If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Diagnostyka astmy - film z polskimi napisami

Stworzone przez: Amy Fan.

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.

Transkrypcja filmu video

Diagnostyka astmy może różnić się w zależności od lekarza. Diagnostyka astmy może różnić się w zależności od lekarza. Spotkałam się już z przypadkami, kiedy astma była rozpoznawana na podstawie historii choroby i tego, że po zastosowaniu leków przeciwastmatycznych następowała poprawa. i tego, że po zastosowaniu leków przeciwastmatycznych następowała poprawa. Ale porozmawiajmy o złotym standardzie w diagnostyce astmy. Ale porozmawiajmy o złotym standardzie w diagnostyce astmy. Testach, które potwierdzają, że mamy do czynienia z astmą. Pierwszym z takich badań, które jest niestety dosyć nieprzyjemne, ale z pewnością rozstrzyga czy ktoś choruje na astmę czy nie, które jest niestety dosyć nieprzyjemne, ale z pewnością rozstrzyga czy ktoś choruje na astmę czy nie, jest test z metacholiną. Metacholina. Pacjent inhaluje tą substancję i obserwujemy co się dzieje. Pacjent inhaluje tą substancję i obserwujemy co się dzieje. Próba prowokacyjna z metacholiną. Prawidłowe drogi oddechowe mają szerokie światło. Prawidłowe drogi oddechowe mają szerokie światło. Otacza je warstwa mięśni gładkich, ale nie ulegają one silnemu skurczowi. Otacza je warstwa mięśni gładkich, ale nie ulegają one silnemu skurczowi. Po podaniu metacholiny te mięśnie się kurczą. Po podaniu metacholiny te mięśnie się kurczą. U każdego. U osób bez astmy, drogi oddechowe po podaniu metacholiny będą wyglądały mniej więcej tak. U osób bez astmy, drogi oddechowe po podaniu metacholiny będą wyglądały mniej więcej tak. Ich światło będzie trochę węższe i nieco trudniej będzie się oddychać. Ich światło będzie trochę węższe i nieco trudniej będzie się oddychać. W przypadku pacjenta z astmą, reakcja będzie dużo bardziej nasilona. W przypadku pacjenta z astmą, reakcja będzie dużo bardziej nasilona. Mięśnie gładkie wpadają w szaleństwo i bardzo silnie się kurczą, Mięśnie gładkie wpadają w szaleństwo i bardzo silnie się kurczą, przez co światło dróg oddechowych znacznie się zmniejsza i utrudnia przepływ powietrza. przez co światło dróg oddechowych znacznie się zmniejsza i utrudnia przepływ powietrza. Pojawia się napad astmy. Zatem, ten test służy do badania odpowiedzi płuc na substancje powodujące skurcz, Zatem, ten test służy do badania odpowiedzi płuc na substancje powodujące skurcz, a astma to zwiększona wrażliwość dróg oddechowych, ich nadreaktywność. a astma to zwiększona wrażliwość dróg oddechowych, ich nadreaktywność. Jeśli metacholina spowoduje taką reakcję małych dróg oddechowych to test jest dodatni i świadczy o astmie. Jeśli metacholina spowoduje taką reakcję małych dróg oddechowych to test jest dodatni i świadczy o astmie. Jeśli metacholina spowoduje taką reakcję małych dróg oddechowych to test jest dodatni i świadczy o astmie. A skąd będziemy wiedzieć, że coś takiego dzieje się w płucach? Możemy to wykryć grupą kilku testów z użyciem lub bez użycia metacholiny. Badania te są wykorzystywane w diagnostyce całego wachlarza schorzeń oddechowych Badania te są wykorzystywane w diagnostyce całego wachlarza schorzeń oddechowych i obejmują m.in. spirometrię, pletyzmografię, czy też badanie zdolności dyfuzji gazów w płucach. i obejmują m.in. spirometrię, pletyzmografię, czy też badanie zdolności dyfuzji gazów w płucach. Są to badania czynnościowe układu oddechowego. Są to badania czynnościowe układu oddechowego. Mamy naszego pacjenta, narysuję go na pomarańczowo i dorysuję mu włosy. Zawsze rysuję postaci z włosami. Pan Bob mówi, że ma problemy z oddychaniem, więc wykonamy u niego nasze badania czynnościowe. Pan Bob mówi, że ma problemy z oddychaniem, więc wykonamy u niego nasze badania czynnościowe. Wkładamy mu do ust specjalny ustnik, dzięki czemu maszyna będzie mogła zarejestrować wszystko, co dzieje się podczas wdechu i wydechu. dzięki czemu maszyna będzie mogła zarejestrować wszystko, co dzieje się podczas wdechu i wydechu. Na przykład objętość czy prędkość powietrza. To jest nasz aparat do badania - spirometr. W rzeczywistości jest znacznie bardziej skomplikowany niż to, co narysowałam. W rzeczywistości jest znacznie bardziej skomplikowany niż to, co narysowałam. Właściwie, sama kiedyś miałam wykonywane to badanie. Kiedy byłam dzieckiem, podejrzewano u mnie astmę, więc musiałam się zbadać. Przyznam szczerze, że nie było to przyjemne. Trzeba wziąć bardzo głęboki wdech, nabrać tyle powietrza, ile się tylko da i kiedy powiedzą, wypuścić je tak mocno i tak długo, jak tylko możesz, aż poczujesz jakby nic już w twoich płucach nie zostało i miałbyś umrzeć. aż poczujesz jakby nic już w twoich płucach nie zostało i miałbyś umrzeć. To konieczne, żeby uzyskać wiarygodne wyniki. Mój rysunek może wprowadzać w błąd. Chciałam zaakcentować to, że oddech musi być bardzo nasilony, Chciałam zaakcentować to, że oddech musi być bardzo nasilony, ale bardzo ważne jest, że wszystko to przepływa przez ustnik, powietrze trafia tu do środka. Wymażę ten fragment. Pamiętaj, że ustnik wychwytuje całe powietrze. Izolacja gazów w aparacie jest potrzebna do prawidłowego wykonania tych badań. Izolacja gazów w aparacie jest potrzebna do prawidłowego wykonania tych badań. W tym momencie pojawia się trochę matematyki. To może zabrzmi niewiarygodnie, ale nawet jeśli robisz najdłuższy wydech jaki tylko jesteś w stanie, a może być on naprawdę długi, w zależności od pojemności płuc, większość powietrza powinna opuścić płuca w pierwszej sekundzie wydechu. większość powietrza powinna opuścić płuca w pierwszej sekundzie wydechu. Nazywamy to natężoną objętością wydechową pierwszosekundową (FEV1) 1 oznacza tu pierwszą sekundę. Następnie, FEV1 dzielimy przez natężoną pojemność życiową (FVC), Następnie, FEV1 dzielimy przez natężoną pojemność życiową (FVC), czyli objętość powietrza, jaką można wydmuchać z płuc podczas maksymalnego, szybkiego wydechu. czyli objętość powietrza, jaką można wydmuchać z płuc podczas maksymalnego, szybkiego wydechu. Ich stosunek [wskaźnik pseudo-Tiffeneau], u osoby zdrowej, powinien być większy lub równy 80%. Ich stosunek [wskaźnik pseudo-Tiffeneau], u osoby zdrowej, powinien być większy lub równy 80%. Czyli powyżej 80% powietrza, które wydychamy powinno opuścić płuca w pierwszej sekundzie natężonego wydechu. powinno opuścić płuca w pierwszej sekundzie natężonego wydechu. Taki wynik świadczy o braku obturacji dróg oddechowych. Taki wynik świadczy o braku obturacji dróg oddechowych. W przypadku astmy, oznaczę to literą A, a także w innych chorobach obturacyjnych, w których występuje utrudnienie wydechu, stosunek FEV1 do FVC jest mniejszy od 80. stosunek FEV1 do FVC jest mniejszy od 80. Niektórzy mówią o 75, a nie 80 procentach. W każdym razie, jeśli ten wskaźnik jest obniżony to wiemy, że z wydechem jest coś nie tak. W każdym razie, jeśli ten wskaźnik jest obniżony to wiemy, że z wydechem jest coś nie tak. Mniej niż 80, czy 75% powietrza jest wydychane w pierwszej sekundzie. Mniej niż 80, czy 75% powietrza jest wydychane w pierwszej sekundzie. Znaczy to, że płuca, z jakiegoś powodu, nie są wystarczająco elastyczne Znaczy to, że płuca, z jakiegoś powodu, nie są wystarczająco elastyczne żeby powietrze mogło przepływać przez nie odpowiednio szybko, kiedy wkładasz w wydech maksymalny wysiłek. FVC i wskaźnik pseudo-Tffeneau są jednymi z grupy oznaczeń wykonywanych przy użyciu tego urządzenia. FVC i wskaźnik pseudo-Tffeneau są jednymi z grupy oznaczeń wykonywanych przy użyciu tego urządzenia. Nazywamy je spirometrią. Może być ona wykonywana zarówno po podaniu metacholiny, jak i bez. Może być ona wykonywana zarówno po podaniu metacholiny, jak i bez. Te liczby mówią nam naprawdę wiele o tym, jak zachowują się płuca podczas wydechu. Te liczby mówią nam naprawdę wiele o tym, jak zachowują się płuca podczas wydechu. Te liczby mówią nam naprawdę wiele o tym, jak zachowują się płuca podczas wydechu. Teraz omówimy pomiar szczytowego przepływu wydechowego (PEF). Szczytowy przepływ wydechowy jest używany nie tylko w diagnostyce astmy. Jest też używany przez pacjentów chorujących na astmę do monitorowania choroby. Jest też używany przez pacjentów chorujących na astmę do monitorowania choroby. Przepływ szczytowy. Norma jest zależna od danej osoby, czyli dla każdego pacjenta oblicza się inne 100%. czyli dla każdego pacjenta oblicza się inne 100%. Podczas badania szczytowego przepływu wydechowego maszyna oblicza procent z wartości należnej PEF dla danego wydechu. maszyna oblicza procent z wartości należnej PEF dla danego wydechu. Wyobraź sobie, że mamy tu pacjenta z astmą. czasami w drogach oddechowych zachodzi już reakcja, ale nie czuć jeszcze trudności w oddychaniu. To jak sygnalizacja świetlna. Zielone światło to 80-100% wartości maksymalnej. Zielone światło to 80-100% wartości maksymalnej. Pacjent może wtedy normalnie funkcjonować i nie potrzebuje leków. Dobrze sobie radzi. Następne jest światło żółte. Następne jest światło żółte. Światło żółte mówi nam o tym, żeby uważać. To jest moment, kiedy pacjent zaczyna mieć pewne objawy. Może odczuwać duszność, kaszleć albo mieć katar lub mieć jakieś inne objawy. Wtedy pacjent osiąga 50-80% maksimum i powinien wziąć jakiś lek, żeby poszerzyć nieco drogi oddechowe. i powinien wziąć jakiś lek, żeby poszerzyć nieco drogi oddechowe. Żeby powrócić do zielonego światła. Powinien wziąć lek, odczekać 10-15 minut, być może wziąć lek ponownie. Upewnić się, że znów jest się na zielonym. Czerwone światło oznacza "stop". To stan poniżej 50% wartości maksymalnej PEF. Kiedy pacjent ma poniżej 50% maksimum, powinien trafić do szpitala, potrzebuje bardziej agresywnego leczenia. To taki sygnał alarmowy, że natychmiast należy coś zrobić i nie potrzeba spirometru żeby go zauważyć. Kiedy PEF spada poniżej 50% pacjent czuje się już naprawdę źle. Czuje ucisk w klatce piersiowej i ma duże trudności z oddychaniem, Czuje ucisk w klatce piersiowej i ma duże trudności z oddychaniem, więc sam zwróci się o pomoc. Istnieją także inne, mniej specyficzne testy pomocne w diagnostyce astmy. Istnieją także inne, mniej specyficzne testy pomocne w diagnostyce astmy. Czasami wykonuje się RTG - prześwietlenie klatki piersiowej. U pacjentów z astmą powinno być ono prawidłowe. Po co je więc robimy? Bo nie zawsze od razu wiadomo, że pacjent choruje własnie na astmę. RTG pozwala nam obejrzeć płuca i upewnić się, że nie ma w nich innych patologii, RTG pozwala nam obejrzeć płuca i upewnić się, że nie ma w nich innych patologii, bo objawy mogą być podobne. Może to być zapalenie płuc. Infekcja z powstaniem stanu zapalnego, Infekcja z powstaniem stanu zapalnego, która także powoduje duszność. Duszność może być także spowodowana obecnością ciała obcego w drogach oddechowych. Duszność może być także spowodowana obecnością ciała obcego w drogach oddechowych. Może być w nich płyn lub śluz. Może być w nich płyn lub śluz. Może być obecna odma, część płuca jest wtedy zapadnięta. Wszystkie te rzeczy da się uwidocznić na zdjęciu klatki piersiowej. Dlatego kiedy zgłasza się do nas pacjent z dusznością, robimy mu RTG. Dlatego kiedy zgłasza się do nas pacjent z dusznością, robimy mu RTG. Żeby wykluczyć inne schorzenia, które leczy się inaczej niż astmę. Można wykorzystać także próby prowokacyjne, w tym badające odpowiedź na wysiłek fizyczny, podobne do próby wysiłkowej wykorzystywanej w kardiologii. w tym badające odpowiedź na wysiłek fizyczny, podobne do próby wysiłkowej wykorzystywanej w kardiologii. Wykonuje się je dlatego, że u niektórych pacjentów objawy astmy są powiązane ze stresem lub wysiłkiem fizycznym. Pacjent spaceruje po bieżni i obserwujemy czy kiedy zaczyna się już bardzo męczyć i pocić, czy to powoduje napad astmy, czy zaczyna oddychać gorzej. Może to świadczyć o występowaniu astmy wysiłkowej. Ostatnim testem, który omówię jest badanie stężenia tlenku azotu w powietrzu wydychanym. Ostatnim testem, który omówię jest badanie stężenia tlenku azotu w powietrzu wydychanym. Tlenek azotu jest gazem złożonym z cząsteczki tlenu i cząsteczki azotu. Tlenek azotu jest gazem złożonym z cząsteczki tlenu i cząsteczki azotu. Jego wzór chemiczny to NO, gdzie N oznacza azot, a O tlen. Badanie stężenia tlenku azotu w powietrzu wydychanym (FeNO) Wykonujemy je, gdy sądzimy, że pacjent ma astmę i chcemy sprawdzić, jak zareaguje na leki stosowane w leczeniu astmy. i chcemy sprawdzić, jak zareaguje na leki stosowane w leczeniu astmy. Badanie FeNO powie nam, czy podanie wziewnych glikokortkosteroidów, Badanie FeNO powie nam, czy podanie wziewnych glikokortkosteroidów, które są standardowo stosowane w leczeniu astmy zadziała. Staram się narysować inhalator. Naciska się w tym miejscu i dochodzi do rozpylenia dawki leku. Naciska się w tym miejscu i dochodzi do rozpylenia dawki leku. Pacjent ją wdycha i sprawia ona, że czuje się lepiej. Nasz inhalator zawiera glikokortykosteroid. Czasami nie jesteśmy pewni czy są one odpowiednimi lekami dla danej osoby, Czasami nie jesteśmy pewni czy są one odpowiednimi lekami dla danej osoby, a jeśli tak, to ile ich podać. Może nam to powiedzieć test FeNO. Podczas testu, pacjent wdycha tlenek azotu, który jest substancją rozkurczającą. Powoduje rozkurcz mięśniówki gładkiej dróg oddechowych. Jeśli u danej osoby NO doprowadzi do rozszerzenia dróg oddechowych, to prawdopodobnie glikokortkosteroidy również zadziałają. Zatem, NO nie jest używany w terapii. Nikt nie stosuje codziennie tlenku azotu, ale obserwacja reakcji płuc na jego zastosowanie ale obserwacja reakcji płuc na jego zastosowanie pomaga oszacować reakcję na terapię sterydami. pomaga oszacować reakcję na terapię sterydami. Pomaga nam więc w diagnostyce, ale także leczeniu astmy.