If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Czym jest rak płuc? - film z polskimi napisami

Rak płuc jest chorobą, w której komórki w płucach dzielą się w niekontrolowany sposób. Dodatkowe komórki zajmują miejsce w płucach i upośledzają wymianę gazową oraz zdolność płuc do usuwania zanieczyszczeń. Dowiedz się jak palenie, radon i zanieczyszczenie powietrza zwiększają ryzyko zachorowania na raka płuc. Stworzone przez: Amanda Grieco.

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.

Transkrypcja filmu video

Zanim zaczniemy rozmawiać na temat raka płuc, chciałabym przypomnieć parę podstawowych informacji na temat płuc. Płuca składają się z dróg oddechowych, które rozgałęziają się na coraz to mniejsze oskrzela, a później oskrzeliki. Na samym końcu mamy maleńkie woreczki zwane pęcherzykami płucnymi. To tam znajdują się końcowe odcinki dróg oddechowych, w których dochodzi do wymiany gazów pomiędzy powietrzem a krwią. Ta czerwona obwódka będzie nam symbolizować naczynia włosowate. Maleńkie odgałęzienia dróg oddechowych muszą być chronione przed działaniem różnych czynników działających na organizm, dlatego pokrywa je specjalna warstwa komórek - opłucna płucna dlatego pokrywa je specjalna warstwa komórek - opłucna płucna tworząca barierę ochronną płuc. tworząca barierę ochronną płuc. Na zewnątrz opłucnej płucnej znajduje się bogatobiałkowy płyn. Na zewnątrz opłucnej płucnej znajduje się bogatobiałkowy płyn. Pełni on ważną rolę. Podczas wdechu, płuca rozprężają się, a podczas wydechu kurczą. Musi zatem istnieć coś, co będzie chronić płuca podczas tych ruchów. Tym czymś jest właśnie nasz płyn. Ale nie można pozwolić, żeby płyn tak po prostu się tam gromadził, potrzebna jest kontrola. Dlatego nad nim znajduje się kolejna warstwa, trzymająca go w odpowiednim miejscu - opłucna ścienna. Wróćmy na moment do dróg oddechowych. Są one otoczone przez tkankę płucną. Narysuję przekrój przez oskrzele i nieco szerzej to wyjaśnię. Narysuję przekrój przez oskrzele i nieco szerzej to wyjaśnię. Spójrz na te komórki. Są one bardzo blisko siebie, właściwie są do siebie wręcz przyklejone. To komórki nabłonka, tworzące granice dróg oddechowych. Ta biała, falista linia będzie nam reprezentowała powietrze przepływające przez drogi oddechowe. będzie nam reprezentowała powietrze przepływające przez drogi oddechowe. Po drugiej stronie nabłonka znajduje się płuco. Jak widzisz, nabłonek jest tu zakotwiczony w tkance płucnej, Jak widzisz, nabłonek jest tu zakotwiczony w tkance płucnej, i bierze udział w utrzymywaniu kształtu oskrzela. Za chwilę do tego wrócimy i omówimy głębiej strukturę dróg oddechowych. i omówimy głębiej strukturę dróg oddechowych. Na razie jednak skupmy się na komórkach nabłonka. Na razie jednak skupmy się na komórkach nabłonka. Wyobraź sobie, że jedna z tych komórek ulega mutacji i zaczyna dzielić się w sposób niekontrolowany. To bardzo ważne, bo jedną z cech komórek nowotworowych To bardzo ważne, bo jedną z cech komórek nowotworowych odróżniających je od innych komórek organizmu, jest brak kontroli nad ich podziałami. Żeby pomieścić rosnącą liczbę komórek, zaczynają one rozpychać inne tkanki, w tym drogi oddechowe ale także wszystko inne wokoło, by zrobić sobie miejsce. W przypadku dróg oddechowych może to rodzić duży problem, bo powietrze nie będzie w stanie swobodnie przez nie przepływać. Z tego powodu, u pacjentów z rakiem płuc będą się pojawiały świsty oraz będą oni odczuwać trudności z oddychaniem. Duszności mogą być mało dokuczliwe, jeśli nowotwór rozwija się w okolicy mniejszych oskrzeli, ale jeśli dotyka tych większych, to będą się czuli bardzo źle. Wdychane powietrze niesie ze sobą mnóstwo zanieczyszczeń i bakterii, Wdychane powietrze niesie ze sobą mnóstwo zanieczyszczeń i bakterii, a rak płuc powoduje duże trudności z jego oczyszczaniem. Bakterie zatrzymują się w środku przez masę guza Bakterie zatrzymują się w środku przez masę guza i mają tam doskonałe warunki do wzrostu i rozmnażania, czego skutkiem są infekcje płuc. Organizm będzie się oczywiście bronił. Wysyła w to miejsce białe krwinki, których zadaniem jest zabicie bakterii i zwalczenie infekcji. których zadaniem jest zabicie bakterii i zwalczenie infekcji. To jest nasza biała krwinka, wędrująca sobie we krwi. Stan zapalny sprawia, że naczynia stają się przepuszczalne, dzięki czemu nasza krwinka może dostać się do płuc, do miejsca infekcji i zaatakować bakterie. Ale podczas przechodzenia białych krwinek przez ścianę naczynia, Ale podczas przechodzenia białych krwinek przez ścianę naczynia, do tkanek przenika też płyn. To te żółte linie. W rezultacie, dochodzi do obrzęku tych tkanek. Możesz sobie wyobrazić, co dzieje się wtedy z płucami. Tkanki są jeszcze bardziej popychane w stronę dróg oddechowych. Narysuję to linią przerywaną, żeby zaznaczyć przemieszczenie komórek do dróg oddechowych. Skutkiem jest pogorszenie się objawów oddechowych doświadczanych przez pacjenta. doświadczanych przez pacjenta. Układ odpornościowy odpowiada nie tylko na infekcję w płucach, Układ odpornościowy odpowiada nie tylko na infekcję w płucach, ale także na same komórki rakowe, ponieważ rozpoznaje je jako coś obcego. Pacjent z nowotworem płuc będzie miał też gorączkę, jako odpowiedź organizmu na czynniki chemiczne, wydzielane do krwioobiegu przez komórki układu odpornościowego. Układ immunologiczny prowadzi zatem prawdziwą wojnę, a to wymaga energii. Trudno jest pokryć tak duże zapotrzebowanie energetyczne, Trudno jest pokryć tak duże zapotrzebowanie energetyczne, dlatego pacjenci tracą na wadze. Wróćmy jeszcze na moment do komórek nowotworowych. Mają one pewne zdolności, nietypowe dla prawidłowych komórek płuc. Wydzielają na przykład enzym niszczący okoliczne tkanki. Umożliwia to komórkom nowotworowym dalszą inwazję w głąb narządu i rozrost. Umożliwia to komórkom nowotworowym dalszą inwazję w głąb narządu i rozrost. Umożliwia to komórkom nowotworowym dalszą inwazję w głąb narządu i rozrost. A jeśli dojdzie do nacieku naczyń krwionośnych, to guz zyskuje możliwość rozprzestrzeniania się także do innych narządów. to guz zyskuje możliwość rozprzestrzeniania się także do innych narządów. Proces ten nazywamy przerzutowaniem. W innych narządach pojawiają się wtórne guzy. Rak może się też przedostać do opłucnej, o której rozmawialiśmy na początku. Wróćmy do tego rysunku. Komórki rakowe mogą migrować przez opłucną płucną, za którą znajduje się nasz bogatobiałkowy płyn. Odpowiedź immunologiczna na komórki guza będzie podobna do tego, co już widzieliśmy. Będzie powodować obrzęk, a obrzęk będzie ograniczał miejsce dla płuc jeszcze bardziej ograniczając oddychanie. Teraz, kiedy już znamy przyczyny objawów towarzyszących rakowi płuca, Teraz, kiedy już znamy przyczyny objawów towarzyszących rakowi płuca, Teraz, kiedy już znamy przyczyny objawów towarzyszących rakowi płuca, zastanawiasz się pewnie dlaczego w ogóle do tego dochodzi? Dlaczego te komórki ulegają nowotworzeniu? To bardzo dobre pytanie. Wcześniej właściwie powiedziałam tylko, że komórki ulegają spontanicznym mutacjom. Mamy 3 główne przyczyny mutacji prowadzących do raka płuc. Jedną z nich jest palenie tytoniu. Palenie jest tak silnie związane z rozwojem tego nowotworu, Palenie jest tak silnie związane z rozwojem tego nowotworu, że jednym z czynników branych pod uwagę w ocenie ryzyka zachorowania jest długość okresu palenia i jego częstość. Nazywamy ten czynnik "paczkolatami". Powiedzmy, że ktoś wypala 20 papierosów dziennie, Powiedzmy, że ktoś wypala 20 papierosów dziennie, czyli jedną paczkę. Albo nie, powiedzmy, że pali 3 paczki dziennie Albo nie, powiedzmy, że pali 3 paczki dziennie od 10 lat. Czyli 3 paczki dziennie razy 10 lat, Czyli 3 paczki dziennie razy 10 lat, a więc 30 paczkolat. 30 paczkolat to dość sporo, stawia to pacjenta w grupie bardzo dużego ryzyka rozwoju raka płuc. stawia to pacjenta w grupie bardzo dużego ryzyka rozwoju raka płuc. Kolejnym źródłem mutacji jest radon. Radon to gaz naturalnie występujący w atmosferze, Radon to gaz naturalnie występujący w atmosferze, więc ciągle go wdychamy. Żeby wyjaśnić skąd pochodzi, narysuję drzewo. Niech obok będzie jakiś domek. W glebie znajduje się związek chemiczny, który po rozpadzie uwalnia bezwonny i bezbarwny gaz zwany radonem. Przedostaje się on do atmosfery i gromadzi w domach, w szczególności w piwnicach. I czasem osiąga na tyle duże stężenia, że może wywołać raka płuc. I w końcu, ostatnie źródło mutacji prowadzących do raka płuca - badania z użyciem promieniowania jonizującego. Na przykład RTG klatki piersiowej, do którego wykorzystywane jest promieniowanie rentgenowskie. do którego wykorzystywane jest promieniowanie rentgenowskie. Podobnie tomografia komputerowa - TK. Podobnie tomografia komputerowa - TK. Niestety naraża ona pacjenta na duże dawki promieniowania, które może uszkadzać komórki. Żeby jakoś zobrazować skalę narażenia, wyobraź sobie, że jedno zdjęcie RTG to promieniowanie 2 razy większe niż podróż samolotem z Nowego Yorku do Kalifornii, a TK wiąże się z promieniowaniem stukrotnie wyższym niż jedno zdjęcie RTG. a TK wiąże się z promieniowaniem stukrotnie wyższym niż jedno zdjęcie RTG.