If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Diagnostyka malarii — film z polskimi napisami

Odwiedź nas na (http://www.khanacademy.org/science/healthcare-and-medicine) aby dowiedzieć się więcej o zdrowiu i medycynie. Te filmy nie stanowią porady medycznej i pełnią jedynie funkcję informacyjną. Filmy te nie mają na celu zastąpienia profesjonalnej porady medycznej, diagnozy lub leczenia. Zawsze zasięgnij porady personelu medycznego w razie jakichkolwiek pytań związanych z Twoim stanem zdrowia. Nigdy nie lekceważ profesjonalnej porady medycznej lub nie zwlekaj z jej zasięgnięciem pod wpływem żadnych przeczytanych w Khan Academy treści, lub obejrzanych tu filmów. Polskie napisy: fundacja Edukacja dla Przyszłości, dzięki wsparciu Fundacji HASCO-LEK i Fundacji Akamai. Stworzone przez: Vishal Punwani.

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.

Transkrypcja filmu video

W jaki sposób diagnozuje się malarię? Cały proces można podzielić na trzy etapy. Cały proces można podzielić na trzy etapy. Pamiętajmy, że malaria jest chorobą pasożytniczą, Pamiętajmy, że malaria jest chorobą pasożytniczą, która roznosi się poprzez ukłucie zarażonego nią komara. która roznosi się poprzez ukłucie zarażonego nią komara. Zatem jeśli podejrzewamy u kogoś malarię powinniśmy zacząć od zapytania go, czy został ukłuty przez komara albo podróżował do miejsc występowania zarażonych malarią komarów, albo podróżował do miejsc występowania zarażonych malarią komarów, czyli krajów tropikalnych i subtropikalnych. Należy również upewnić się, czy nasz pacjent ma objawy malarii, takie jak objawy grypopodobne oraz naprzemienne dreszcze i gorączka. takie jak objawy grypopodobne oraz naprzemienne dreszcze i gorączka. Po zebraniu wywiadu, Po zebraniu wywiadu, kolejnym krokiem na naszej 3-stopniowej ścieżce diagnostycznej kolejnym krokiem na naszej 3-stopniowej ścieżce diagnostycznej jest badanie fizykalne. Jak wiemy, malaria obejmuje dwa stadia. Stadium wątrobowe, w którym sporozoity wnikają do hepatocytów Stadium wątrobowe, w którym sporozoity wnikają do hepatocytów i rozmnażają się, tworząc tysiące merozoitów. i rozmnażają się, tworząc tysiące merozoitów. Oraz stadium krwinkowe, gdzie merozoity opuszczają komórki wątroby, gdzie merozoity opuszczają komórki wątroby, przenikają do krwioobiegu i zarażają czerwone krwinki. Zatem w badaniu fizykalnym będziemy szukać wskazówek na ciele pacjenta, będziemy szukać wskazówek na ciele pacjenta, które powiedzą nam, co dzieje się w jego wnętrzu. które powiedzą nam, co dzieje się w jego wnętrzu. Skąd wiemy, że coś dzieje się z wątrobą? Badamy ją palpacyjnie, by sprawdzić czy nie jest powiększona, Badamy ją palpacyjnie, by sprawdzić czy nie jest powiększona, ponieważ proces zapalny, towarzyszący zarażeniu i uszkodzeniu hepatocytów towarzyszący zarażeniu i uszkodzeniu hepatocytów powoduje jej powiększenie. Kolejna rzecz, której poszukujemy w badaniu ma związek z kondycją czerwonych krwinek. Gdy krwinki ulegają zarażeniu albo już uszkodzeniu, Gdy krwinki ulegają zarażeniu albo już uszkodzeniu, w wyniku aktywności merozoitów, zaczynają się one gromadzić w śledzionie, znajdującej się mniej więcej tu, za żołądkiem. Zadaniem śledziony jest filtracja krwi - odszukiwanie i wyłapywanie starych lub uszkodzonych krwinek. - odszukiwanie i wyłapywanie starych lub uszkodzonych krwinek. Zatem krwinki objęte zarodźcem malarii zaczynają masywnie gromadzić się w śledzionie, zaczynają masywnie gromadzić się w śledzionie, co doprowadza do jej przekrwienia. Towarzyszy temu stan zapalny, dlatego śledziona ulega powiększeniu. dlatego śledziona ulega powiększeniu. W niektórych przypadkach bardzo znacznemu powiększeniu, W niektórych przypadkach bardzo znacznemu powiększeniu, które można wyczuć przez powłoki skórne. W przebiegu malarii erytrocyty pękają, tak? Obecność we krwi czerwonych krwinek w odpowiednich ilościach nadaje naszej skórze przyjemny ciepły odcień. nadaje naszej skórze przyjemny ciepły odcień. nadaje naszej skórze przyjemny ciepły odcień. Więc kiedy tracimy dużą ich ilość, nasza skóra staje się blada. Więc kiedy tracimy dużą ich ilość, nasza skóra staje się blada. Szukamy zatem u pacjenta bladości powłok, Szukamy zatem u pacjenta bladości powłok, która może świadczyć o tym, że brakuje nam krwinek. która może świadczyć o tym, że brakuje nam krwinek. Najłatwiej jest to dostrzec na rękach i twarzy. Najłatwiej jest to dostrzec na rękach i twarzy. I w końcu, poszukujemy u pacjenta żółtaczki, która pojawia się, gdy bilirubina uwolniona z uszkodzonych krwinek gromadzi się w skórze. która pojawia się, gdy bilirubina uwolniona z uszkodzonych krwinek gromadzi się w skórze. która pojawia się, gdy bilirubina uwolniona z uszkodzonych krwinek gromadzi się w skórze. Dobrze, za nami krok numer dwa - badanie fizykalne. Dobrze, za nami krok numer dwa - badanie fizykalne. Przechodzimy więc do trzeciego, najbardziej swoistego sposobu diagnozowania malarii, najbardziej swoistego sposobu diagnozowania malarii, czyli badań laboratoryjnych. W diagnostyce malarii stosuje się kilka różnych testów, W diagnostyce malarii stosuje się kilka różnych testów, ale opiszę tylko dwa wykorzystywane najczęściej. Pierwszy to rozmaz krwi. Pobiera się od pacjenta krew i przenosi ją na szkiełko mikroskopowe. Widzimy tu takie szkiełko z odrobiną krwi. Widzimy tu takie szkiełko z odrobiną krwi. Oglądamy ją pod mikroskopem i staramy się dostrzec zarodźce malarii. i staramy się dostrzec zarodźce malarii. Ujrzeć je na własne oczy. Być może obiło ci się o uszy pojęcie grubego lub cienkiego rozmazu. Być może obiło ci się o uszy pojęcie grubego lub cienkiego rozmazu. To właśnie tu robimy. Możemy rozmazać na szkiełku maleńką ilość krwi i uzyskać bardzo cienką warstwę albo nieco większą ilość, tworząc grubszą warstwę. Tu jest jej nieco więcej. Zatem wykonujemy dwa rozmazy krwi i oglądamy je pod mikroskopem. Zatem wykonujemy dwa rozmazy krwi i oglądamy je pod mikroskopem. A dlaczego potrzebujemy obydwu? W przypadku rozmazu grubego, powiększymy go sobie. Oto nasz gruby rozmaz oglądany pod mikroskopem. Oto nasz gruby rozmaz oglądany pod mikroskopem. Daje nam on szeroki obraz krwi. Mamy tu większą ilość krwi i możemy ją obejrzeć na raz, w jednym polu widzenia mikroskopu. Zatem dość szybko możemy dostrzec pasożyty, jeśli jakieś się w niej znajdują. Gruby rozmaz krwi pozwoli zobaczyć zarodźca tutaj i tutaj i jeszcze tutaj. Jeszcze raz, gruby rozmaz krwi ma nam dać szeroki obraz tego, Jeszcze raz, gruby rozmaz krwi ma nam dać szeroki obraz tego, co dzieje się we krwi pacjenta. To reprezentatywna próbka. Ale nie pokazuje szczegółów. Pamiętaj, że istnieje kilka typów zarodźca. Pamiętaj, że istnieje kilka typów zarodźca. Falciparum, vivax, ovale. I nie jesteśmy ich w stanie rozróżnić w grubym rozmazie. Potrzebujemy w tym celu rozmaz cienki. Przejdźmy więc do cienkiego rozmazu krwi. Na pierwszy rzut oka widać, że jest znacznie bardziej szczegółowy. Na pierwszy rzut oka widać, że jest znacznie bardziej szczegółowy. Bo to cienka warstwa z pojedynczych komórek. Bo to cienka warstwa z pojedynczych komórek. Nie nachodzą one na siebie jak w grubym rozmazie. Nie nachodzą one na siebie jak w grubym rozmazie. Widzimy znacznie więcej szczegółów. I widzimy, że w krwinkach znajdują trofozoity. I widzimy, że w krwinkach znajdują trofozoity. To dość niezwykłe, ale powstały one z merozoitów, które zaraziły naszego pacjenta i przekształciły się w trofozoity, które namnożyły się tworząc tony nowych merozoitów. które namnożyły się tworząc tony nowych merozoitów. O merozoitach mówimy znów wtedy, kiedy zaczynają się rozmnażać. O merozoitach mówimy znów wtedy, kiedy zaczynają się rozmnażać. Mamy tu krwinkę, w której ten proces już się odbywa. Mamy tu krwinkę, w której ten proces już się odbywa. Mamy tu krwinkę, w której ten proces już się odbywa. Jest ona całkowicie wypełniona merozoitami, co dowodzi temu, że ta osoba ma malarię. co dowodzi temu, że ta osoba ma malarię. Widzimy to na własne oczy. Na naszym cienkim rozmazie możemy również wyróżnić zarodźca z gatunku falciparum, a w tym miejscu vivax. a w tym miejscu vivax. Na cienkim rozmazie widać ich morfologię i różnice między nimi. I ostatni z naszych testów. Szybki test diagnostyczny - RDT. Szybki test diagnostyczny - RDT. Jego wynik dostępny jest w ciągu 15 minut i może go wykonać każdy. Rozmaz, czy to gruby, czy cienki teoretycznie może być wykonany bardzo szybko, ale wymaga użycia mikroskopu ale wymaga użycia mikroskopu i zinterpretować potrafią go jedynie osoby przeszkolone, które nie zawsze są dostępne. które nie zawsze są dostępne. Jak wykonać RDT? Pobiera się odrobinę krwi z palca Pobiera się odrobinę krwi z palca i przenosi ją na specjalną płytkę testową. i przenosi ją na specjalną płytkę testową. Wygląda to i działa bardzo prosto, jak testy ciążowe, które można wykonać samodzielnie w domu. jak testy ciążowe, które można wykonać samodzielnie w domu. Te na malarię wyglądają podobnie, ale wykorzystuje się w nich krew, a nie mocz. Tutaj mamy naszą płytkę, a na jej powierzchni zawieszone są przeciwciała. a na jej powierzchni zawieszone są przeciwciała. Przeciwciała te wyłapują dwie rzeczy. Przeciwciała te wyłapują dwie rzeczy. Spójrzmy. Gdy krwinki czerwone zostają zarażone zarodźcem malarii, zaczynają one produkować enzymy, które przyczepiają się do zewnętrznej powierzchni błony komórkowej erytrocytu. które przyczepiają się do zewnętrznej powierzchni błony komórkowej erytrocytu. Przeciwciała znajdujące się na płytce testu łączą się z tymi właśnie enzymami, jeśli tylko te obecne są w badanej próbce. Czyli kiedy pacjent jest zarażony malarią. Minusem tej metody jest to, że niektóre enzymy obecne są na krwinkach tylko w przebiegu zakażenia plasmodium falciparum, ale nie przy innych gatunkach zarodźca. Nie jest to dużym problemem, bo plasmodium falciparum odpowiada za większość przypadków malarii. bo plasmodium falciparum odpowiada za większość przypadków malarii. Tak czy inaczej, płytki reagują jeszcze z czymś innym. Każdy spośród gatunków zarodźca produkuje nieco inną wersję pewnego enzymu, Każdy spośród gatunków zarodźca produkuje nieco inną wersję pewnego enzymu, Każdy spośród gatunków zarodźca produkuje nieco inną wersję pewnego enzymu, zwanego dehydrogenazą mleczanową lub PLDH. zwanego dehydrogenazą mleczanową lub PLDH. Enzym ten umożliwia pasożytom produkcję energii. Enzym ten umożliwia pasożytom produkcję energii. Płytki do szybkich testów na malarię zawierają przeciwciała, łączące się ze wszystkimi rodzajami PLDH, produkowanymi przez różne gatunki plasmodium. W ten sposób, bazując na typie PLDH, do której przyłączają się przeciwciała możemy zróżnicować, z którym gatunkiem mamy do czynienia. możemy zróżnicować, z którym gatunkiem mamy do czynienia. A to bardzo ważne. Bo niektóre z nich wymagają innego schematu leczenia, Bo niektóre z nich wymagają innego schematu leczenia, by całkowicie pozbyć się ich z organizmu.