If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Wykrywanie grypy — film z polskimi napisami

Dowiedz się kiedy test na grypę ma sens i jaki test jest najczęściej używany. Rishi jest lekarzem zajmującym się dziecięcymi chorobami zakaźnymi i pracuje w Khan Academy. Te filmy nie dostarczają porad medycznych i istnieją wyłącznie w celach informacyjnych. Nie zostały stworzone z intencją zastąpienia profesjonalnych porad medycznych, diagnozy i leczenia. Zawsze szukaj porady wykwalifikowanego lekarza jeśli masz jakiekolwiek pytania dotyczące stanu zdrowia. Nigdy nie lekceważ profesjonalnej porady medycznej ani nie opóźniaj poszukiwania jej, bo coś obejrzałeś lub przeczytałeś w jakimkolwiek filmie Khan Academy. Stworzone przez: Rishi Desai.

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.

Transkrypcja filmu video

Każdej zimy zgłasza się do mnie mnóstwo dzieci chorych na grypę i muszę podjąć decyzję. Za każdym razem muszę zdecydować czy wykonać u dziecka test wykrywający grypę? Kiedy przychodzi do mnie chore dziecko, najpierw zadaję sobie pytanie czy na pewno podejrzewam grypę? Żeby to rozstrzygnąć, zadaję mnóstwo pytań mojemu pacjentowi albo jego rodzicom. Pytam kiedy to się zaczęło? I czy początek był nagły? To pierwsze cechy charakteryzujące grypę. Później pytam jak długo utrzymują się te objawy? Mogą odpowiedzieć, że objawy nadal mu dokuczają, już od kilku dni. Ale jeśli dowiaduje się, że to trwa już kilka tygodni, albo miesięcy wtedy podejrzewam coś innego. Tak? W takim wypadku to nie jest grypa. I w końcu, pytam czy pacjent ma dolegliwości ze strony układu oddechowego. I w końcu, pytam czy pacjent ma dolegliwości ze strony układu oddechowego. To bardzo ważna informacja, bo wskazują one na grypę. Ale muszą być obecne jeszcze objawy ogólnoustrojowe. Ale muszą być obecne jeszcze objawy ogólnoustrojowe. Pacjent musi mieć gorączkę albo znaczne zmęczenie Pacjent musi mieć gorączkę albo znaczne zmęczenie żebym podejrzewał, że chodzi właśnie o grypę. Powiedzmy, że ta osoba ma takie objawy. I jestem prawie pewien tego, że choruje na grypę. Czy to wystarczy, żebym zlecił test? Nie do końca. Musi być jeszcze coś, co sprawia, że wynik testu może zmienić moje zdanie. Jeśli wynik badania może wpłynąć na moje postępowanie to dopiero wtedy je wykonam. to dopiero wtedy je wykonam. Załóżmy, że zgłasza się do mnie pacjent z gorączką i objawami przeziębienia, czyli katarem i zatkanym nosem ale tak naprawdę to grypa. Wtedy mówię mu, że jego stan jest całkiem dobry, więc może wrócić do domu, odpoczywać, dużo pić i w ciaąu tygodnia poczuje się lepiej. Gdyby ten sam pacjent miał te same objawy, ale negatywny wynik testu, bo zaatakował go jakiś inny wirus, jeden z tych, o których wcześniej rozmawialiśmy - rinowirus, RSV albo coś innego, wtedy też powiedziałbym mu, żeby poszedł do domu, odpoczywał, dużo pił i w ciągu tygodnia poczuje się lepiej. Postępowanie jest dokładnie takie samo, plan jest identyczny, więc w wypadku takich objawów wykonywanie testu na grypę nie ma żadnego sensu, bo wynik nie zmieni postępowania. Leczenie polega tu na odpoczynku i nawadnianiu. Jednak zdarza się, że wynik testu może wpłynąć na moje postępowanie. Jednak zdarza się, że wynik testu może wpłynąć na moje postępowanie. Podam jakiś przykład. Powiedzmy, że mam pacjenta, który jest w gorszym stanie, znajduje się w szpitalu i nie wiemy co wywołało jego chorobę. Ma wysoką gorączkę i ciężkie zapalenie płuc, ale nie wiemy o jakiej etiologii, więc wykonujemy badanie na grypę i wynik jest dodatni. więc wykonujemy badanie na grypę i wynik jest dodatni. Wtedy test ukierunkowuje nasze leczenie, prawda? Wtedy test ukierunkowuje nasze leczenie, prawda? Może nawet nie będę musiał wykonywać innych badań, poszukiwać innych patogenów. Może mnie on ustrzec od dalszej, szerokiej diagnostyki i pomóc w wyborze postępowania. W niektórych przypadkach, gdy nie wiemy dlaczego nasz pacjent choruje W niektórych przypadkach, gdy nie wiemy dlaczego nasz pacjent choruje test w kierunku grypy może być bardzo pomocny. Kolejnym przykładem jest sytuacja, kiedy chcemy wdrożyć u pacjenta leczenie celowane i ma dla nas znaczenie, czy jest zainfekowany typem A czy B wirusa grypy. i ma dla nas znaczenie, czy jest zainfekowany typem A czy B wirusa grypy. Może to wpłynąć na wybór leku jaki zastosujemy. Może to wpłynąć na wybór leku jaki zastosujemy. Ale dla jasności. Kiedy mam chorego pacjenta to nie czekam z leczeniem na wyniki testów wykrywających grypę. to nie czekam z leczeniem na wyniki testów wykrywających grypę. Jeśli mam silne podejrzenie, że to grypa to po prostu go na nią leczę. Nie czekam z tym na wyniki badań, ale mogą one później zmienić mój wybór leku albo długość terapii. Jest wiele kwestii, które rozwiązać może test na grypę. Muszę podjąć jeszcze parę innych decyzji, jak to, na jaki oddział szpitalny skierować dziecko? Wtedy wolę się upewnić. Nie chciałbym umieścić go z chorymi dziećmi, jeśli sam nie ma grypy, bo się od nich zarazi. Dlatego testy ważne są także ze względów epidemiologicznych. Zapiszę to jako trzecie wskazanie - kontrola zakażeń. I nie chodzi tu wyłącznie o kontrolę na poziomie szpitala. Zdarzają się też sytuacje, kiedy informacja dotycząca ilości i rodzaju zakażeń jest bardzo istotna kiedy informacja dotycząca ilości i rodzaju zakażeń jest bardzo istotna i testy na grypę są zasadne. Często są bardzo przydatne, ale nie zawsze. Ja sam zwykle go u siebie nie wykonuję. Zrobię sobie trochę więcej miejsca. Chyba już to tu zostawię. Narysuję twarz. Powiedzmy, że głowa tej osoby jest nieco wychylona do tyłu. Tu jest jej oko. Najczęściej wykonuje się testy znane pod hasłem "szybkich testów". Wykonuje się je zdecydowanie najczęściej. Żeby wykonać taki test wprowadzamy do nosa wymazówkę, wyglądającą jak bardzo długi patyczek kosmetyczny i pobiera się nią materiał z tylnej ściany gardła. Ale wchodzi się przez nos. Ważne jest to, żeby wprowadzić wymazówkę odpowiednio głęboko Ważne jest to, żeby wprowadzić wymazówkę odpowiednio głęboko i pobrać komórki, a nie sam śluz. Pobranie komórek jest bardzo ważne, bo to w nich znajdziemy najwięcej kopii wirusa. bo to w nich znajdziemy najwięcej kopii wirusa. Jeśli pobierzemy tylko wydzielinę to możemy nie odnaleźć patogenu. Innym sposobem na wykonanie szybkiego testu jest podanie do nosa odrobiny słonej wody jest podanie do nosa odrobiny słonej wody i zassanie jej z powrotem. Czyli podajemy trochę słonej wody i pobieramy ją z powrotem. Czyli podajemy trochę słonej wody i pobieramy ją z powrotem. Zwykle to odessanie jest dość agresywne, bo jak mówiłem, potrzebujemy komórek. Nie wystarczy nam sama wydzielina. Później wysyłamy pobrany materiał do laboratorium. Czyli szybki test, bo tak to nazywamy - szybkim testem, to najbardziej powszechna metoda wykrywania grypy. Nie jedyna, ale najbardziej popularna. Chciałbym omówić niektóre jej zalety i wady. Chciałbym omówić niektóre jej zalety i wady. Dlaczego go wykonujemy i na co trzeba zwrócić uwagę? Czyli za i przeciw szybkich testów na grypę. Pierwsza zaleta jest już zawarta w samej nazwie - jest szybki. Szybko się go wykonuje i szybko daje wynik. Wynik takiego testu można odczytać zwykle już po 15-30 minutach. Wynik takiego testu można odczytać zwykle już po 15-30 minutach. Czyli pierwszą zaletą jest krótki czas oczekiwania na wynik. W zasadzie można go nawet wykonać samodzielnie w ciągu około 15 minut. To bardzo duża zaleta. Bo pacjent nie musi czekać wieki żeby dowiedzieć się czy ma grypę. Kolejną zaletą jest to, że szybkie testy wykrywają zwykle grypę typu A i/lub typu B. że szybkie testy wykrywają zwykle grypę typu A i/lub typu B. Mówię i/lub bo większość z nich wykrywa jeden i drugi typ, ale niektóre tylko typ A albo tylko typ B i wtedy trzeba wykonać dwa testy, żeby mieć pewność. Teraz czas na wady. Po pierwsze, tego typu testy nie odpowiedzą na pytanie jakie białka H i N ma nasz wirus. Pamiętaj, dla grypy typu A ma to ogromne znaczenie. Natomiast szybkie testy nie dadzą nam tej informacji, więc nie będziemy wiedzieli jaki rodzaj wirusa złapaliśmy. Nie będziemy także wiedzieli, czy jest to ten sam szczep, co zawarty w szczepionce. Nie będziemy także wiedzieli, czy jest to ten sam szczep, co zawarty w szczepionce. Nie będziemy także wiedzieli, czy jest to ten sam szczep, co zawarty w szczepionce. Wielu ludzi woli to wiedzieć, bo mogą się zastanawiać jak to możliwe, że zachorowałem, skoro byłem zaszczepiony? Niestety większość szybkich testów nam tego nie powie. Niestety większość szybkich testów nam tego nie powie. I ostatnie, ale chyba najważniejsze, te testy nie są doskonałe. Mamy tendencję do myślenia, że skoro jest to test wykrywający grypę to z całą pewnością da on nam rzetelny wynik. Ale niestety tak nie jest. Te testy czasami się mylą. Opowiem o dwóch rodzajach błędów, które mogą popełnić. Pierwszy z nich - zapiszę to, "wynik testu na grypę". I pod spodem będę pisał wynik testu. I pod spodem będę pisał wynik testu. Powiedzmy, że ten był pozytywny. Wychodzisz z gabinetu swojego lekarza, masz dodatni wynik testu więc sądzisz, że masz grypę. Ale załóżmy, że wcale nie masz grypy, że chorujesz na coś innego. To inny patogen wywołuje u ciebie objawy. To inny patogen wywołuje u ciebie objawy. Czyli wynik jest błędny, prawda? Test na grypę popełnił błąd, więc powiemy, że wynik jest fałszywy. A dokładniej fałszywie dodatni. A dokładniej fałszywie dodatni. Dodatni, bo taki dał wynik. Dodatni, bo taki dał wynik. Czyli fałszywie dodatni wynik testu to taki, który wypada pozytywnie, mówi, że jesteś chory, podczas gdy w rzeczywistości nie masz danej choroby. To pierwszy typ błędu. Drugi jest dokładnie odwrotny. nazywamy go fałszywie ujemnym. I chyba łatwo to już rozszyfrować. Wynik fałszywie ujemny to taki rodzaj pomyłki, taki rodzaj błędu. "Fałszywie" czyli chodzi o jakąś pomyłkę i "ujemny" bo badanie daje taki właśnie wynik, mówi, że nie masz grypy. Ale tak naprawdę masz. Zatem testy na grypę są bardzo dobre, są bardzo pomocne, bardzo szybkie, mówią że masz grypę A i/lub B, ale nie są idealne i raz na jakiś czas się mylą. Trzeba o tym pamiętać.