If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Testosteron - film z polskimi napisami

Stworzone przez: Vishal Punwani.

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.

Transkrypcja filmu video

Zapoznajmy się z testosteronem. Produkujemy wiele sygnałów chemicznych w naszym ciele, które pozwalają poszczególnym częścią naszego organizmu komunikować się z innymi partiami. Sygnały te nazywamy hormonami. Testosteron jest jednym z takich hormonów. Testosteron jest produkowany w jądrach. Pozwól, że narysuję powiększony widok jednego z tych narządów. Jądra wytwarzają testosteron w komórkach, które nazywamy komórkami Leydiga. Następnie jest on transportowany do innych części ciała przez krwiobieg. Narysuję czerwone krwinki kolorem czerwonym oraz oznaczę małe cząsteczki testosteronu kolorem zielonym. Naczynia krwionośne rozprowadzają testosteron po całym ciele, tak, aby mógł spełnić swoje wszystkie biologiczne funkcje. Chciałbym zwrócić uwagę, na to, że testosteron nie jest tylko produkowany przez mężczyzn. Jego produkcja odbywa się zarówno u mężczyzn, jak i kobiet, jednak mężczyźni w okresie dojrzewania płciowego, około 12-13 roku życia mają około 7-8 razy więcej testosteronu od kobiet w tym samym wieku. Dlatego mówimy o nim, jako o głównym męskim hormonie płciowym. Dla jasności, nazywam go hormonem płciowym ponieważ jest produkowany głównie przez męskie organy rozrodcze m.in jądra. Powiedziałem Ci już, że testosteron wytwarzany jest w jądrach i podróżuje w naczyniach krwionośnych do każdej części ciała, jednak gdy dotrze do swojego celu, to co się dzieje? W jaki sposób działa? Aby to zobaczyć, powiększe jedną z małych komórek. Masz tutaj komórkę, a tutaj pod komórką lub po prostu obok niej, masz krwiobieg, przez który przepływa testosteron. Narysuję również czerwone krwinki, powiedźmy, że krew przepływa w tę stronę, a tutaj jest nasz testosteron. Gdy testosteron zobaczy komórkę, do której chce wjeść, przejdzie przez błonę komórkową, która jest pewnym rodzajem bariery dla rzeczy znajdujących się na zewnątrz komórki. Jest rodzajem selektywnie przepuszczającej bramki. Gdy testosteron dostanie się do wnętrza komórki, spotka nośniki białkowe, takie białko jest czymś, co będzie wiązać testosteron i zaprowadzi go do miejsca jego przeznaczenia w komórce. Narysujemy to białko, jako taksówkę. Mamy nasz testosteron siedzący na tylnim siedzeniu naszej taksówki. I nasz nośnik białkowy przetransportuje go do jądra komórkowego. Jądro komórkowe zawiera nasze DNA, które jest kopią, tego czym jesteśmy. Oznaczyłem kolorem czerwony swoiste części naszego DNA nazywane genami. Nasze DNA zbudowane jest z milionów genów. Geny są małymi segmentami DNA, niektóre z naszych hormonów wchodzą w interakcje z genami, aby zmienić nasze cechy. To właśnie robi testosteron. Wyskakuje ze swojej taksówki, gdy dotrze do jądra i w pewien sposób wiąże się z genem. Zaznaczę, że to jest gen. Gdy testosteron zwiąże się z genem, może wpłynąć na jego funkcję. Na przykład, gen mówi organizmowi aby tworzył więcej mięśni, wpływ testosteronu na ten gen, może zwiększyć stopień produkcji mięśni. I naprawdę, jest to jedna z funkcji testosteronu, wrócimy do niej trochę później. Jeszcze jedna uwaga w tym temacie. W zależności od rodzaju komórki, do której wchodzi testosteron, może zostać zmieniony na inny hormon, zanim trafi do jądra i będzie wpływał na gen. Dwoma możliwościami są dihydrotestosteron, w skrócie DHT oraz estrogen, co może brzmieć trochę nieintuicyjnie, ponieważ większość ludzi uważa, że estrogen jest tylko żeńskim hormonem. Jednak mężczyźni również go potrzebują i właśnie potrzebę tę zaspokaja testosteron. Również u kobiet testosteron jest zmieniany w estrogen, w taki sposób powstaje. O wiele częściej dochodzi do tego u kobiet. Można powiedzieć, że u mężczyzn tyko 7% testosteronu jest zmieniane w DHT i mniej niż 1% w estrogen. Więc pierwotnie, to testosteron wywiera wszystkie hormonalne efekty. Zastanawiasz się pewnie, jaką rolę pełni testosteron. Omówmy to teraz. Testosteron rozpoczyna pracę, gdy jesteś naprawdę młody, gdy wciąż rozwijasz się w łonie matki. Jego zadaniem jest nakłonienie Twoich organów płciowych do zróżnicowania się w męskie organy rozrodcze. Ponieważ męskie i żeńskie organy rozpoczynają swój rozwój w macicy. Mają te same prekursorowe struktury rozrodcze, które w obecności testosteronu, są popychane do tego, aby rozwijać się w męskie organy. Inną ważną rolą testosteronu jest, pamiętasz jak powiedziałek, że testosteron produkują komórki Leydiga, które znajdują się w jądrach? Gdy testosteron zaczyna być wydzielany w dużych ilościach z komórek Leydiga, w okresie dojrzewania około 12-13 roku życia, nakłoni to inne komórki w jądrach do rozpoczęcia produkcji plemników, w procesie nazywanym spermatogenezą. Po rozpoczęciu produkcji plemników, określony, podstawowy poziom testosteronu w jądrach podtrzymuje produkcję plemników. Jest to jedna z głównych funkcji, jakie testosteron pełni w układzie rozrodczym. Jednak testosteron ma również wiele innych funkcji w całym organizmie. Jest odpowiedzialny za rozwój drugorzędnych cech płciowych, którymi są fizyczne zmiany, pozwalające na rozróżnienie mężczyzn i kobiet. Na przykład, stymuluje rozwój włosów na twarzy, pod pachami, włosów łonowych oraz tych na rękach, nogach i na klatce piersiowej. Jest również odpowiedzialny za zmianę głosu, podczas rozwoju mężczyzny. Dochodzi do tego, ponieważ testosteron wpływa na wzrost krtani, w której pojawia się jabłko Adama. Dlatego widzisz gulę w męskim gardle. Inną rzeczą, na którą wpływa to męski rozkład tłuszczu w organizmie. Jest to rozkład tłuszczu dookoła centralnej części ciała. Ma również wpływa na strukturalne zmiany w naszym ciele. Stymuluje anabolizm, czyli proces angażujący małe cząsteczki w naszym ciele, takie jak białka do rozbudowy w większe struktury lub ich agregacje na przykład w mięśnie. Najprościej mówiąc, mięśnie to duże agregaty białek. Testosteron stymuluje również wzrost kości. Sprawia, że stają się one szersze oraz dłuższe, ale też determinuje koniec ich wzrostu, ponieważ kości nie mogą rosnąć nieskończenie. To są główne drugorzędowe cechy płciowe, na które ma wpływ testosteron. Oddziałuje również na zachowanie, zwiększa popęd płciowy i jest powiązany ze zwiększonym poziomem agresji. Testosteron zwiększa ilość czerwonych krwinek, co robi poprzez stymulacje nerek do wytwarzania innego hormonu, który nazywamy erytopoetyną, w skrócie EPO. Rolą EPO jest wytwarzanie większej ilości czerwonych krwinek. Wszystko to brzmi całkiem nieźle, prawda? Może oprócz powiązania z agresją. Okazuje się, że istnieje limit ograniczający ilość testosteronu krążącego w krwiobiegu w danym czasie. Jeśli jest go zbyt dużo, może dojść do złych rzeczy. Teoretycznie, gruczoł krokowy ma komórki, które są stymulowane przez DHT, czyli dihydrotestosteron. Pamiętasz ten metabolit testosteronu, o którym mówliśmy wcześniej? Idea jest taka, że komórki te rosną gdy jest zbyt wiele DHT w ich okolicy. Wzrost ten zwiększa ryzyko rozwoju raka prostaty. Jest to wciąż poddawane debacie, jednak wiemy, że łysienie u mężczyzn, łysienie na czubku głowy, jest powodowane zwiększoną ilością DHT w krwiobiegu. Dzięki temu wiem, że nie chcemy zbyt małej ani zbyt dużej ilości testosteronu krążącego w naszej krwi i wpływającej na nasze komórki. W jaki sposób możemy kontrolować ilość testosteronu w naszym ciele? Okazuje się, że w większej części testosteron sam reguluje ilość, w jakiej jest wytwarzany. Jak to robi? Dzieje się to poprzez sprzężenie zwrotne, czyli proces zgodnie, z którym działa większość hormonów. Sprzężenie zwrotne jest metodą samoregulacji. Przykładem sprzężenia zwrotnego jest termostat. Powiedźmy, że ustawiłeś temperaturę w pokoju na przyjemne 25 stopni Celsjusza. A w pokoju mamy 20 stopni. Termostat będzie wyczuwał temperaturę, jaka panuje w pokoju i podgrzeje powietrze o kolejne pięć stopni, aż do 25. Gdy temperatura 25 stopni zostanie osiągnięta, termostat się wyłączy. Testosteron w organizmie jest produkowany w podobny sposób. W mózgu znajduje się podwzgórze, które zachowuje się podobnie, jak termostat. Czasami określa się je, jako termostat naszego ciała, ponieważ reguluje więszość sprzężeń zwrotnych w naszym ciele. Sprzężenie zwrotne związane z testosteronem, jest jednym z nich. Podwzgórze wyczuje ilość testosteronu, która znajduje się we krwi. Jeśli będzie go zbyt mało, wyśle sygnał do innego gruczoły w mózgu, nazywanego przysadką mózgową, która znajduje się zaraz poniżej podwzgórza. Przysadka mózgowa wyśle więcej hormonów do jąder, które zwiększą produkcję testosteronu. Odwrotnie, jeśli mamy zbyt dużo testosteronu we krwi, podwzgórze wyczuje to i przestanie wysyłać sygnały do przysadki mózgowej. A przysadka mózgowa nie będzie wysyłała sygnałów do jąder. Gdy do tego dojdzie, poziom testosteronu spadnie. Ogólnie, sprzężenie zwrotne jest używane do kontroli ilość testosteronu we krwi. I ta kontrola poziomu testosteronu nazywana jest homeostazą tego hormonu, homeostaza oznacza utrzymanie równowagi. I to tyle o testosteronie.