Główna zawartość
Zdrowie i medycyna
Kurs: Zdrowie i medycyna > Rozdział 1
Lekcja 13: Wprowadzenie do układu rozrodczego- Zapoznaj się z układem rozrodczym - film z polskimi napisami
- Anatomia męskiego układu rozrodczego - film z polskimi napisami
- Transport plemników - erekcja i ejakulacja - film z polskimi napisami
- Spermatogeneza - film z polskimi napisami
- Testosteron - film z polskimi napisami
- Podstawy rozwoju komórki jajowej - film z polskimi napisami
- Cykl menstruacyjny - film z polskimi napisami
- Poznaj łożysko! - film z polskimi napisami
- Cykl miesiączkowy - faza folikularna - film z polskimi napisami
- Cykl miesiączkowy - faza lutealna - film z polskimi napisami
- Estrogen - film z polskimi napisami
- Jak zmienia się organizm kobiety podczas ciąży? - film z polskimi napisami
- Poród - film z polskimi napisami
- Anatomia piersi i laktacja - film z polskimi napisami
© 2023 Khan AcademyWarunki użytkowaniapolitykę prywatnościInformacja o plikach cookie
Cykl menstruacyjny - film z polskimi napisami
Stworzone przez: Vishal Punwani.
Chcesz dołączyć do dyskusji?
Na razie brak głosów w dyskusji
Transkrypcja filmu video
Będziemy mówić o cyklu menstruacyjnym. Jajniki to dwa narządy w żeńskim układzie rozrodczym, które produkują komórki jajowe. Co miesiąc, komórka jajowa przechodzi przez proces dojrzewania nazywany cyklem menstruacyjnym,
w wyniku, którego powstane oocyt II rzędu, który może zostać
zapłodniony przez plemnika, czego skutkiem jest ciąża. Cykl menstruacyjny jest również odpowiedzialny za pojawienie się u kobiety menstruacji. Ogólnie mówiąc, oocyt I rzędu będzie rozwijał się w jajniku, dojdzie do zakończenia mejozy I przed owulacją, a następnie oocyt zostanie wydzielony z jajnika, jako oocyt II rzędu, wychwycony przez fimbrie i przetransportowany do jajowodu
w oczekiwaniu na zapłodnienie. Zacznijmy od początku. W jajnikach, komórka jajowa rozwija się w pęcherzykach jajnikowych,
to te zaznaczone na fioletowo. Na początku mówimy
o pęcherzyku pierwotnym. Czym on jest? Powiększe ten rysunek dla Ciebie. To jest jeden oocyt I rzędu,
czyli nasza komórka jajowa, otoczona przez warstwę komórek,
nazywanych komórkami ziarnistymi. Komórki ziarniste rozwijają się,
zwiększając swoją ilość wraz z dojrzewaniem
pęcherzyka jajnikowego. Komórki ziarniste wydzielają
również kilka hormonów. Estrogen, trochę progesteronu
oraz inhibiny, omówimy ich funkcję trochę później. Ułóżmy w czasie nasze wydarzenia. Cykl menstruacyjny trwa 28 dni. Zaczynamy od dnia zero,
z pęcherzykiem pierwotnym. Pójdziemy przeciwnie do ruchów
wskazówek zegara. Przejdźmy do dnia 13. Tutaj wydzielany jest oocyt II rzędu i dochodzi do owulacji - w dniu 14. Przez pozostały czas wracamy do stanu z pęcherzykiem pierwotnym pomiędzy dniem 15, a 28. Masz teraz pojęcie, ile czasu to zajmuje. Pamiętasz, kiedy mówiłem, że komórki ziarniste produkują hormony? Pęcherzyk pierwotny rozwija się
przez pierwsze 13 dni i możesz zobaczyć, jakie zmiany zaszły
między tą i tą wersją. Ma o wiele więcej fioletowych komórek dookoła. Są to komórki ziarniste. Ilość komórek ziarnistych zwiększa się, a jako, że produkują one hormony
to jak myślisz, co się dzieje z poziomem hormonów we krwi? Wzrasta. Jest to dość ogólna uwaga. Zapamiętaj to, jednak teraz wróćmy
do naszego tematu. Wiemy, że to są pęcherzyki pierwotne. W kolejnym etapem ich rozwoju stają się pęcherzykiem pierwszorzędowym. Na tym etapie, warstwy komórek ziarnistych i oocyt, nasza komórka jajowa
zaczynają być oddzielone przez inną warstwę, która pojawi się
pomiędzy nimi. Nazywamy ją osłonką przejrzystą, narysują ją na jasnoniebiesko. Pomimo, że komórkę jajową oznaczyłem
kolorem niebieskim, mamy tu wciąż warstwę
osłonki przejrzystej. Komórkę jajową narysowałem podobnym kolorem, co
może być troche mylące. Ale wciąż jest tu warstwa
osłonki przejrzystej. Pomimo, że znajduje się tu osłonka przejrzysta oddzielająca komórki ziarniste
od komórki jajowej, wciąż mogą one dostarczać
substancje odżywcze komórce jajowej, poprzez połączenie przechodzące pomiędzy
osłonką przejrzystą, a komórką jajową. Takie połączenie jest niewielkim przejściem z jednej komórki do drugiej,
umożliwiające przesyłanie substancji odżywczych
i innych sygnałów. Przez to połączenie, komórki ziarniste mogą przesłać
małe cząsteczki chemiczne, które utrzymują oocyty I rzędu w stanie mejozy I, ponieważ jak pamiętasz, nasze oocyty I rzędu znajdują się
w areszcie mejotycznym. Nie dzielą się, ani nie redukują ilości chromosomów. Po krokach rozwojowych, które omówiliśmy kolejnym etapem jest
pęcherzyk przedantralny, za chwilę zobaczysz,
dlaczego tak go nazywamy. Komórki ziarniste rozpoczynają się dzielić, zwiększa się ich ilość. Widzisz, że mamy całkiem dużą różnicę w ilości komórek ziarnistych, porównując
pęcherzyk pierwszorzędowy do pęcherzyka przedantralnego. Pamiętaj, że komórki ziarniste oznaczyłem kolorem fioletowym. Podczas proliferacji komórek ziarnistych, ściana na zewnątrz pęcherzyka nazywana osłonką, zaczyna się tworzyć. Komórki osłonki mają receptory
hormonu luteinizującego, wydzielanego przez przednią przysadkę mózgową,
a kiedy hormon luteinizujący w skrócie LH, wiąże się z tymi komórkami,
zaczynają produkować hormon nazywany androstedionem. Gdy osłonka otrzyma androstedion, dostarcza go do komórek ziarnistych, które
zamieniają go w estrogen i uwalniają do krwi. Doprowadzi to do wzrostu poziomu
estrogenu we krwi. Umożliwią to te czerwone
i niebieskie kawałki znajdujące się pośrodku jajnika, są to naczynia krwionośne, tętnice i żyły. Jeśli wydają Ci się trochę dziwne, to tylko dlatego, że jest to
przekrój poprzeczny. Możesz się teraz zastanawiać,
co oznacza słowo "antralny", pojawiające się w nazwie
pęcherzyka przedantralnego oraz tego pęcherzyka antralnego. Odnosi się ona do jamy, która powstanie w kolejnym etapie rozwoju. Ta przestrzeń tutaj nazywana jest
jamą pęcherzyka jajnikowego. Jest ona wypełniona płynem, wytworzonym przez komórki ziarniste. To właśnie jama pęcherzyka jajnikowego
oraz wypełniający ją płyn naciskają na ścianki pęcherzyka, powodując jego rozrastanie. Jak mogłeś zauważyć, podczas tego cyklu, powstaje wiele pęcherzyków. Nie tylko ten jeden
pęcherzyk przedantralny, a potem ten pęcherzyk antralny oraz dojrzały pęcherzyk. Jest ich o wiele więcej. Jednak tylko największy z największych przejdzie owulację, ponieważ jajeczkowanie zachodzi raz na 28 dni. Pęcherzyk, który ulegnie
procesowi owualcji nazywany jest
pęcherzykiem dominującym. Możemy powiedzieć, że to co widzimy tutaj jest przykładem rozwoju
pęcherzyka dominującego. Ponieważ pozostałe pęcherzyki,
w trakcie rozwoju uległy degeneracji i obumarły, w procesie nazywanym atrezją. Zapiszę to na dole. Atrezja oznacza degenerację. Kolejna uwaga. W przypadku atrezji, obumierają zarówno pęcherzyki, jak i znajdujące się
w nich komórki jajowe. Oznacza to, że kobieta traci pomiędzy 15, a 25 komórek jajowych na cykl menstruacyjny
w drodze atrezji, a tylko jedna ulega owulacji. Możesz sobie teraz wyobrazić, jak od 2 do 4 milionów komórek jajowych
w momencie urodzenia, przechodzi się do zera,
po około 35 latach owulacji. Nie jest tak, że traci się tylko jedną
komórkę jajową na owulację. Jest ich trochę więcej. Niemniej jednak, wracając do rozwoju
pęcherzyka dominującego. Głównie rozrasta się, ze względu na
rozszerzającą się jamę pęcherzyka, jak wspomniałem wcześniej. A komórki ziarniste zaczynają formować swego rodzaju kopiec, który wystaje do środka jamy
pęcherzyka jajnikowego. Ten kopiec komórek ziarnistych nazywamy wzgórkiem jajonośnym. Częścią rozwoju pęcherzyka dominującego jest oddzielenie się wzgórka jajonośnego
oraz komórki jajowej od ściany pęcherzyka i dryfowanie do środka jamy pęcherzyka jajnikowego,
podobnie jak mała wysepka. A pęcherzyk cały czas rośnie. Nabiera coraz większego rozmiaru i jest wypełniany coraz większą
ilością płynu z komórek ziarnistych. Komórki ziarniste produkują płyn, jako produkt uboczny ich metabolizmu i wytwarzania hormonów. Ostatecznie, pęcherzyk dominujący, który w tym momencie nazywany jest dojrzałym pęcherzykiem, zaczyna wybrzuszać się z jednej strony jajnika, w taki sposób. Zaczyna naciskać na ścianę jajnika. Ponieważ ściany jajnika oraz dojrzałego pęcherzyka są dość blisko, enzymy niszczą ścianę pomiędzy nimi,
co pozwala komórce jajowej wyskoczyć na powierzchnię jajnika, ponieważ nie ma już ściany,
która by to uniemożliwiała. Tak poza tym, enzym ten
jest białkiem, które ma całkiem specjalne zadanie. Jego zadaniem jest zniszczenie ściany pomiędzy dojrzałym pęcherzykiem,
a jajnikiem, co dzieje się w 14 dniu. Cały proces, który opisaliśmy
trwa od dnia zero do 13. Gdy dochodzi do tego,
niektóre kobiety czują ból w miednicy. Czasami dzieje się też tak, że dwa
lub większa ilość pęcherzyków osiąga dojrzałość i zostaje uwolniona. W taki sposób powstają bliźniaki, trojaczki czworaczki, czy nawet pięcioraczki,
gdy pęcherzyki się wydostaną i każdy zostanie zapłodniony
przez inny plemnik. Ponieważ wszystkie zostaną
przetransportowane do jajowodu, gdzie może dojść
do zapłodnienia. Masz tu komórkę jajową, co jednak z pęcherzykiem,
w którym się znajdowała? Pęcherzyk zmniejszył się i zmienił w struktur nazywaną
ciałkiem żółtym. W tej zmianie, komórki ziarniste powiększyły się i zaczęły produkować
więcej estrogenu, progesteronu oraz inhibiny, o których mówiliśmy wcześniej. W skrócie, inhibina obniża poziom FSH, hormonu folikulotropowego, który pochodzi z przedniej przysadki mózgowej. Robi to ponieważ hormon ten stymuluje proces dojrzewania pęcherzyka,
co wynika z jego nazywa. Jeśli nie wiedziałeś tego wcześniej, to właśnie stąd nazwa tego hormonu. Przynajmniej w przypadku kobiet. Nie mniej jednak, jeśli komórka jajowa nie zostanie zapłodniona, ciałko żółte osiąga maksymalny rozmiar w około 10 dni. Dzieje się to około 25 dnia, który widzimy na naszym diagramie. Potem degeneruje się na drodze apoptozy. Jest to proces, który komórki wykorzystują do samounicestwienia i obumarcia. Oznaczę ciałko żółte skrótem CL, żebyś wiedział o co chodzi. Jednak jeśli komórka jajowa
zostanie zapłodniona, podróżując jajowodem zostanie
zapłodniona przez plemnik, to ciałko żółte przeżyje, ponieważ chcemy, aby utrzymana
została produkcja estrogenu i progesteronu. Dlatego, że estrogen i progesteron przygotowują wyściółkę wewnątrz macicy, nazywaną endometrium, do zagnieżdżenia, które jest porządane w przypadku posiadania zapłodnionej komórki jajowej,
która będzie musiała się rozwijać. Dojdzie do tego, właśnie poprzez
zagnieżdżenie się w endometrium macicy. Na sam koniec. Owualcja nie trwa wiecznie. Około 50-51 roku życia, kobiety przechodzą menopauzę. Na początku cykl menstruacyjny jest
coraz mniej i mniej regularny. Innymi słowami, nie zawsze trwa 28 dni, tak jak u kobiet poniżej 50 roku życia. Ostatecznie zanika całkowicie. I ten zanik owulacji nazywamy menopauzą. Główną przyczyną menopauzy
jest coś co nazywamy wygasaniem czynności jajników. Zazwyczaj, jajniki tracą zdolność
do odpowiadania na sygnały hormonalne, wysyłane
przez mózg, o nazwie gonadotropiny. Są to hormony LH lub FSH. Dzieje się tak ponieważ większość
lub prawie wszystkie pęcherzyki oraz komórki jajowe, przeszły już
przez proces o którym mówiliśmy - atrezję. Innymi słowami, uległy degeneracji.