całkiem trudna nazwa, więc będziemy używać akronimu - MGUS. Możesz zauważyć, że oddzieliłem "gammmapatię monoklonalną" od " o niezidentyfikowanym znaczeniu". Zrobiłam tak, ponieważ myślę, że pomoże to nam w lepszym zrozumieniu, czym jest MGUS. Zaczniemy od gammapatii monoklonalnej, znajdującej się po lewej stronie. Aby to zrobić, zacznę od uproszczonego wytłumaczenia patofizjologii MGUS, jak również szpiczaka mnogiego. Schorzenia te mają swoje źródło w szpiku kostnym. Narysujmy tutaj kość. Szpik kostny jest środkową częścią kości. Miejscem, w którym produkowane są krwinki. Wymienię teraz trzy rodzaje komórek, które znajdują się w szpiku kostnym. Pierwszym rodzajem są komórki prekursorowe erytrocytów. Narysuję je kolorem czerwonym. Te komórki prekursorowe erytrocytów wytwarzają erytrocyty, które znamy również jako czerwone krwinki. Następnie, narysuję kilka komórek prekursorowych trombocytów, i te komórki wytwarzają trombocyty, które znamy również jako płytki krwi. Na końcu, kolorem zielonym, narysuję komórki prekursorowe komórek plazmatycznych. Wytwarzają one komórki plazmatyczne. Teraz, to bardzo ważne, że mamy kilka rodzajów komórek w szpiku kostnym, których nie pokazałem na tym rysunku, zwróciłem uwagę tylko na te trzy rodzaje komórek, aby dalej opowiedzieć o patofizjologi MGUS. MGUS i szpiczak mnogi są uważane jako dyskrazje plazmocytowe. Dyskrazja jest synonimem słowa dysfunkcja, więc te schorzenia wynikają z dysfunkcji komórek prekursorowych komórek plazmatycznych. Te komórki prekursorowe wytwarzają komórki plazmatyczne, które natomiast produkują przeciwciała, co narysuję tutaj. Przeciwciała są rodzajem białek, które są częścią układu odpornościowego człowieka i pomagają zwalczyć infekcję. To co dzieje się w przypadku MGUS, jak i w przypadku szpiczaka mnogiego to z nieznanych powodów określone osoby mają monoklonalną proliferację komórek plazmatycznych. Co to oznacza? Załóżmy, że mamy tutaj komórki plazmatyczne. Pojawia się problem z jednym z tych prekursorów komórek plazmatycznych w szpiku kostnym. Zidentyfikujmy go tylko w jednej komórce. Mamy problem tylko z jedną komórką. Pozostałe komórki prekursorowe są w porządku. Co się dzieje, kiedy komórka replikuje, i powstaje więcej komórek dysfunkcyjnych, które znowu się potem replikują i tworzą więcej komórek dysfunkcyjnych. Możesz zobaczyć, że ta jedna dysfunkcyjna komórka może produkować, w określonym czasie, wiele komórek dysfunkcyjnych. Wszystkie one pochodzą z tej jednej komórki. Ten process nazywany jest ekspansją monoklonalną, "mono" oznacza jedną, więc wszystko pochodzi od jednej komórki, a "klonalny" oznacza replikację. Więc masz wiele replikacji z jednej komórki. Narysujmy to tutaj. Wszystkie te komórki są genetycznie identyczne, ponieważ pochodzą z jednej komórki macierzystej. Tutaj mamy tę część monoklonalną, z nazwy gammapatia monoklonalna o niezidentyfikowany znaczeniu. Teraz, kiedy mamy tę proliferację monoklonalną, szybkość replikacji komórki z pewnych względów nie jest regulowana, więc replikuje się o wiele szybciej niż normalnie. Jednocześnie masz komórki plazmatyczne, które wytwarzają o wiele więcej przeciwciał niż normalnie. Wspomniałem wcześniej, że te przeciwciała są białkami, i te białka mogą zostać zmierzone we krwi, testem znanym jako elektroforeza białek. Normalna elektroforeza białek wygląda, jak tak. Wskazuje różne rodzaje białek, które są mierzone, więc ten duży pik tutaj może być skorelowany z albuminą, które jets najczęściej występującym białkiem we krwi. Masz tutaj również inne kategorie białek, które są znane jako alfa jeden, alfa dwa, beta i gamma. Skupię się teraz na tych białkach gamma. Białka gamma są powiązane z przeciwciałami, więc jeśli ktoś ma gammapatię monoklonalną o niezidentyfikowanym znaczeniu lub szpiczaka mnogiego, wtedy te wszystkie przeciwciała są identyczne, więc na elektroforezie białek będziesz miał pik w tym obszarze, który wygląda mniej więcej tak. Nazywamy go M-pikiem. M odnosi się do monoklonalnego. Mamy pik w obszarze gamma, dlatego nazywamy tę chorobę gammapatią. Dlatego pełna nazwa brzmi gammapatia monoklonalna. Wspomniałem, że ten sam proces ma miejsce w MGUS, jak rownież w szpiczaku mnogim, ale jaka jest właściwie różnica pomiędzy tym schorzeniami? Aby to omówić, narysuję tutaj kolejną kość. Po raz kolejny, umieszczę w szpiku kostnym komórki prekursorowe. W tej kości na górze mamy MGUS. Poniżej opiszę szpiczaka mnogiego, użyję skrótu MM. W przypadku szpiczaka mnogiego, masz również proliferację klonalną, proliferację monoklonalną dysfunkcyjnych komórek prekursorowych komórek plazmatycznych. I ta replikacja jest o wiele szybsza. I o wiele bardziej nieregulowana, co kończy się czymś takim. To co się dzieje, to szpik kostny staje się upakowanym tymi wszystkim dysfunkcyjnymi komórkami prekursorowymi komórek plazmatycznych, na tyle że nie jest w stanie produkować innych komórek. Główna różnica pomiędzy MGUS i szpiczakiem mnogim, jest taka, że MGUS jest mniej poważny. Ta dysfunkcja komórek prekursorowych komórek plazmatycznych ma miejsca i pojawia się, jednak wciąż dochodzi do normalnej produkcji czerwonych krwinek, płytek krwi i innych, więc nie ma innych objawów. MGUS jest bezobjawowe. W przypadku szpiczaka mnogiego, ta dysfunkcja jest o wiele poważniejsza, ponieważ masz za bardzo zatłoczony szpik kostny, co prowadzi do dysfunkcji innych rodzajów komórek prekursorowych. Ostatecznie u osoby ze szpiczakiem mnogim pojawiają się inne objawy. W pewnym sensie MGUS jest prekursorem szpiczaka mnogiego. W rzeczywistości, niektórzy ludzie nazywają MGUS wstępnym szpiczakiem mnogim. Na podstawie opisu patofizjologii, możesz lepiej zrozumieć, jakie mogą być objawy szpiczaka mnogiego. Co się dzieje, to te wszystkie dodatkowe przeciwciała i białka mogą doprowadzić do niewydolności nerek. Jak wspomniałem te komórki prekursorowe komórek plazmatycznych gromadzą się w szpiku kostnym, co prowadzi do zmniejszonej produkcji czerwonych krwinek, co skutkuje anemią, jak i zmniejszonej produkcji płytek krwi, co skutkuje małopłytkowością. To co się również dzieje, to te dysfunkcyjne komórki prekursorowe komórek plazmatycznych wytwarzają czynniki, które powodują niszczenie kości, co prowadzi do tego, że masz takie ogniska lityczne w kości, znane jako lityczne uszkodzenie kości, co narysuję tutaj. Skutkiem tego, u ludzi z szpiczakiem mnogim, jest duży ból kości. A rezultatem zniszczeń w kościach jest to, że wydzielają one dużo wapnia, co prowadzi do hiperkalcemii. Te objawy można zapamiętać w formie akronimu CRAB, C odnosi się do hiperkalcemii, R do niesprawności nerek, A do anemii, a B do bólu kości. Zapiszmy tutaj to tutaj, CRAB. Ponieważ szpiczak mnogi dotyczy niektontrolowanej replikacji tych komórek prekursorowych komórek plazmatycznych, to gdy dochodzi do tego etapu i pojawiają się te objawy, to staje się on tak właściwie nowotworem złośliwym. Jeśli gammapatia monoklonalna o niezidentyfikowanym znaczeniu, w skrócie MGUS, jest stanem przed wystąpieniem szpiczaka mnogiego, i może prowadzić do szpiczaka, który jest rodzajem nowotworu, dlaczego jest "o niezidentyfikowanym znaczeniu"? Wiele ludzi mogłoby pomyśleć, że jest on prekursorem dla nowotworu, co miałoby olbrzymie znaczenia. Ale, to dlaczego jest o niezidentyfikowanym znaczeniu dotyczy tego, jak często MGUS prowadzi do szpiczaka mnogiego. Chciałbym żebyś wyobraził sobie grupę 100 osób, które mają 60 lat. Omówmy to. Jeszcze raz, zaczniemy tutaj, wszyscy mają 60 lat. Powód, dla którego wybrałem 60 lat, jest taki, że MGUS i szpiczak mnogi są najbardziej powszechne u osób starszych, szczególnie powyżej 60 lat. Teraz, rozpowszechnienie lub procent osób, w wieku 60 lat, które mają MGUS jest całkiem wysoki. Wynosi od trzech do sześciu procent. W tym przypadku byłoby to pięć osób. Oznaczmy pięć osób. Losowe pięć osób. Te pięć osób ma MGUS. Teraz, istotne pytanie, które należy zadać nie brzmi czy te pięć osób ma szpiczaka mnogiego, ale jakie jest ryzyko, że szpiczak mnogi rozwinie się u nich w czasie. Wyobraź sobie, że te pięć osób dożyje średniego wieku życia w Stanach Zjednoczonych, który aktualnie wynosi 78, ale dla ułatwienia, pozwolimy im przeżyć do 80 lat. Nasze pytanie brzmi, do 80 roku życia, u ilu osób, z tych pięciu ze zdiagnozowanym MGUS, rozwinie się szpiczak mnogi? Odpowiedź brzmi - tylko u jednej. Więc o ile występowanie MGUS u osób powyżej 60 roku życia jest całkiem wysokie, pomiędzy trzy a pięć procent, to szanse na rozwinięcie szpiczaka mnogiego są dość niskie. Wynoszą około jednego procenta na rok. Więc MGUS ma niezidentyfikowane znaczenie z dwóch powodów. Pierwszy z nich, jest taki, że pomimo, że stopień wystąpienia MGUS u ludzi powyżej 60 roku życia jest dość wysoki, to szanse na to, że u każdej osobie z MGUS rozwinie się szpiczak mnogi są dość niskie, co oznacza, że bardziej prawdopodobne jest to, że umrą z innego powodu, zanim dojdzie do rozwinięcia szpiczaka mnogiego u nich. Inny powód tego niezidentyfikowanego znaczenia jest taki, że bardzo trudno jest przewidzieć, u której z tych pięciu osób z MGUS, rozwinie się szpiczak mnogi. Jak możesz pamiętać MGUS to skrót od gammapatii monoklonalnej o niezidentyfikowanym znaczeniu. Jeśli podzielisz tę nazwę, to jak pamiętasz, mówi ona o monoklonalnej proliferacji pojedynczej komórki prekursorowej komórki plazmatycznej, która produkuje ogromne ilości przeciwciał czyli białek, których rezultatem jest ten M-pik, w obszarze gamma na wyniku elektroforezy. Dlatego nazywamy to schorzenie gammapatią. Znaczenie jest nieokreślone, ponieważ nie pojawiają się objawy i trudno jest przewidzieć, u ilu osób z MGUS dojdzie do rozwinięcia szpiczaka mnogiego.