If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Astrocyty — film z polskimi napisami

Ten film opisuje budowę oraz funkcje astrocytów. Autor: Matt Jensen.

.
Stworzone przez: Matthew Barry Jensen.

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.

Transkrypcja filmu video

W tym filmie będziemy mówić o astrocytach. Ich nazwa pochodzi od greckiego słowa i inaczej są nazywane komórkami gwiaździstymi. Astrocyty są komórkami glejowymi centralnego układu nerwowego, które powstają w rezultacie podziału nerwowych komórek macierzystych. Astrocyty zbudowane są z ciała komórki, które występuje w różnej liczbie oraz rozgałęzień. Zazwyczaj mają ich dużo. Mają zazwyczaj kilka gałęzi, które są bardzo rozgałęzione, stąd też ich nazwa - komórki gwiaździste. Niektórzy ludzie myślą, że wyglądają jak gwiazdy, kiedy patrzą na nie pod mikroskopem. Na zakończeniu rozgałęzień, mają specjalną strukturę nazwaną wypustką donerwową. Pozwól, że narysuję kilka tych wypustek na zakończeniu rozgałęzień naszych astrocytów. To jest wypustka donerwowa. Czyli struktury znajdujące się na zakończeniu gałęzi astrocytów. Astrocyty są koniami roboczymi. Mają więcej funkcji niż wszystkie inne rodzaje komórek układu nerwowego. Po pierwsze omówimy to, jak astrocyty tworzą szkielet całego centralnego układu nerwowego. Te komórki zajmują dużą powierzchnię centralnego układu nerwowego i formują większość struktur, które tak właściwie tworzą mózg i rdzeń kręgowy. Dostarczają strukturalnego wsparcia oraz miejsce, w którym mogą znaleźć się inne komórki, takie jak neurony czy inne komórki glejowe. Inną funkcją, o której powiemy dotyczy tworzenia blizny glejowej. Odnosi się to do tego, co astrocyty robią jeśli dojdzie do uszkodzenia centralnego układu nerwowego. Jeśli dojdzie do jakiegoś uszkodzenia w mózgu lub rdzeniu kręgowym, to astrocyty zaczną się dzielić. Zaczną się dzielić i powstanie więcej astrocytów. Następnie podróżują do miejsca uszkodzenia. Otaczają uszkodzony obszar. A ich gałęzie rozrastają się. Robią się większe, grubsze, dłuższe, co umożliwi zabudowanie uszkodzonego obszaru. I pomiędzy tymi rozgałęzieniami tworzy się gruba tkanka, rodzaj tkanki bliznowatej, którą możemy zobaczyć rownież w innych częściach ciała. Jednak znajdująca się tam tkanka bliznowata jest tworzona z innego rodzaju komórek, ponieważ astrocyty są tylko obecne w centralnym układzie nerwowym. Cały ten proces reagowania na uszkodzenia ma wiele różnych nazw. Nazywamy go glejozą, astroglejozą, astrocytozą lub też reaktywną astrocytozą. A tkanka bliznowata, która jest tworzona nazywa się blizną glejową. I tkanka ta prawdopodobnie odgrywa podobną rolę, jak astrocyty, które tworzą szkielet dla centralnego układu nerwowego. Ponieważ prawdopodobnie to co próbują zrobić, to zabudować uszkodzony obszar. Szczególnie jeśli dojdzie do stworzenia wgłębienia, to próbują wspomóc ten obszar, tworząc strukturalne wsparcie. Inną funkcją astorcytów jest utrzymanie homeostazy. Homeostaza oznacza, że próbujemy utrzymać optymalne warunki w stosunku do homeostazy płynu śródmiąższowego, który jest płynem znajdującym się pomiędzy komórkami centralnego układu nerwowego. Jest to bardzo ważne, ponieważ neurony wymagają, aby ich środowisko było stabilne do prawidłowego funkcjonowania. Jeśli określone rzeczy, jak na przykład stężenie wybranych jonów, a szczególnie jonów potasu, jeśli to stężenie jest anomalne, neurony nie mogą prawidłowo funkcjonować. Więc jedna rzecz jest taka, że astrocyty nieustannie kontrolują płyn śródmiąższowych. I albo zabierają jony albo je wydzielają, aby utrzymać ich stężenie w równowadze, w homeostazie. Inną rzeczą, jaką robią dla neuronów to wydzielają czasami mleczany do płynu śródmiąższowego. Robią to, ponieważ neurony gromadzą bardzo mało energii wewnętrznej. Neurony są całkowicie zależne od nieustannych dostaw tlenu i glukozy, aby mieć adenozynotrifosforan, który potrzebują do wykonywania swoich funkcji. Astrocyty mają trochę energii wewnętrznej, przechowywanej w formie glikogenu. Mogą go przemieniać do mleczanu, który następnie wydzielają, tak aby neurony mogły wykorzystać ten mleczan, w przypadku utraty dostawy tlenu i glukozy. Inną funkcją astrocytów jest uczestniczenie w budowie bariery krew-mózg. Jest to bariera, która uniemożliwia dużym molekułom z krwiobiegu, narysuję tutaj małe naczynie krwionośne przechodzące przez centralny układ nerwowy. Zapobiega ona przedostaniu się dużych molekuł z krwiobiegu do centralnego układu nerwowego, chyba, że komórki potrzebują, aby jakiś ich rodzaj. Składniki tworzące naczynie krwionośne również odgrywają rolę w barierze krew-mózg. Jak i rozgałęzienia astrocytów. A w szczególności ich wypustki donerwowe. Wypustki te, znajdujące się na zakończeniach gałęzi astrocytów, rozkładają się na ścianie naczynia krwionośnego, w całym centralnym układzie nerwowym. A ich rolą jest zapobieganie temu, aby określone duże molekuły dostały się z krwiobiegu do mózgu. Więc pomiędzy wypustkami donerwowymi i składnikami budującymi naczynia krwionośne centralnego układu nerwowego powstaje całkiem efektywna bariera rozdzielająca krew i centralny układ nerwowy. Włączają w to rdzeń kręgowy. Ale tradycyjnie nazywamy ją barierą krew-mózg. Jeszcze jedna, bardzo ważna rola astrocytów dotyczy ich zdolności do oczyszczania synaps pomiędzy neuronami. Synapsy są połączeniami pomiędzy neuronami i komórkami docelowymi. Narysujmy akson jednego neuronu tutaj. To będzie zakończenie aksonu. I ten akson tworzy synapsę z dendrytem kolejnego neuronu. Tutaj, astrocyty wykorzystują wypustki donerwowe podobnie, jak gdy otaczają naczynia krwionośne przechodzące przez centralny układ nerwowy. Rozszerzają swoje gałęzie i umieszczają wypustki donerwowe dookoła synaps, otaczają je, co pomaga w ich oczyszczeniu. Omówimy to bardziej szczegółowo, kiedy będziemy mówić o synapsach. Ale ogólnie mówiąc pomagają usunąć molekuły, które umożliwiają komunikację pomiędzy neuronami i komórkami docelowymi, nazywane neuroprzekaźnikami. Proces ten jest bardzo ważny, ponieważ to umożliwia wykorzystanie ich jeszcze raz w komunikacji pomiędzy neuronami a komórką docelową. Jeśli neuroprzekaźnik pozostanie w synapsie, synapsa ta nie będzie dłużej działała. Będzie cały czas włączona. Co nie jest dobre, ponieważ neuron potrzebuje nieustannie włączać i wyłączać synapsę, aby możliwe było efektywne przesyłanie informacji. W dodatku do tych funkcji, astrocyty wpływają również na neurony i inne komórki glejowe, a te komórki na nie, przez wymianę wielu różnych substancji. Jak widzisz, astrocyty to bardzo ciężko pracujące komórki centralnego układu nerwowego. Żadna inna komórka układu nerwowego nie ma tylu różnorodnych funkcji do wykonania jak astrocyty.