If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Interakcje pomiędzy populacjami - film z polskimi napisami

Poznaj wiele rodzajów interakcji międzygatunkowych: konkurencję, drapieżnictwo, roślinożerność, symbiozę, pasożytnictwo, mutualizm, komensalizm. Stworzone przez: Sal Khan.

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.

Transkrypcja filmu video

We wstępie do ekologii wprowadziliśmy pojęcie biocenozy, które obejmuje różne populacje zajmujące to samo siedlisko, które mieszkają i żyją na tym samym terenie. Zatem jeśli pomyślimy o populacjach w wodzie czy w powietrzu może to oznaczać dzielenie przestrzeni, populacje dzielące to samo siedlisko. Dzielące to samo siedlisko. W tym filmie skupimy się przede wszystkim na interakcjach pomiędzy tymi populacjami, interakcjach pomiędzy różnymi gatunkami. Takie interakcje nazywamy interakcjami międzygatunkowymi. Czyli są to interakcje pomiędzy gatunkami. W tym kontekście najczęściej myślimy o zjawisku konkurencji. Ma ona miejsce, kiedy różne populacje, różne gatunki, konkurują o te same zasoby. Wyobraź sobie las, w którym występuje wiele populacji roślin konkurujących o światło słoneczne, o wodę oraz składniki odżywcze zawarte w glebie. Nawet na tym obrazku, który przedstawia biocenozę. Wszystkie te populacje ryb i innych organizmów: ukwiałów i koralowców, mieszkają na tym samym terenie i wiele z nich może ze sobą konkurować. Mogą konkurować o ten sam pokarm lub to samo schronienie. Często, kiedy ludzie mówią o tych interakcjach międzygatunkowych, spotkasz się z takim zapisem: -\-, dwoma minusami. Oznacza to, że w przypadku tego typu interakcji dwóch gatunków lub dwóch populacji, które ze sobą konkurują, przewaga jednego będzie miała negatywny wpływ na drugi i odwrotnie. Gdybym był rośliną i konkurował z inną rośliną, która kradłaby mi światło i gdyby zabierała mi większość światła, to miałoby to na mnie negatywny wpływ, i odwrotnie. Jeśli konkuruję z tobą i jemy te same rzeczy, im więcej twojego jedzenia będę zjadał, tym bardziej będę miał na ciebie negatywny wpływ, i odwrotnie. Innym rodzajem interakcji międzygatunkowej jest drapieżnictwo. Ma ono miejsce, kiedy jedna populacja zjada inną populację. Często możesz kojarzyć drapieżnictwo z obrazami takimi jak ten, które możesz zobaczyć w telewizji, w filmach dokumentalnych, w których widzisz polującego geparda, geparda polującego na gazelę lub jakiegoś jelenia. Tutaj widzimy, że chodzi o młodego buszboka. I jest to przykład drapieżnictwa. Nie jest to jednak jedyna forma drapieżnictwa. Ten obraz przedstawiający kozę jedzącą trawę, również przedstawia drapieżnictwo. Nie jest on tak krwawy i brutalny, jednak nadal jest to drapieżnictwo, ponieważ jeden gatunek zjada inny. W tym przypadku jest to zwierzę, koza zjadająca trawę. Ten konkretny typ drapieżnictwa nazywamy roślinożernością. Ale jest to typ drapieżnictwa. W związku z tym możemy powiedzieć drapieżnictwo\roślinożerność. Dopiszę to tutaj. \roślinożerność, która jest specjalnym rodzajem drapieżnictwa. Często możesz się też spotkać z zapisem +\-. Jeśli masz więcej takiego gatunku, który jest zjadany, to będzie on korzystnie wpływał na drapieżnika, ale jeśli to drapieżników będzie więcej to będą miały negatywny wpływ na swoje ofiary. Kolejne rodzaje interakcji to takie, które są długotrwałe i raczej bliskie, w których organizmy często żyją razem lub nawet jedno na drugim. Ogólnym pojęciem obejmującym organizmy o długotrwałej, bliskiej relacji jest symbioza. W języku potocznym, kiedy mówimy o symbiozie, mówimy na ogół o organizmach, które mają na siebie korzystny wpływ. Ale, technicznie rzecz biorąc, w symbiozie nie chodzi tylko o czerpanie korzyści. Mogłoby nawet być tak, że one wzajemnie się ranią albo tylko jedno czerpie korzyści, podczas gdy drugiemu jest to obojętne. Jest zatem kilka rodzajów symbiozy. Zacznijmy od pasożytnictwa. Pasożytnictwo. Bardzo przypomina drapieżnictwo, bo pasożyt czerpie korzyści z obecności gospodarza, ale gospodarz ponosi straty w związku z obecnością pasożyta. Istnieje wiele przykładów pasożytnictwa. Mamy tutaj zdjęcie wszy w dużym przybliżeniu. Dlaczego jest to pasożytnictwo? Jeśli patrzymy na te wszy, właściwie wesz to mówimy o pasożytnictwie. I możemy nazwać tę wesz pasożytem, pasożytnictwo. I czerpie ona korzyści z życia w twoich włosach, bo stamtąd bierze pożywienie, może żyć na czubku twojej głowy, zdobywać pożywienie pijąc twoją krew i składać jaja w twoich włosach. Można na to spojrzeć jak na schronienie od reszty środowiska. Ale ma to na ciebie negatywny wpływ. Twoja skóra swędzi, a wesz pije twoją krew, jest to nieprzyjemne. Zatem pasożytnictwo jest korzystne dla pasożyta, tak samo jak drapieżnictwo dla drapieżnika, ale w przypadku pasożytnictwa gospodarz nie odnosi korzyści. Są też przypadki, w których obie strony odnoszą korzyści. Takie zjawisko nazywamy mutualizmem. Mutualizm, zapiszę to innym kolorem. Mutualizm. Wtedy obie strony odnoszą korzyści. Często, kiedy mówimy o symbiozie, tak naprawdę mamy na myśli mutualizm, który jest rodzajem symbiozy, w którym oba gatunki lub organizmy czerpią korzyści. Nie muszą to być zwierzęta. Mamy tutaj przykład mutualizmu. Wezmę jakiś widoczny kolor. Mamy do czynienia z mutualizmem, kiedy błazenek mieszka w ukwiale. Ukwiał zapewnia błazenkowi schronienie, a błazenek odstrasza ryby, które mogłyby zjeść ukwiał. Zatem obie strony czerpią korzyści z interakcji i mamy do czynienia z mutualizmem. Jest też inna kategoria, w której jeden gatunek czerpie korzyści a na drugi gatunek nie ma to szczególnego wpływu. Zatem jeden gatunek odnosi korzyści, a drugi ani nie odnosi korzyści, ani nie ponosi strat. To zjawisko nazywamy komensalizmem. Komensalizm. Jest wiele przykładów komensalizmu. Tutaj mamy zdjęcie przedstawiające bakterie żyjące na twojej skórze, bo na twojej skórze cały czas żyją bakterie. Tak już jest. Zazwyczaj jest to dobra rzecz. Czasem jest to mutualizm, który zapewnia ochronę przed szkodliwymi bakteriami. Ale czasem bakterie czerpią korzyści, żywiąc się składnikami odżywczymi z twojej skóry. Skóra jest ich siedliskiem. Ale na ogół nie ma to na ciebie wpływu. Komensalizm, zapiszę to pojęcie. Często, kiedy badamy komensalizm, zaczynamy rozumieć, że w rzeczywistości gospodarz może czerpać korzyści, co wskazuje na mutualizm, lub gospodarz może ponosić straty, co wskazuje na pasożytnictwo. Zatem komensalizm często nie jest neutralny dla gospodarza. Różnie to bywa. Zebraliśmy tu już wszystkie rodzaje interakcji. Rozejrzyj się, spójrz na swoje otoczenie, nie ograniczaj się do zwierząt, pomyśl o bakteriach i roślinach. Pomyśl, jakie różne interakcje mogą występować pomiędzy gatunkami w obrębie siedliska i jak można je klasyfikować.