If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Czym jest przyspieszenie?

Prędkość opisuje, jak zmienia się położenie; przyspieszenie opisuje, jak zmienia się prędkość. Dwa kolejne poziomy zmian! Tłumaczenie na język polski: fundacja Edukacja dla Przyszłości.

Co oznacza przyśpieszenie?

W porównaniu do przemieszczenia i prędkości, przyspieszenie jest jak zły, ziejący ogniem smok w zmiennych ruchu. Przyśpieszenie może być gwałtowne; Niektórzy ludzie boją się go, jeśli jest duże, zmusza Cię do zwrócenia na to uwagi. Uczucie którego doświadczasz kiedy siedzisz w samolocie podczas startu, naciskając na hamulce w samochodzie, wjeżdżanie w zakręt przy dużej szybkości gokartem, w każdej z tych sytuacji przyśpieszasz.
Przyśpieszeniem nazywamy każde zjawisko w którym zmienia się prędkość. Ponieważ prędkość to szybkość i kierunek, masz tylko dwie możliwości żeby przyśpieszać: zmieniając swoją szybkość lub zmieniając swój kierunek ruchu - albo zmieniając obie wielkości.
Jeśli nie zmieniasz swojej szybkości i nie zmieniasz swojego kierunku, to zwyczajnie nie możesz przyspieszać — bez względu na to, jak szybko jedziesz. Dlatego odrzutowiec poruszający się ze stałą prędkością 1300 kilometrów na godzinę w prostej linii, nie ma przyśpieszenia nawet jeśli porusza się bardzo szybko, ponieważ jego prędkość się nie zmienia. Kiedy odrzutowiec ląduje i szybko staje w miejscu, będzie miał przyspieszenie ponieważ zwalnia.
Możesz też pomyśleć o tym w ten sposób. W samochodzie, możesz przyśpieszać poprzez wciśnięcie gazu lub hamulca, jedno i drugie spowoduje zmianę szybkości. Ale możesz również użyć kierownicy do wykonania skrętu, który spowoduje zmianę kierunku ruchu. Każdy z tych manewrów będzie uznawany za przyśpieszenie, ponieważ spowoduje zmianę prędkości.

Jaki jest wzór na przyspieszenie?

Wyrażając się jasno, przyśpieszenie jest zdefiniowane jako tempo zmiany prędkości.
a, equals, start fraction, delta, v, divided by, delta, t, end fraction, equals, start fraction, v, start subscript, 1, end subscript, minus, v, start subscript, 0, end subscript, divided by, delta, t, end fraction
Powyższe równanie mówi że przyśpieszenie, a, jest równe różnicy prędkości końcowej i prędkości początkowej, v, start subscript, 1, end subscript, minus, v, start subscript, 0, end subscript, podzielonej przez czas, delta, t, w którym prędkość zmieniła się z v, start subscript, 0, end subscript do v, start subscript, 1, end subscript.
Zauważ, że jednostką przyśpieszenia jest start fraction, start text, m, end text, slash, s, divided by, start text, s, end text, end fraction , którą możemy również zapisać jako start fraction, start text, m, end text, divided by, start text, s, end text, squared, end fraction. Wynika to z tego, że przyśpieszenie mówi Ci liczbę metrów na sekundę, o które zmienia się prędkość w każdej sekundzie ruchu. Pamiętaj o tym, że jeśli wyznaczysz z równania a, equals, start fraction, v, start subscript, 1, end subscript, minus, v, start subscript, 0, end subscript, divided by, delta, t, end fraction wartość v, start subscript, 1, end subscript, otrzymasz przekształconą postać tego równania, która jest bardzo użyteczna.
v, start subscript, 1, end subscript, equals, v, start subscript, 0, end subscript, plus, a, delta, t
Tak przekształcona postać równania, pozwala Ci wyznaczyć prędkość końcową v, start subscript, 1, end subscript, po upływie czasu delta, t, przy stałym przyśpieszeniu a.

Co jest niejasnego w przyspieszeniu?

Muszę Cię ostrzec, że przyśpieszenie jest jednym z pierwszych naprawdę podchwytliwych zjawisk w fizyce. Problemem nie jest to, że ludzie nie mają wyobrażenia o przyśpieszeniu. Wielu ludzi ma o nim wyobrażenie, które niestety w większości przypadków staje się nieprawidłowe. Jak mawiał Mark Twain, "To nie to czego nie wiesz wpędza Cię w kłopoty. To czego jesteś pewien, a co okazuje się nieprawdą".
Błędne wyobrażenie przypomina coś takiego: "przyspieszenie i prędkość to w zasadzie to samo, prawda?" Nie. Ludzie często błędnie myślą, że jeśli prędkość obiektu jest duża, to przyspieszenie również musi być duże. Albo myślą też, że jeśli prędkość obiektu jest mała, to znaczy że przyspieszenie musi być małe. Ale "to nie tak". Wartość prędkości w danej chwili, nie określa przyspieszenia. Innymi słowy, przyśpieszenie może zmieniać moją prędkość w dużym tempie, niezależnie od tego, czy obecnie poruszam się powoli lub szybko.
Aby przekonać się, że wartość prędkości nie określa przyspieszenia, spróbuj ustalić jedną kategorię, która może opisywać każdy ze scenariuszy w poniższej tabeli.
duża szybkość, małe przyśpieszenie
duża szybkość, duże przyśpieszenie
mała szybkość, małe przyśpieszenie
mała szybkość, duże przyśpieszenie
Samochód przejeżdżający przez czerwone światło, wciskając gaz do dechy
Samochód który jedzie z małą i prawie stałą prędkością przez szkolna strefę
Samochód, który porusza się szybko i stara się minąć na autostradzie inny, wciskając gaz do dechy
Samochód jadący z dużą i prawie stałą prędkością na autostradzie


Chciałbym powiedzieć, że było to jedyne błędne myślenie jeśli chodzi o przyśpieszenie, ale ukrywa się tu jeszcze jedno, nawet bardziej zgubne niewłaściwe rozumienie przyśpieszenia - ma to związek ze znakiem przyspieszenia, dodatnim lub ujemnym.
Ludzie myślą, "jeśli przyśpieszenie jest ujemne to obiekt zwalnia, a jeśli przyspieszenie jest dodatnie to obiekt przyśpiesza, prawda?" Nie. Obiekt z ujemnym przyśpieszeniem może zwiększać szybkość, a obiekt z dodatnim przyśpieszeniem może zwalniać. Ale jak to? Weź pod uwagę fakt, że przyśpieszenie jest wektorem, który wskazuje ten sam kierunek co zmiana prędkości. Oznacza to, że kierunek przyśpieszenia określa, czy będziesz dodawał lub odejmował od prędkości. Z matematycznego punktu widzenia, przyśpieszenie ujemne oznacza że będziesz odejmował od bieżącej wartości prędkości, a dodatnie przyśpieszenie oznacza, że będziesz dodawał do bieżącej wartości prędkości. Odejmowanie od wartości prędkości mogłoby zwiększyć szybkość obiektu, jeśli prędkość była już ujemna od samego początku, ponieważ spowodowałoby to zwiększenie wartości bezwzględnej.
Jeśli przyśpieszenie wskazuje ten sam kierunek i zwrot co prędkość, obiekt będzie przyśpieszał. Jeśli przyśpieszenie wskazuje przeciwny zwrot niż prędkość, obiekt będzie zwalniał. Sprawdź przyśpieszenie na poniższym rysunku, kiedy samochód przez przypadek wjeżdża w błoto które go spowalnia - lub kiedy goni za pączkiem - który powoduje że przyspiesza. Zakładając, że prawa strona jest dodatnia, prędkość jest dodatnia zawsze wtedy, gdy samochód porusza się w prawo, natomiast ujemna zawsze wtedy, gdy samochód porusza się w lewo. Jeśli samochód przyśpiesza, przyśpieszenie wskazuje ten sam kierunek i zwrot co prędkość, a przeciwny wtedy gdy samochód zwalnia.
Mówiąc innymi słowy, jeśli przyśpieszenie ma taki sam znak co prędkość, obiekt będzie przyspieszał. Jeśli przyśpieszenie ma znak przeciwny do prędkości, obiekt będzie zwalniał.

Jak wyglądają rozwiązane przykłady z udziałem przyśpieszenia?

Przykład 1:

Znerwicowany rekin tygrysi, rusza z miejsca i w czasie 3 sekund, zwiększa prędkość jednostajnie do 12 metrów na sekundę.
Ile wynosiło średnie przyspieszenie rekina tygrysiego?
Zacznijmy od definicji przyspieszenia.
a, equals, start fraction, v, start subscript, f, end subscript, minus, v, start subscript, i, end subscript, divided by, delta, t, end fraction
Podstaw prędkość końcową, prędkość początkową i czas.
a, equals, start fraction, 12, start fraction, start text, m, end text, divided by, start text, s, end text, end fraction, minus, 0, start fraction, start text, m, end text, divided by, start text, s, end text, end fraction, divided by, 3, start text, s, end text, end fraction
Pozostaje tylko obliczyć i świętować!
a, equals, 4, start fraction, start text, m, end text, divided by, start text, s, end text, squared, end fraction

Przykład 2:

Bielik amerykański leci w lewo z szybkością 34 metrów na sekundę, podczas gdy podmuch wiatru uderza w bielika z naprzeciwka, powodując, że orzeł zwalnia ruchem jednostajnie opóźnionym z przyspieszeniem 8 metrów na sekundę kwadrat.
Jaka będzie szybkość bielika amerykańskiego po ustaniu 3 sekundowego podmuchu wiatru?
Zacznijmy od definicji przyspieszenia.
a, equals, start fraction, v, start subscript, f, end subscript, minus, v, start subscript, i, end subscript, divided by, delta, t, end fraction
Wykonaj działania na symbolach, wyznaczając prędkość końcową.
v, start subscript, f, end subscript, equals, v, start subscript, i, end subscript, plus, a, delta, t
Podstaw wartości liczbowe. Prędkość początkowa ma znak minus, bowiem wektor prędkości początkowej skierowany jest w lewą stronę.
v, start subscript, f, end subscript, equals, minus, 34, start fraction, start text, m, end text, divided by, start text, s, end text, end fraction, plus, a, delta, t
Podstaw wartość przyspieszenia. Przyspieszenie ma znak plus, ponieważ, skoro bielik zwalnia, wektor jego przyspieszenia jest skierowany przeciwnie do kierunku wektora prędkości.
v, start subscript, f, end subscript, equals, minus, 34, start fraction, start text, m, end text, divided by, start text, s, end text, end fraction, plus, 8, start fraction, start text, m, end text, divided by, start text, s, end text, squared, end fraction, delta, t
Podstaw czas trwania ruchu z jednostajnym przyspieszeniem.
v, start subscript, f, end subscript, equals, minus, 34, start fraction, start text, m, end text, divided by, start text, s, end text, end fraction, plus, 8, start fraction, start text, m, end text, divided by, start text, s, end text, squared, end fraction, left parenthesis, 3, start text, s, end text, right parenthesis
Wykonaj obliczenia. Oblicz prędkość końcową.
v, start subscript, f, end subscript, equals, minus, 10, start fraction, start text, m, end text, divided by, start text, s, end text, end fraction
W zadaniu chodziło o obliczenie szybkości; szybkość, jako długość wektora prędkości, jest zawsze dodatnia, dlatego też zmieniamy znak.
start text, s, z, y, b, k, o, s, with, \', on top, c, with, \', on top, space, k, o, n, with, \', on top, c, o, w, a, end text, equals, plus, 10, start fraction, start text, m, end text, divided by, start text, s, end text, end fraction
Uwaga: Alternatywnie mogliśmy przyjąć początkowy lewostronny kierunek ruchu orła bielika jako dodatni. W tym przypadku, prędkość początkowa byłaby równa plus, 34, start fraction, start text, m, end text, divided by, start text, s, end text, end fraction, przyśpieszenie byłoby równe minus, 8, start fraction, start text, m, end text, divided by, start text, s, end text, squared, end fraction, a prędkość końcowa byłaby równa plus, 10, start fraction, start text, m, end text, divided by, start text, s, end text, end fraction. Jeśli zawsze przyjmujesz obecny kierunek ruchu jako dodatni, wtedy obiekt który zwalnia zawsze będzie miał ujemne przyspieszenie. Jednakże, jeśli zawsze przyjmujesz prawą stronę jako dodatnią, wtedy obiekt który zwalnia mógłby mieć dodatnie przyśpieszenie - szczególnie, gdy porusza się w lewą stronę i zwalnia.

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.