Główna zawartość

Zdrowie i medycyna

Kurs: Zdrowie i medycyna > Rozdział 17

Lekcja 5: Demencja, majaczenie i Alzheimer

Demencja i majaczenie, w tym choroba Alzheimera

"Czy ktokolwiek widział mój portfel?" "O której godzinie muszę pójść do dentysty?" "Jak nazywał się film, na który poszliśmy w tamtym tygodniu?". My wszyscy od czasu do czasu zadajemy sobie takie pytania, niezależnie od naszego wieku. Brak posiadania idealnej pamięci jest zupełnie normalny. Tak jak normalne jest to, że nasza pamięć długotrwała, podobnie jak i nasze zdolności do zapamiętywania różnych rzeczy, wraz z wiekiem powoli zanikają. Niemniej jednak, kiedy wkraczamy już w wiek sześćdziesięciu lat, wielu z nas zaczyna martwić się, że problemy z uwagą, są znakami nadejścia czegoś gorszego. Jednym z najpowszechniejszych lęków, występujących w miarę postępującego starzenia się jest strach przed demencją, spowodowany chorobą Altzhaimera.

Zarówno demencja (w tym choroba Alzheimera) jak i majaczenie, są częstymi przyczynami utraty pamięci, zaburzonego myślenia i rozumowania (poznawania) oraz zaburzonych zachowań. Mimo że choroby te są różne, mogą sprawiać problemy w ich rozpoznaniu:

Demencja jest chorobą, której objawy wpływają głównie na pamięć, poznanie, interakcje społeczne i zdolność do wykonywania codziennych czynności. Choroba postępuje stopniowo, często bez wyraźnego początku, a skutki jej działań są najczęściej nieodwracalne.
Majaczenie natomiast zwykle zaczyna się nagle, z zauważalnym punktem początkowym. Objawy dotykają głównie uwagi i często ustępują po upływie kilku dni lub tygodni, chociaż zdarza się, że czasem trwają dłużej.

Struktura, funkcja i uszkodzenia mózgu w demencji.

Mózg jest Twoim centrum kontroli organizmu. Składa się on z milionów połączonych ze sobą komórek mózgowych, zwanych neuronami, które odbierają, przetwarzają i wysyłają komunikaty, aby kontrolować wszystko to, co robisz. Mózg, podzielony jest na trzy główne części: pień mózgu, móżdżek i mózgowie. Każdy z tych regionów, odpowiedzialny jest za inne funkcje, takie jak ruch, mowa, postrzeganie zmysłów, emocje, utrzymywanie tętna, poznawanie i pamięć. Informacje podróżują tam i z powrotem od mózgu do ciała, wzdłuż neuronów, w postaci impulsów elektrycznych. Kiedy impuls nerwowy dociera do końca neuronu, uwalniany jest neuroprzekaźnik chemiczny, który pobudza impulsem elektrycznym następny neuron, pozwalając mu na "przeskoczenie" z jednego neuronu do drugiego. Neurony w różnych częściach mózgu, używają różnych neuroprzekaźników do przekazywania informacji. Niektóre neuroprzekaźniki stymulują aktywność mózgu, inne zaś go uspokajają, a niektóre działają na obydwa sposoby. Kiedy Twój mózg funkcjonuje prawidłowo, neuroprzekaźniki również pozostają w równowadze.

Demencja może wystąpić w każdej chwili, kiedy tylko neurony zaczynają ulegać uszkodzeniu. Uszkodzenie to może pojawić się w dowolnym miejscu mózgu i w więcej niż jednym obszarze jednocześnie. Demencja najczęściej wywołana jest przez zachodzące w mózgu choroby neurodegeneracyjne, takie jak choroba Alzheimera, demencja z ciałami Lew'ego czy otępienie czołowo-skroniowe. Choroby te powodują nagromadzenie się wewnątrz neuronów kłębków nieprawidłowych białek, które je uszkadzają, powodują ich zwyrodnienia i powolne obumieranie. Nic dziwnego zatem, że zakłóca to produkcję neuroprzekaźników i powoduje przerwanie sygnałów mózgowych. Ponadto, demencja naczyniowa jest kolejną częstą przyczyną postępującego otępienia. W jej przypadku, uszkodzenie mózgu ma miejsce, gdy dopływ krwi do neuronów jest zmniejszony lub zablokowany, co powoduje ich nieprawidłowe działanie bądź śmierć. Uszkodzenie i zablokowanie naczynia krwionośnego, może nastąpić podczas udaru, który to z kolei może być spowodowany nadciśnieniem lub innymi zaburzeniami naczynia krwionośnego. Istnieje również kilka innych rzadkich chorób neurodegeneracyjnych oraz wiele innych, mniej powszechnych przyczyn demencji, takich jak infekcje lub niedobory żywieniowe.

Majaczenie jest ostrą, krótkotrwałą i zazwyczaj odwracalną niewydolnością mózgu. To, co dokładnie dzieje się wewnątrz mózgu osoby cierpiącej na majaczenie, nie zostało jeszcze dobrze poznane, chociaż powszechnie sądzi się, że może być ono spowodowane przez wiele zaburzeń neuroprzekaźników, które zmieniają normalną aktywność mózgu.

Objawy demencji i majaczenia

Objawy demencji dotykają ludzi w różny sposób, w zależności od dotkniętych chorobą obszarów mózgu, objawy mogą być postępujące lub odwracalne, wszystko zależy od czynnika uszkodzenia. Czasem objawy demencji, są podobne do objawów majaczenia, zatem postawienie diagnozy bywa dość trudne, ponadto u osoby cierpiącej na demencję dość często rozwija się także majaczenie.

Demencja: objawy najczęściej pojawiają się stopniowo, ich przebieg jest raczej niezmienny. Stan zdrowia osoby dotkniętej chorobą pogarsza się powoli lecz stale na przestrzeni około dziesięciu lat.	Majaczenie: objawy najczęściej utrzymują się od kilku godzin, do kilku dni i mogą ulegać wahaniom w ciągu dziennej aktywności, często występują także w nocy.
Symptomy poznawcze obejmują:	Symptomy poznawcze obejmują:
Utratę pamięci	Utratę pamięci
Trudności z mową i komunikacją	Trudności z mową i komunikacją
Trudności przy złożonych zadaniach	Chaotyczna lub bezsensowna mowa
Trudności w planowaniu i organizowaniu	Trudności w czytaniu i pisaniu
Dezorientację	Dezorientację
Utratę koordynacji	Problemy z zachowaniem uwagi
	Łatwe uleganie rozproszeniu

Symptomy psychologiczne obejmują:	Symptomy psychologiczne obejmują:
Zmiany osobowości	Niemożność skupienia uwagi
Zaburzenia logicznego rozumowania	Zaburzenia logicznego rozumowania
Odhamowanie	Zaburzenia świadomości
Paranoja	Lęk
Lęk	Halucynacje
Halucynacje	Zaburzenia spania
Strach, lęk, złość lub depresja

Majaczenie jest raczej zaburzeniem przejściowym niż stałym. To, w jakim stopniu nastąpi powrót do zdrowia, często zależy od stanu przed nastąpieniem zaburzeń, jeżeli stan przed majaczeniem był dobry, wtedy istnieją większe szanse na powrót do pełnego zdrowia. Niestety, dla niektórych osób, szczególnie tych, które są ciężko chore, majaczenie może prowadzić do znacznej utraty pamięci i spadku umiejętności myślenia, a także do ogólnego pogorszenia stanu zdrowia, osłabienia zdolności do regeneracji organizmu oraz zwiększonego ryzyka śmierci.

Jakie są powody wystąpienia demencji i majaczenia?

Demencja

Większość przypadków demencji dotyczy czterech chorób: Choroba Alzheimera (około 50-60% przypadków), demencja naczyniowa (około 15-20% przypadków), demecncja z ciałkami Lewy'ego i demencja czołowo-skroniowa.start superscript, 1, end superscript Każda z tych chorób, ma inne cechy charakterystyczne:

Objawy Alzheimera zazwyczaj pojawiają się w wieku około 60 lat, chociaż u niewielkiej części osób wczesny początek choroby Alzheimera można już zauważyć w wieku 40-50 lat. Pojawienie się tego rodzaju choroby Alzheimera ma silny związek genetyczny i zazwyczaj występuje wśród członków rodziny.
Demencja naczyniowa
- pojawia się rzadko u osób poniżej 65 roku życia, ale zazwyczaj rozpoczyna się bardziej nagle niż choroba Alzheimera. Diagnoza może być skomplikowna, z powodu jednoczesnego występowania choroby Alzheimera i innego rodzaju otępienia, w tym samym czasie. Osoby narażone na demencję naczyniową, w swoim życiu często mają przygodę z paleniem papierosów, zaburzeniami rytmu serca, nadciśnieniem tętniczym, cukrzycą i chorobą wieńcową.
Demencja z ciałkami Lewy'ego Ciałka Lewy'ego to nieprawidłowe kępki białka, które gromadzą się w neuronach, powodując zaburzenia funkcjonowania mózgu. Często znajdują się one, w mózgu osób cierpiących na chorobę Alzheimera i Parkinsona (przede wszystkim zaburzenia ruchu). Otępienie z ciałkami Lew'ego jest podobne do choroby Alzheimera, ale można ją rozpoznać po pewnych wyjątkowych objawach, takich jak zaburzenia snu w fazie szybkiego poruszania gałkami ocznymi oraz przez zaburzenia między dezorientacją a uwagą.
Demencja czołowo skroniowa
- często ma wcześniejszy początek niż choroba Alzheimera, zazwyczaj dotyczy ona osób w wieku 50-60 lat. Uszkodzenia mózgu dotyczą jego przednich regionów, które kontrolują osobowość, zachowanie i język.

Dokładne powody zapadania na demencję wciąż pozostają dla nas zagadką, chociaż w wielu przypadkach podejrzenia padają na geny. Z demencją związane są również inne rzadkie schorzenia, w tym choroba Huntingtona, choroba Creutzfeldta-Jakoba i choroba Parkinsona, a także urazy mózgu.

Ponadto istnieje wiele innych przyczyn, dla których możliwe jest zapadnięcie na demencję z możliwością odwrócenia jej objawów. Obejmują one infekcje (np. zapalenie opon mózgowych lub kiła), niedobory żywieniowe, reakcje na leki, krwawienia z mózgu, nadużywanie substancji i zatrucie. Możliwym powodem jest również nieprawidłowe działanie innych ważnych narządów, takich jak wątroba lub nerki, które mogą zakłócać pracę mózgu, powodując demencję.

Kiedy będziesz już starszą osobą, każdy przypadek, który skończy się na wizycie w szpitalu, zwiększy Twoje ryzyko zapadnięcia na delirium, a 80% osób, których stan zdrowia będzie krytyczny, rozwinie majaczenie już w trakcie pobytu w szpitalu.squared Istnieje wiele różnych przyczyn, które mogą wyzwalać delirium. Do najbardziej powszechnych należą: odwodnienie, ostre infekcje, takie jak zakażenie dróg moczowych lub zapalenie płuc, niektóre leki takie jak środki przeciwdepresyjne, alkohol, tabletki nasenne lub abstynencja.

Jak wiele ludzi choruje na demencję i majaczenie?

Demencja: Na świecie istnieje około 50 milionów ludzi cierpiących na demencję, ponadto każdego roku notuje się 8 milionów nowych przypadków zachorowań. Ponieważ średnia długość życia stale wzrasta, w wielu krajach ryzyko zapadnięcia na demencję szybko się zwiększa. cubed Ogółem prawie 1 na 10 osób powyżej 60 roku życia cierpi na demencję, a ryzyko jej wystąpienia gwałtownie wzrasta wraz z wiekiem.start superscript, 1, end superscript Kobiety są w nieco większym stopniu narażone zapadnięciem na demencję niż mężczyźni, ponadto szanse na to, że zachorujesz rosną, jeśli jesteś otyły, chorujesz na cukrzycę, masz wysokie ciśnienie krwi lub inne czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego.

Majaczenie: Majaczenie jest bardzo powszechnym zaburzeniem wśród osób trafiających do szpitala, zwłaszcza jeśli jesteś starszy i nie jesteś w najlepszej kondycji. W rzeczywistości prawie połowa starszych pacjentów jest w stanie delirium już w momencie przyjęcia do szpitala, lub rozwijaja ten stan w czasie pobytu w szpitalu. 2. Podobnie jak w demencji, zagrożenie zapadnięciem na majaczenie rośnie wraz z wiekiem 4. W przeciwieństwie do demencji majaczenie jest nieco bardziej powszechne wśród mężczyzn niż wśród kobiet.

Czy istnieją sposoby zapobiegania demencji i majaczeniu?

Demencja: Nie wiemy z całą pewnością jak zapobiegać demencji, ale korzystny może być aktywny tryb życia, obejmujący aktywność fizyczną i umysłową oraz dbający o aktywne utrzymywanie życia społecznego. Inne kroki, które możesz podjąć, aby zmniejszyć ryzyko zachorowania, to rzucenie palenia, obniżenie ciśnienia krwi i zdrowa dieta, która pomoże w utrzymaniu równowagi składników odżywczych i witamin, które pośrednio mogą zmniejszyć ryzyko zapadnięcia na demencję.

Majaczenie: Najlepszym sposobem, aby zapobiec majaczeniu, jest usunięcie czynnika sprawczego choroby. W warunkach szpitalnych prewencja może obejmować stworzenie pacjentowi możliwie jak najbardziej spokojnego i cichego środowiska, zapewniając mu jednocześnie troskliwe wsparcie i indywidualną opiekę medyczną, a w miarę możliwości lekarze dążą także do tego, aby ostatecznie doprowadzić do wyeliminowania leków, o których wiadomo, że wywołują majaczenie.

Jakie są metody leczenia demencji i majaczenia?

Demencja: Utrata pamięci i inne objawy demencji mogą mieć wiele przyczyn, więc po zapoznaniu się z historią choroby i jej objawami, lekarz prawdopodobnie będzie chciał, aby pacjent przeszedł testy oceniające jego zdolność myślenia i poruszania się oraz ewentualnie zdrowie psychiczne. Ponadto może być konieczne wykonanie badania mózgu w celu sprawdzenia, czy wystąpił udar mózgu, krwawienie lub guz mózgu, a także wykonanie różnych badań laboratoryjnych w celu sprawdzenia, czy nie występują problemy metaboliczne i żywieniowe.

Większość rodzajów demencji jest nieuleczalna, ale istnieją leki regulujące pracę mózgu, wspomagające pamięć, świadomość i uczenie się, które mogą być pomocne w kontrolowaniu lub ograniczaniu objawów choroby. Dwa z częściej przepisywanych rodzajów leków to inhibitory cholinoesterazy i memantyna, która jest pierwszą z nowej klasy leków stosowanych w leczeniu choroby Alzheimera. Dostępne są również inne leki do leczenia objawów towarzyszących, a terapeuci zajęciowi są ekspertami w pomaganiu w opracowywaniu strategii, które poprawiają radzenie sobie z codziennymi wyzwaniami i jakość życia.

Majaczenie: Lekarz prawdopodobnie zastosuje proces podobny do opisanego powyżej przypadku demencji, aby zdecydować, czy majaczysz, czy też nie. Jeśli tak, leczenie będzie miało na celu wyeliminowanie przyczyny lub przyczyn, które mogą na przykład obejmować leczenie infekcji lub odstawienie bądź zmianę konkretnego leku przyjmowanego w związku z innym schorzeniem. Lekarz może również zalecić dodatkową opiekę podtrzymującą, aby zapewnić Ci nawodnienie, wyleczyć ewentualny ból,zwrócić Twoją uwagę na Twoje otoczenie i pomóc Ci we wstaniu i powrocie do zdrowia.

Weź pod uwagę:

Memantyna jest pierwszym lekiem w nowej klasie leków (tzw. receptory N-metylowo-D-asparatowe lub antagoniści receptorów NMDA), który został zatwierdzony do leczenia umiarkowanej lub ciężkiej choroby Alzheimera. Inhibitory cholinoesterazy, stosowane w leczeniu choroby Alzheimera, podnoszą poziom neuroprzekaźnika znanego jako acetylocholina, natomiast memantyna działa poprzez regulację substancji chemicznej zwanej glutaminianem. Glutaminian jest solą kwasu glutaminowego. Jest to niezbędny aminokwas, który bierze udział w wielu procesach chemicznych zachodzących w organizmach żywych, które prowadzą do wzrostu, produkcji energii i eliminacji odpadów. W mózgu glutaminian jest jednak ważnym neuroprzekaźnikiem, który jest zaangażowany w regulowanie prawie wszystkiego, co robi mózg, w tym pamięci, poznania i uczenia się. Aby mózg dobrze funkcjonował, glutaminian musi być we właściwym miejscu, we właściwym czasie i we właściwej ilości - szkodliwa jest zbyt dużo lub zbyt mała dawka glutaminianu. W chorobie Alzheimera nadmiar glutaminianu gromadzi się w momencie uszkodzenia neuronów, co może mieć katastrofalne skutki dla funkcjonowania neuronów. Memantyna działa poprzez blokowanie działania zbyt dużej ilości glutaminianu, zapobiega śmierci komórek i opóźniania niektóre objawy umiarkowanej lub ciężkiej choroby Alzheimera. Ponieważ memantyna ma inny mechanizm działania, może być stosowana w połączeniu z inhibitorami cholinoesterazy, co może poprawić wyniki w dłuższym okresie czasu.

[Przypisy i referencje]

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Zaloguj się

Sortuj według

Na razie brak głosów w dyskusji

Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.