Patofizjologia stwardnienia rozsianego — film z polskimi napisami

Mamy tu obraz mózgu w przekroju czołowym. Specjalnie narysowałem go tak, żeby było widać jego część zewnętrzną i wewnętrzną. żeby było widać jego część zewnętrzną i wewnętrzną. Oznaczyłem je też kolorami. Tą niebieską część w środku zostawimy na razie w spokoju. Tą niebieską część w środku zostawimy na razie w spokoju. Zewnętrzna część mózgu to istota szara, a ta wewnętrzna to istota biała. Mój rysunek nie jest szaro-biały, Mój rysunek nie jest szaro-biały, ale w prawdziwym mózgu zewnętrzna część rzeczywiście jest szara, ale w prawdziwym mózgu zewnętrzna część rzeczywiście jest szara, a wewnętrzna biała. Skąd taki podział? Mózg zbudowany jest z około 86 miliardów neuronów. Mózg zbudowany jest z około 86 miliardów neuronów. I to właśnie te 86 miliardów neuronów tworzy nam istotę szarą i białą. I to właśnie te 86 miliardów neuronów tworzy nam istotę szarą i białą. Przypomnijmy sobie jak wygląda neuron. W tym miejscu mamy dendryty, to jest ciało komórki, to akson, a to osłonka mielinowa. Błona komórkowa neuronu ma u mnie ten sam kolor, co zewnętrzna część mózgu. Błona komórkowa neuronu ma u mnie ten sam kolor, co zewnętrzna część mózgu. A to dlatego, że to właśnie błona komórkowa nadaje kolor istocie szarej. A to dlatego, że to właśnie błona komórkowa nadaje kolor istocie szarej. A to dlatego, że to właśnie błona komórkowa nadaje kolor istocie szarej. Dendryty i ciało komórki otoczone są błoną komórkową, Dendryty i ciało komórki otoczone są błoną komórkową, która nadaje kolor istocie szarej mózgu. Akson również jest otoczony błoną komórkową, ale pokrywa go także mielina, która nadaje z kolei kolor istocie białej. Zatem dendryty i ciało komórki tworzą istotę szarą, Zatem dendryty i ciała komórki tworzą istotę szarą, a aksony otoczone mieliną - istotę białą. a aksony otoczone mieliną - istotę białą. Teraz wyobraźmy sobie, że ta osoba choruje na stwardnienie rozsiane Teraz wyobraźmy sobie, że ta osoba choruje na stwardnienie rozsiane i w jej mózgu pojawiają się uszkodzenia istoty białej pod postacią plak. i w jej mózgu pojawiają się uszkodzenia istoty białej pod postacią plak. Dzieje się tak dlatego, że w przebiegu SM, mielina, tworząca istotę białą, ulega degradacji. mielina, tworząca istotę białą, ulega degradacji. To dlatego, że układ odpornościowy rozpoznaje mielinę jako coś obcego i ją atakuje. że układ odpornościowy rozpoznaje mielinę jako coś obcego i ją atakuje. A skąd układ odpornościowy bierze się w mózgu? A skąd układ odpornościowy bierze się w mózgu? Dociera tam wraz z krwią, poprzez naczynia krwionośne. Dociera tam wraz z krwią, poprzez naczynia krwionośne. Mózg zużywa duże ilości tlenu, więc potrzebuje dobrego unaczynienia, Mózg zużywa duże ilości tlenu, więc potrzebuje dobrego unaczynienia, które wykorzystuje również układ odpornościowy. Zobaczmy teraz z bliska, co dzieje się tkance mózgu. Zobaczmy teraz z bliska, co dzieje się tkance mózgu. Zobaczmy teraz z bliska, co dzieje się tkance mózgu. Tutaj mamy jakieś naczynie krwionośne. Na zewnętrz widać otaczające je komórki endotelialne - komórki śródbłonka. Na zewnętrz widać otaczające je komórki endotelialne - komórki śródbłonka. Komórki endotelialne trzymają się bardzo blisko siebie. Jakby mocno trzymały się za ręce. Jakby mocno trzymały się za ręce. Jakby mocno trzymały się za ręce. Te "ręce" to połączenia ścisłe. Stoją one na błonie podstawnej, która jest jak fundament dla domu. która jest jak fundament dla domu. Narysowałem ją tutaj na czerwono. Błona podstawna. Razem z komórkami endotelialnymi tworzy ona barierę krew-mózg. Razem z komórkami endotelialnymi tworzy ona barierę krew-mózg. Bariera krew-mózg to szczególna struktura, której zadaniem jest ochrona mózgu przed wnikaniem tego, co nie powinno się tam znaleźć. której zadaniem jest ochrona mózgu przed wnikaniem tego, co nie powinno się tam znaleźć. Takich jak na przykład wirusy. Wirusy nie są czymś, co chcielibyśmy wpuścić do mózgu, bo mogą spowodować wiele zniszczeń. Na szczęście chroni nas przed tym bariera krew-mózgu. Na szczęście chroni nas przed tym bariera krew-mózgu. Chroni ona także mózg przed wnikaniem układu odpornościowego. Weźmy na przykład komórkę T, limfocyt T, Weźmy na przykład komórkę T, limfocyt T, jedną z komórek układu odpornościowego. jedną z komórek układu odpornościowego. Normalnie nie mogą one dotrzeć do mózgu. W normalnych warunkach mają ograniczony dostęp do OUN. W normalnych warunkach mają ograniczony dostęp do OUN. Ale w przypadku SM, limfocyty T potrafią przecisnąć się pomiędzy komórkami endotelium i przez błonę podstawną, a w ten sposób do mózgu. a w ten sposób do mózgu. A gdy układ odpornościowy zyskuje dostęp do mózgu nie jest dobrze. Mózg jest dla komórek T czymś obcym, bo normalnie nie powinno ich tam być. Pamiętaj, że mózg zbudowany jest z całej masy neuronów. Pamiętaj, że mózg zbudowany jest z całej masy neuronów. Narysuję tutaj jeszcze jeden z nich. Skupmy się teraz na mielinie i jej szczególnych cechach. Skupmy się teraz na mielinie i jej szczególnych cechach. Na powierzchni osłonek mielinowych znajdują się specjalne białka. Na powierzchni osłonek mielinowych znajdują się specjalne białka. Gdy limfocyt T napotka takie białka, myśli sobie: "Hej, coś mi tu nie pasuje." "Hej, coś mi tu nie pasuje." "To chyba coś obcego" "i powinniśmy to zniszczyć." To oczywiście nieprawda. Limfocytowi te białka wydają się obce, ale są przecież częścią ciała. Limfocytowi te białka wydają się obce, ale są przecież częścią ciała. Niestety, gdy komórki T rozpoznają coś jako obce to wariują Niestety, gdy komórki T rozpoznają coś jako obce to wariują i biją na alarm. Robią to poprzez uwolnienie substancji zwanych cytokinami. Robią to poprzez uwolnienie substancji zwanych cytokinami. Cytokiny pełnią wiele różnych funkcji. Jedną z nich jest uruchomienie degradacji bariery krew-mózg, Jedną z nich jest uruchomienie degradacji bariery krew-mózg, przez co staje się ona przepuszczalna dla innych komórek przez co staje się ona przepuszczalna dla innych komórek i więcej limfocytów T może dotrzeć do mózgu. Cytokiny mogą również ściągnąć tam inne komórki, w tym limfocyty B. Zatem limfocyty B mogą teraz przenikać przez barierę krew-mózg. Zatem limfocyty B mogą teraz przenikać przez barierę krew-mózg. A gdy komórki B znajdą się w mózgu to mogą zacząć produkować przeciwciała przeciwko mielinie. Przeciwciała przeciwko mielinie generują jeszcze większe zniszczenia. Przeciwciała przeciwko mielinie generują jeszcze większe zniszczenia. Mogą się tam znaleźć również makrofagi. Makrofagi pożerają mielinę, doprowadzając do jej fizycznej degradacji. Makrofagi pożerają mielinę, doprowadzając do jej fizycznej degradacji. Same cytokiny też mogą być toksyczne dla mieliny Same cytokiny też mogą być toksyczne dla mieliny i bezpośrednio powodować jej destrukcję. i bezpośrednio powodować jej destrukcję. Kończy się to więc zniszczeniem części osłonek mielinowych. Kończy się to więc zniszczeniem części osłonek mielinowych. Cała masa komórek odpornościowych gromadzi się w jakimś obszarze mózgu Cała masa komórek odpornościowych gromadzi się w jakimś obszarze mózgu i powstaje zapalenie. To niedobrze. Okazuje się jednak, że te uszkodzenia mogą się do pewnego stopnia regenerować. Okazuje się jednak, że te uszkodzenia mogą się do pewnego stopnia regenerować. W jaki sposób? Powiedzmy, że mamy obok jeszcze jeden neuron. Osłonki mielinowe otaczające neurony produkowane są przez inne komórki, Osłonki mielinowe otaczające neurony produkowane są przez inne komórki, które same nie są neuronami. To oligodendrocyty. Gdy osłonka mielinowa ulega zniszczeniu, oligodendrocyty rozpoczynają proces remielinizacji. oligodendrocyty rozpoczynają proces remielinizacji. Starają się naprawić uszkodzoną mielinę i mózg zaczyna się regenerować. i mózg zaczyna się regenerować. A więc remielinizacja. Niestety z czasem remielinizacja traci na efektywności. Niestety z czasem remielinizacja traci na efektywności. Oligodendrocyty z całych sił starają się odbudować mielinę na zewnątrz aksonów, Oligodendrocyty z całych sił starają się odbudować mielinę na zewnątrz aksonów, ale w którymś momencie nie mogą już sobie poradzić. ale w którymś momencie nie mogą już sobie poradzić. Układ odpornościowy jest zbyt silny, limfocyty T nie przestają uwalniać cytokin, limfocyty B nie przestają produkować przeciwciał, limfocyty B nie przestają produkować przeciwciał, a makrofagi fagocytować mielinę. a makrofagi fagocytować mielinę. Aktywność układu odpornościowego przewyższa możliwości remielinizacji. Aktywność układu odpornościowego przewyższa możliwości remielinizacji.