Cykl miesiączkowy - faza folikularna - film z polskimi napisami

Wiemy już, że komórka jajowa rozwija się w jajnikach, i że podczas tego rozwoju dochodzi do fluktuacji żeńskich hormonów płciowych wydzielanych przez jajniki. A dokładniej, mamy estrogen, progesteron oraz inhibinę wydzielane przez jajniki podczas rozwoju komórki jajowej. Całkiem dobrze to wygląda, jednak co dokładnie się dzieje? Co te wszystkie hormony robią w ciele kobiety? I dlaczego, zmienia się ich poziom? Mam tu sprytny schemat, który nazywamy schematem cyklu miesiączkowego. Gwarantuję, że będziesz go często widział ucząc się o fizjologii żeńskiego układu rozrodczego. Jest całkiem pomocny w zrozumieniu i wizualizowaniu tego, co dzieje się w organizmie podczas cyklu miesiączkowego. Mamy tutaj szkielet naszego schematu. Same osie. Pozwoli to na określenie co jest gdzie, później spojrzymy na to, jakie informacje zawiera cały ten schemat. Na osi X mamy czas. W tej sytuacji czas jest ograniczony do 28 dni, ponieważ tyle trwa cykl miesiączkowy. Mamy tutaj napisane 28/0, ponieważ dzień 28 oraz dzień zero to ten sam dzień, mam nadzieje, że brzmi to sensownie. Innymi słowami, jeśli osiągniesz dzień 28 w jednym cyklu, to jest to automatycznie dzień 0 kolejnego. Nie ma w tym schemacie żadnej przerwy. Pamiętaj, że owulacja ma miejsca w dniu 14. To była oś X. Zanim porozmawiamy o osi Y, wspomnę krótko o tym, że podzielimy cykl miesiączkowy na dwie główne części: fazę folikularną oraz fazę lutealną. Zobaczysz wkrótce, skąd te nazwy. Na osi Y mamy kilka różnych rzeczy, które będziemy śledzić jednocześnie. Znajdują się one na osi Y w tym samym czasie, ponieważ są ze sobą powiązane. Występują w tym samym czasie w organizmie, dlatego chcemy je widzieć razem, na jednym wykresie. Mamy je wymienione w określonej kolejności. Na samym początku mamy poziom gonadotropin, FSH i LH. Pamiętaj, że są one wydzielane z przedniej przysadki mózgowej w mózgu. Te hormony wpływają na rozwój pęcherzyka w cyklu miesiączkowym. Spójrzmy na schemat cyklu miesiączkowego poniżej. Podczas rozwoju pęcherzyka, powodują wydzielenie hormonów z jajników. Poziomy tych hormonów znajdują się poniżej. Na końcu, mamy etapy cyklu miesiączkowego, na które wpływ ma poziom hormonów wydzielanych przez jajniki. Etapy cyklu miesiączkowego to miesiączka lub menstruacja, w której endometrium jest złuszczane, faza proliferacyjna, w której nowa warstwa endometrium powstaje i rośnie, czyli ulega proliferacji, oraz ostatni etap faza wydzielnicza, w której endometrium jest gotowe do przyjęcia zapłodnionej komórki jajowej. Nawet jeśli nie ma takiej komórki, to endometrium jest gotowe na wszelki wypadek. Porozmawiamy o tym etapie później. Szybko wspomnę, jak oznaczono poziom hormonów produkowanych w janikach, na różowo mamy estrogen, poniżej niebieskim kolorem inhibinę, a kolorem pomarańczowym oznaczono progesteron. To są trzy hormony produkowane przez jajniki, na których się skupimy. Mamy tutaj przedstawione poszczególne etapy. Szczęśliwie, ułatwi nam to zapamiętanie, co się dzieje. W tym momencie, spójrzmy na pierwszą połowę schematu, na fazę folikularną, nie zajmiemy się na razie częścią dotycząca fazy lutealnej. Pozbądźmy się jej. W dniu zero, przednia przysadka mózgowa wydziela trochę FSH oraz LH. Widzisz poziomy tych hormonów tutaj. Wiemy, że FSH stymuluje rozwój pęcherzyka. Możesz zobaczyć, jak rośnie z dnia na dzień. Podczas wzrostu zwiększa się liczba komórek ziarnistych, prawda? Komórki ziarniste oznaczyłem kolorem fioletowym. Wiem, że komórki ziarniste produkują estrogen. Więc poziom estrogenu we krwi będzie rósł wraz ze wzrostem pęcherzyka. Dodatkowo, oprócz tego co robi FSH, hormon luteizujący będzie wpływał na komórki osłonki, które otaczają pęcherzyk, aby produkowały hormon nazywany androstendionem. Androstendion jest bardzo, bardzo podobny w budowie do estrogenu. A komórki ziarniste tak naprawdę wychwytują androstendion i przekształcają go w estrogen. Więc poziom estrogenu wzrośnie, co zobaczysz tutaj. Podczas wzrostu pęcherzyka, poziom estrogenu zwiększa się. Jeśli spojrzymy na dół, na to co się dzieje z endometrium macicy, czyli wyściółką tego organu, zobaczymy, że jesteśmy w fazie proliferacyjnej. Nazywamy ją tak ponieważ zwiększający się poziom estrogenu, który tu widzimy wpływa na powstawanie nowej warstwy endometrium, która zastąpi tę złuszczoną podczas menstruacji w poprzednim tygodniu. Taka jest idea cyklu proliferacyjnego. W tym momencie dochodzi do kilku interesujących rzeczy. Kiedy podwzgórze i przednia przysadka mózgowa zaczną wyczuwać, że poziom estrogenu jest super wysoki, zaczną wydzielać mniejszą ilość FSH i LH. Widzisz, że ich ilość maleje. Ma to sens, co nie? Celem wzmożonego wydzielania FSH i LH było stymulowanie rozwoju pęcherzyka. A pęcherzyk wytwarza estrogen, więc kiedy mózg wyczuje dużą ilość estrogenu, oznacza to, że pęcherzyk rozwija się, prawda? Nie ma potrzeby, aby kontynuować wydzielanie dużej ilości FSH i LH. Ma to sens. Dlatego widzimy ten spadek w poziomie FSH i LH we krwi. Wysoki poziom estrogenu informuje mózg o tym, aby obniżył produkcję i wydzielanie gonadotropin. Teraz zacznie być jeszcze bardziej interesująco. Nasze komórki ziarniste produkują ogromne ilości estrogenu i rozpoczynają wytwarzanie dwóch kolejnych hormonów w dużych ilościach. Zaczynają produkcję progesteronu oraz inhibiny. Mamy dwa rodzaje inhibin, inhibinę A oraz inhibinę B, ale na ten moment nie będziemy ich traktować osobno. Rolą inhibiny jest zatrzymanie wydzielania FSH przez przysadkę mózgową. Widzisz tutaj, że gdy poziom inhibiny zaczyna wzrastać, poziom FSH maleje. Dzieje się tak ponieważ inhibina hamuje to, aby przysadka mózgowa wydzielała FSH. Możesz pomyśleć, że to koniec ciekawych rzeczy. Ale nie, będzie jeszcze ciekawiej. Pamiętasz, jak powiedzieliśmy, że poziom estrogenu rośnie i rośnie, co zatrzymuje podwzgórze i przysadkę mózgową przed wytwarzaniem FSH i LH na zasadzie ujemnego sprzężenia zwrotnego? Okazuje się, że jeśli estrogen osiągnie super wysoki poziom tutaj, osiągnie super wysoki poziom tutaj, to zmusi mózg do wydzielania większej ilości FSH i LH. Jest to dość paradoksalne. Osiągnięty został na tyle wysoki poziom estrogenu, co zmusza mózg do wydzielenia ogromnych ilości FSH i LH. Jednak na naszym schemacie, widzimy tylko wysoki poziom wydzielania LH, nie FSH. Dlaczego tak? Pamiętasz, powiedzieliśmy wcześniej, że komórki ziarniste wydzielają inhibiny, które zmniejszają wydzielanie FSH przez przysadkę mózgową. Popatrz tutaj. Poziom inhibiny jest całkiem wysoki, co uszczupla ilość wydzielanego FSH z przysadki mózgowej. Nie wpływa to jednak na LH. W rezultacie, mamy wysoki poziom wydzielania LH z przedniej przysadki mózgowej podczas tego procesu. I ta wydzielona LH plus wciąż całkiem wysoki poziom FSH, który jest wydzielany, wpływają na dalszy rozwój pęcherzyka, aż do kluczowego kroku - owulacji. Wtedy komórka jajowa może opuścić pęcherzyk w procesie owulacji. Pamiętaj, ma to miejsca 14 dnia cyklu. To właśnie faza folikularna oraz owulacja.