If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Czym jest infekcja górnych dróg oddechowych? - film z polskimi napisami

Stworzone przez: Ryan Scott Patton.

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.

Transkrypcja filmu video

Myślę, że im dłużej będziesz słuchać mojego głosu, tym wyraźniej zauważysz, że nie czuję się najlepiej. Wpisuje się to w temat, który dziś omówię. Zatem niech to będę ja. To są moje rude włosy, za chwilę narysuję też gardło i przewody nosowe. Tutaj mamy gardło, które od góry łączy się z jamą nosową. O w ten sposób. O w ten sposób. Moje złe samopoczucie wynika przede wszystkim z tego, że bardzo boli mnie gardło. Prawdę powiedziawszy, czuję się jakby płonęło. Najgorzej jest tutaj, w tylnej części gardła. Najgorzej jest tutaj, w tylnej części gardła. Oprócz tego, słyszysz chyba jak brzmi mój głos - jest nosowy. Mój nos jest zatkany, bo śluzówka w jamie nosowej jest obrzęknięta i przekrwiona. Na dodatek mam właśnie gorączkę. Moja temperatura wynosi teraz 101,8 stopni Fahrenheita, czyli 38,8 stopni Celsjusza. Mam te wszystkie nieprzyjemne objawy, bo dopadła mnie infekcja górnych dróg oddechowych. Zapiszę to. "infekcja górnych dróg oddechowych". Można to zapisać w skrócie jako "infekcja GDO". I o tym właśnie będę dzisiaj mówił. I o tym właśnie będę dzisiaj mówił. Zacznijmy od tego, czym w ogóle jest infekcja. Infekcja pojawia się, kiedy dochodzi do zakażenia jakimś drobnoustrojem chorobotwórczym. kiedy dochodzi do zakażenia jakimś drobnoustrojem chorobotwórczym. Drobnoustrój infekuje tkankę Drobnoustrój infekuje tkankę i wyzwala to reakcję. Najczęstszymi drobnoustrojami wywołującymi zakażenia GDO Najczęstszymi drobnoustrojami wywołującymi zakażenia GDO są bakterie oraz narysuję kilka bakterii jako takie żółte groszki, bakterie oraz wirusy. Niech to będzie nasz wirus. Bardzo charakterystyczny rysunek wirusa. Powiedzieliśmy już sobie co wywołuje chorobę, Powiedzieliśmy już sobie co wywołuje chorobę, więc czas na lokalizację. "Górne drogi oddechowe" to dość szerokie pojęcie, bo składają się one z kilku różnych elementów, bo składają się one z kilku różnych elementów. Wszystko się rozjaśni, gdy po kolei sobie przez nie przejdziemy. Drogi oddechowe to szlak, którym powietrze wędruje do organizmu. System rur łączący płuca ze środowiskiem zewnętrznym. System rur łączący płuca ze środowiskiem zewnętrznym. Zaczynają się one od nosa. Oddychamy głównie przez nos. Tutaj znajduje się jama nosowa. Infekcja w tym miejscu prowadzi do zapalenia błony śluzowej nosa (łac., ang. rhinitis). Infekcja w tym miejscu prowadzi do zapalenia błony śluzowej nosa (łac., ang. rhinitis). Warto zapamiętać to słowo, bo jest członem wielu nazw. Na przykład "rhinoceros" - nosorożec, który ma co? wielki róg na nosie. Zatem zapalenie błony śluzowej w obrębie jamy nosowej. A gdy coś dzieje się na tylnej ścianie gardła, tam gdzie znajduje się języczek, ten zwisający wyrostek z tyłu gardła, nazywamy tą część nosogardłem. Gdy zapalenie pojawi się w tym miejscu to mówimy o zapaleniu gardła (pharyngitis). Gdy kontynuujemy naszą wycieczkę w dół dróg oddechowych, tuż pod gardłem natkniemy się na niewielki twór osłaniający wejście do dalszej części układu oddechowego, wejście do dalszej części układu oddechowego, w miejscu gdzie gardło przechodzi w krtań z przodu i przełyk z tyłu. Porusza się on w zależności od tego czy jemy czy oddychamy Porusza się on w zależności od tego czy jemy czy oddychamy w jedną lub drugą stronę. Jest to nagłośnia. Może ona ulec infekcji i wtedy mówimy o zapaleniu nagłośni. Zapalenie nagłośni - epiglottitis. Idźmy dalej - pod nagłośnią znajduje się krtań. Idźmy dalej - pod nagłośnią znajduje się krtań. Jej częścią są dobrze nam znane fałdy głosowe. Infekcję w tym miejscu nazywamy zapaleniem krtani (laryngitis). Infekcję w tym miejscu nazywamy zapaleniem krtani (laryngitis). I na koniec, element o którym zwykle nie mówi się przy okazji GDO, element o którym zwykle nie mówi się przy okazji GDO, bo zaczynają się na nim dolne drogi oddechowe, bo zaczynają się na nim dolne drogi oddechowe, Czasem jednak go tu zaliczamy. Tchawica, a właściwie jej górna część. Dolna część tchawicy dzieli się na końcu na dwa oskrzela, które wnikają do płuc. Gdy dojdzie do infekcji w tym miejscu, to mamy do czynienia z zapaleniem tchawicy (tracheitis). Na pewno zauważyłeś, że w języku angielskim i łacińskim wszystkie te nazwy kończą się przyrostkiem "itis": rhinitis, pharyngitis, itis, itis, itis, itis. Bardzo często jest on używany w tych językach do opisania zapalenia. Z tego właśnie - z zapalenia, wynikają wszystkie moje dolegliwości. Drobnoustroje wnikają do mojego organizmu, atakują komórki doprowadzając do ich uszkodzenia i wywołuje to odpowiedź zapalną ustroju. i wywołuje to odpowiedź zapalną ustroju. Stąd ten wszechobecny przyrostek "itis". Winowajcami są głównie wirusy, to one są odpowiedzialne za większość infekcji GDO. A wśród wirusów, najczęściej są to rinowirusy. Rinowirusy powodują znaczną większość typowych przeziębień. Rinowirusy powodują znaczną większość typowych przeziębień. Pomyśl o tym, kiedy następnym razem będziesz przeziębiony, to prawdopodobnie będzie sprawka rinowirusów. Niestety uwielbiają one nasze nosy i dlatego w nazwie mają "rhino". Osiadają w nich i powodują katar. Osiadają w nich i powodują katar. Czyli klasyczne przeziębienie. Kolejny rodzaj wirusa, który wywołuje zapalenia GDO, może nie aż tak częsty, ale mimo wszystko szeroko rozpowszechniony, to wirus grypy. Wirus grypy, wiele się o nim słyszy. On również wywołuje wiele infekcji dróg oddechowych, On również wywołuje wiele infekcji dróg oddechowych, poza tym są też koronawirusy, adenowirusy i 200 innych wirusów, które także mogą być odpowiedzialne za tego typu zapalenia. Jak widzisz, wirusy są tutaj głównymi czynnikami chorobotwórczymi, ale są też oczywiście inne, na przykład bakterie. A najczęstszymi spośród nich są paciorkowce (streptokoki). Skrócę to do "strep." Paciorkowce to dość duża rodzina kulistych bakterii, wśród których wyróżnić można kilka grup. Grupy A, C oraz G odpowiadają za zakażenia w obrębie górnych dróg oddechowych. odpowiadają za zakażenia w obrębie górnych dróg oddechowych. Najczęściej są to jednak streptokoki grupy A. Przyznam, że czuję do nich w tej chwili szczególną odrazę, ponieważ to te bakterie dręczą właśnie moje gardło. ponieważ to te bakterie dręczą właśnie moje gardło. Możesz sobie wyobrazić jak cała masa tych bakterii świetnie bawi się teraz kosztem mojego organizmu. Ciągle wspominam o swoich objawach, teraz przyszedł czas, żebyśmy to szerzej omowili. Dolegliwości związane z infekcją GDO są bezpośrednim skutkiem odpowiedzi zapalnej układu odpornościowego na te malutkie bakterie. Wspominałem już co nieco o niektórych, najczęstszych z nich, jako że właśnie ich doświadczam. jako że właśnie ich doświadczam. Będą to katar lub uczucie zatkanego nosa, Będą to katar lub uczucie zatkanego nosa, zatkany nos. Albo męczący wodnisty katar, Albo męczący wodnisty katar, wodnisty katar, albo nieprzyjemne uczucie zatkanego nosa. To bardzo częste objawy. Są one skutkiem reakcji immunologicznych organizmu, Są one skutkiem reakcji immunologicznych organizmu, który chce się w ten sposób pozbyć czynników chorobotwórczych. który chce się w ten sposób pozbyć czynników chorobotwórczych. Chce pozbyć się ich z jamy nosowej poprzez wzmożoną produkcję śluzu. Niestety nadmiar śluzu kumuluje się i zatyka przewody nosowe dając to nieprzyjemne uczucie przepełnienia. Wydzielina śluzowa spływa następnie jedną z dwóch dróg. Wydzielina śluzowa spływa następnie jedną z dwóch dróg. Albo przez nozdrza tylne do gardła, narysuję tutaj spływającą wydzielinę. Wydzielina spływa z jamy nosowej do gardła i podrażnia je jeszcze bardziej, albo przez nozdrza przednie i wtedy pojawia się wodnisty katar. Doświadczamy także bólu gardła, co jest skutkiem uszkodzenia komórek błony śluzowej. co jest skutkiem uszkodzenia komórek błony śluzowej. Bakterie, czy też wirusy atakują komórki i doprowadzają do ich zniszczenia. Nie powinno dziwić, że to sprawia nam ból. Zatem ból gardła. Kolejnym objawem, bardzo charakterystycznym dla różnego rodzaju zakażeń, jest gorączka. Właśnie mierzyłem sobie temperaturę i mam 101,8 F (38,8 C), więc nie czuję się jakoś bardzo dobrze. Może ciekawi Cię, w jaki sposób złapałem tą infekcję? Może ciekawi Cię, w jaki sposób złapałem tą infekcję? Jak sądzisz, w jaki sposób dochodzi do infekcji GDO paciorkowcem grupy A? Muszę Ci się przyznać, że mam (i nie tylko ja) zły nawyk częstego dotykania ust i nosa. częstego dotykania ust i nosa. Moje ręce ciągle wędrują w tą okolicę. Dla jasności, nigdy nie dłubię w nosie. Nigdy. Ale często zdarza mi się dotykać okolic ust i nosa. Ale często zdarza mi się dotykać okolic ust i nosa. A z racji tego, że jak każdy z nas dotykam też mnóstwa przedmiotów, klamek i innych ludzi to przenoszę miliony bakterii przez swoje ręce do ust i nosa, które są przecież wrotami do górnych dróg oddechowych. Przykładanie rąk do nosa, czy ust naraża nas na zainfekowanie jamy nosowej i ustnej. I to jest właśnie najczęstsza droga zakażenia GDO. I to jest właśnie najczęstsza droga zakażenia GDO. Inną jest przenoszenie drobnoustrojów poprzez kichanie i kaszel. Inną jest przenoszenie drobnoustrojów poprzez kichanie i kaszel. Sam rozsiewam teraz wokół siebie całe mnóstwo bakterii, Sam rozsiewam teraz wokół siebie całe mnóstwo bakterii, które mogłyby osiąść na kimś z mojego otoczenia. które mogłyby osiąść na kimś z mojego otoczenia. Mogą przedostać się na ich ręce lub twarz i mogliby zostać zakażeni. Na te dwa sposoby najczęściej dochodzi do infekcji górnych dróg oddechowych. Na te dwa sposoby najczęściej dochodzi do infekcji górnych dróg oddechowych. Drogą kropelkową i poprzez ręce. Obydwie drogi są bardzo bardzo bardzo łatwe do uniknięcia. Przeniesieniu drobnoustrojów przez ręce można zapobiec poprzez częste ich mycie. Częste mycie rąk. Mycie rąk zmniejsza ilość drobnoustrojów na dłoniach i powinno być wykonywane A: przed dotykaniem twarzy i B: przed dotykaniem innych ludzi. W ten sposób ogranicza się ich transmisję. Ogranicza się ją też przez zasłanianie twarzy podczas kaszlu i kichania. Ogranicza się ją też przez zasłanianie twarzy podczas kaszlu i kichania. Ogranicza się ją też przez zasłanianie twarzy podczas kaszlu i kichania. Jest to więc bardzo dobry zwyczaj. Pomaga hamować rozprzestrzenianie się bakterii i wirusów wokół mnie. Pomaga hamować rozprzestrzenianie się bakterii i wirusów wokół mnie. I ostatni sposób na hamowanie transmisji zakażeń - szczepienia. Chodzi mi tutaj o szczepionkę przeciwko wirusowi grypy. Chodzi mi tutaj o szczepionkę przeciwko wirusowi grypy. Dzięki temu szczepieniu chronię przed zachorowaniem nie tylko siebie, ale i osoby z mojego otoczenia, bo zapobiegam jej rozprzestrzenianiu się. Ale tak prawdę powiedziawszy, zapobieganie zakażeniom nie jest teraz moim największym zmartwieniem, bo już się zaraziłem. Teraz najważniejsze jest dla mnie leczenie, co zrobić, by poczuć się lepiej? Dlatego zajmijmy się teraz metodami leczenia. Jak mówiłem, infekcje GDO najczęściej wywołują wirusy. Jak mówiłem, infekcje GDO najczęściej wywołują wirusy. Niestety, na większość z nich nie mamy specyficznego leczenia. Trzeba dać naszemu organizmowi się pozbierać i zaatakować agresora. Czasami trzeba to po prostu przeczekać. Stąd leczenie infekcji GDO jest przede wszystkim wspomagające. Jedną z rzeczy, które możemy robić jest nawadnianie. W czasie przeziębienia należy pić dużo neutralnych płynów, jak woda. Nawadnianie jest bardzo ważne, żeby uzupełnić płyny, które w czasie infekcji tracimy w większej ilości niż normalnie. Nasz organizm stara się pozbyć bakterii i wirusów, Nasz organizm stara się pozbyć bakterii i wirusów, więc nasila diurezę - oddajemy więcej moczu, żeby wypłukać z ustroju jak największą ilość patogenów. Tą stratę trzeba uzupełnić, więc musimy więcej pić. Nawadnianie jest ważne także z innego względu. Pomaga zmniejszyć gęstość produkowanego śluzu, dzięki czemu możemy łatwiej go wykrztusić, czy wydmuchać, a z nim związane w nim patogeny. Zamiast zatkanego nosa mamy wtedy wodnisty katar. Leczenie będzie również obejmowało łagodzenie objawów. Leczenie będzie również obejmowało łagodzenie objawów. Istnieje cała gama pastylek do ssania, niektóre zawierają w swoim składzie mentol, niektóre inne substancje zmniejszające ból gardła. Można też zastosować jakiś spray do nosa, który zmniejszy przekrwienie błony śluzowej. Błona śluzowa w mojej jamie nosowej jest obrzęknięta i tego typu środki ułatwiają odpływ wydzieliny. Natomiast w przypadku gorączki najczęściej stosujemy paracetamol lub ibuprofen. Obydwa sprzedawane bez recepty. I obydwa są lekami przeciwgorączkowymi. Antypiretykami. Antypiretyki to rzadziej używana nazwa leków przeciwgorączkowych. Zatem lek o działaniu przeciwgorączkowym - ibuprofen lub paracetamol. Postaram się też odpoczywać jak najwięcej. Odpoczynek w czasie infekcji jest bardzo istotny, żeby nasz organizm mógł skupić wszystkie siły na walkę z patogenami żeby nasz organizm mógł skupić wszystkie siły na walkę z patogenami a nie tracił energii na inne rzeczy. Ma skupić się na walce z infekcją. Nie mamy specyficznych leków na wirusowe infekcje GDO, Nie mamy specyficznych leków na wirusowe infekcje GDO, mamy za to takie leki na infekcje bakteryjne. Mówię tutaj o antybiotykach. Infekcje bakteryjne GDO są dość rzadkie, te wirusowe występują zdecydowanie częściej i antybiotyki na nic się w tych przypadkach nie zdadzą, dlatego należy je stosować rozważnie. Jeśli jednak zapalenie jest wywołane przykładowo paciorkowcem grupy A to antybiotyki będą bardzo pomocne. Są to leki na receptę, więc żeby je dostać musimy pójść do swojego lekarza.