If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Hemopoeza — film z polskimi napisami

Hemopoeza (hematopoeza) to proces wytwarzania elementów morfotycznych krwi. Wszystkie komórki krwi pochodzą od komórki macierzystej szpiku, a następnie różnicują się i dojrzewają w jednej z dwóch linii komórkowych — mieloidalnej (erytrocyty, megakariocyty, monocyty, neutrofile, bazofile, eozynofile) albo limfoidalnej (limfocyty B i T). Stworzone przez: Nauroz Syed.

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.

Transkrypcja filmu video

Zacznę od narysowania naczynia krwionośnego. W jego wnętrzu umieszczę kilka komórek, jakie krążą we krwi zdrowego człowieka. Kilka krwinek czerwonych - erytrocytów, parę płytek krwi, będących właściwie fragmentami cytoplazmy, a nie komórkami, i trochę białych krwinek, czyli leukocytów. Wszystkie te komórki znajdują się we krwi, ale nie są w niej wytwarzane. Ich tworzenie ma miejsce wewnątrz kości. Gdybyśmy przecięli kość na pół, wzięli taki fragment i spojrzeli na niego od góry to zobaczylibyśmy coś takiego - jamę szpikową. To jest twarda część zewnętrzna kości, a to jama szpikowa. Wypełnia ją czerwona, gąbczasta tkanka. Ta tkanka to szpik kostny. Szpik kostny. To właśnie w szpiku kostnym odbywa się produkcja krwinek, czyli hematopoeza. "Hemato" znaczy "krew", a "poeza" - "wytwarzać". Więc "hamatopoeza" to z greckiego dosłownie "tworzyć krew". Więc "hamatopoeza" to z greckiego dosłownie "tworzyć krew". Przyjrzyjmy się bliżej szpikowi kostnemu. Komórki krwi są interesujące z wielu powodów, jednym z nich jest to, że wszystkie pochodzą z takiej samej komórki. Ta komórka to komórka macierzysta hemopoezy (komórka macierzysta szpiku). Pochodzą od niej wszystkie elementy morfotyczne, które możemy spotkać we krwi. Komórki potomne różnicują się w jednej z dwóch linii komórkowych. Komórki potomne różnicują się w jednej z dwóch linii komórkowych. W linii mieloidalnej. Mieloidalnej. Albo w linii limfoidalnej. Linii limfoidalnej. Wszystkie komórki krwi różnicują się i dojrzewają w jednej z tych dwóch linii. W limfoidalnej powstają tylko dwa rodzaje komórek. W limfoidalnej powstają tylko dwa rodzaje komórek. Limfocyty T, ten jest zdecydowanie za duży, bo limfocyty T to jedne z mniejszych komórek. Tak będzie w porządku. To nasz limfocyt T. Większość limfocytu T stanowi jądro. Właśnie je rysuję. Można powiedzieć o nich, że są nagie, bo cytoplazmy jest tak mało, że wyglądają jakby składały się z samego jądra komórkowego. że wyglądają jakby składały się z samego jądra komórkowego. Limfocyt T. Czasem mówimy po prostu "komórka T". Drugi rodzaj komórek linii limfoidalnej wygląda bardzo bardzo podobnie. One także, niemalże w całości wypełnione są przez jądro. One także, niemalże w całości wypełnione są przez jądro. A nazywają się limfocytami B lub po prostu komórkami B. A nazywają się limfocytami B lub po prostu komórkami B. Zatem linia limfoidalna - dwa rodzaje komórek. Linia mieloidalna jest znacznie bardziej różnorodna. Zacznijmy od krwinek czerwonych - erytrocytów. Narysuję je oczywiście na czerwono. Erytrocyty mają bardzo niewielkie rozmiary, a ich ważną cechą jest to, że ich środek jest znacznie cieńszy, a przez to jaśniejszy niż część obwodowa. a przez to jaśniejszy niż część obwodowa. To nie jest jądro, erytrocyty nie posiadają jądra komórkowego. erytrocyty nie posiadają jądra komórkowego. Chciałam tutaj tylko podkreślić, że centrum komórki jest jaśniejsze. Chyba lepiej będzie jak przedstawię to z innej strony. Chyba lepiej będzie jak przedstawię to z innej strony. Tak wygląda erytrocyt z boku. Tak wygląda erytrocyt z boku. Ma kształt dwuwklęsły - boki są znacznie grubsze niż środek. - boki są znacznie grubsze niż środek. Różnica grubości wynika z tego, że boki wypełnione są dużą ilością hemoglobiny. A hemoglobina jest czerwona, stąd obwód komórki jest intensywnie czerwony, a środek blady. Erytrocyt ma cienki środek, w którym jest mało barwnika, więc jest bledszy od obwodu. Potocznie używamy nazwy "krwinka czerwona", ale jak wiesz, nauka nie lubi zbyt prostych określeń ale jak wiesz, nauka nie lubi zbyt prostych określeń dlatego fachowym określeniem jest "erytrocyt". Erytrocyt. Fantazyjna nazwa starej, dobrej krwinki czerwonej. Fantazyjna nazwa starej, dobrej krwinki czerwonej. Co jeszcze należy do linii mieloidalnej? Popatrz na tą komórkę, nie wygląda ani trochę jak inne, prawda? Ta bardzo duża i bardzo nietypowa komórka to megakariocyt. Tej nazwy możesz nie znać, ale tego co z niego powstaje już tak. Z megakariocytów odrywają się małe fragmenty cytoplazmy Z megakariocytów odrywają się małe fragmenty cytoplazmy Z megakariocytów odrywają się małe fragmenty cytoplazmy znane jako płytki krwi. O nich na pewno słyszałxś. Pozostałe komórki linii mieloidalnej należą do różnych typów krwinek białych - leukocytów. Zaczniemy od tej. Podobnie jak inne leukocyty, jest ona około dwukrotnie większa od erytrocytu. Dwa razy większa niż erytrocyt. Mniej więcej tak. Ta komórka to monocyt. Jego cechą charakterystyczną jest jądro w kształcie fasolki. Jego cechą charakterystyczną jest jądro w kształcie fasolki. O takie. Monocyty to świetne komórki, chronią nas przez bakteriami, wirusami i innymi patogenami. Inne białe krwinki też to robią, ale monocyty robią to w ciekawy sposób. Niech to będzie jakaś bakteria. Albo nie, lubię różowy, użyję jakiegoś innego koloru. Niech to będzie nasza bakteria. Jak monocyt będzie nasz przed nią chronił? Zaatakuje bakterię i ją pochłonie. Wygląda to tak, jakby ją pożerał. Wygląda to tak, jakby ją pożerał. Monocyt jakby zjada bakterię. To dość interesujący sposób na radzenie sobie z patogenami, prawda? To dość interesujący sposób na radzenie sobie z patogenami, prawda? Usunę to już. "Mono" oznacza, że jądro tej komórki jest w jednym kawałku. "Mono" oznacza, że jądro tej komórki jest w jednym kawałku. Jesteśmy przyzwyczajeni do tego, że komórki z reguły posiadają pojedyncze jądro. Dlaczego więc to podkreślać? Otóż, jądro niektórych komórek jest podzielone na fragmenty. Choćby neutrofili. To jest neutrofil, inaczej granulocyt obojętnochłonny. To jest neutrofil, inaczej granulocyt obojętnochłonny. Jego jądro podzielone jest na kilka części - segmentów. Jego jądro podzielone jest na kilka części - segmentów. Nadal tworzy ono jednak całość, bo części są ze sobą połączone. Takie jądro nazywamy segmentowanym. Nawet jeśli słyszysz o neutrofilach po raz pierwszy, jestem pewna, że nie po raz pierwszy je widzisz. Skąd ta pewność? Stąd, że neutrofile są ważnym składnikiem ropy. Stąd, że neutrofile są ważnym składnikiem ropy. Każdy z nas widział kiedyś pryszcza, więc każdy z nas widział neutrofile. Co jeszcze należy do linii mieloidalnej? Kolejna komórka to bazofil. - granulocyt zasadochłonny. Wygląda mniej więcej tak. Mógłbyś powiedzieć, że jest niesamowicie podobny do monocytu. I to prawda. Z tym, że bazofile mają jeszcze coś, czego nie mają monocyty, a mianowicie ziarnistości cytoplazmy barwiące się na kolor niebieski. To je wyróżnia. Zawsze kojarzę sobie bazofile z babeczkami jagodowymi. Zawsze kojarzę sobie bazofile z babeczkami jagodowymi. Dzięki temu pamiętam o ziarnistościach w ich cytoplazmie. Dzięki temu pamiętam o ziarnistościach w ich cytoplazmie. Ostatnią komórką linii mieloidalnej, o której opowiem, ups. Na koniec opowiem o eozynofilach - granulocytach kwasochłonnych. Na koniec opowiem o eozynofilach - granulocytach kwasochłonnych. Eozyn-o-f-i-l, eozynofil. Jądra eozynofilów bywają podzielone na dwie części. Jądra eozynofilów bywają podzielone na dwie części. Pierwsza i druga. Ale nie to czyni je wyjątkowymi. Wyjątkowymi czynią je ziarnistości cytoplazmy barwiące się na piękny, czerwony kolor. Teraz mamy już cały przegląd elementów morfotycznych krwi, z krwinkami linii limfoidalnej po tej stronie i krwinkami linii mieloidalnej po tej stronie. Ale nie powstają one bezpośrednio z komórki macierzystej szpiku. Zanim dojrzeją i się wyspecjalizują muszą przejść przez cały szereg stopni rozwoju. Nie martw się, nie zamierzam nazywać i opisywać każdej z form przejściowych. nie zamierzam nazywać i opisywać każdej z form przejściowych. Zamiast tego, powiem jaka jest ogólna zasada. Może tutaj. Mówiąc bardzo ogólnie, formy niedojrzałe, przejściowe, komórek krwi to blasty. A kiedy blasty dojrzeją, stają się "cytami". A kiedy blasty dojrzeją, stają się "cytami". Podam przykład. Żeby oszczędzić Ci agonii oglądania tego jak rysuję cały szlak po kolei, Żeby oszczędzić Ci agonii oglądania tego jak rysuję cały szlak po kolei, Żeby oszczędzić Ci agonii oglądania tego jak rysuję cały szlak po kolei, użyłam po prostu "kopiuj-wklej". Formy niedojrzałe to "blasty", Formy niedojrzałe to "blasty", a te bardziej rozwinięte "cyty". Limfocyt T powstaje z limfoblastu, tak jak erytrocyt powstaje z erytroblastu, tak jak erytrocyt powstaje z erytroblastu, a megakariocyt z megakarioblastu. I tak dalej. Trochę inaczej jest z granulocytami - neutrofilami, bazofilami i eozynofilami, które rozwijają się ze wspólnej komórki prekursorowej nazywanej mieloblastem. Myślę, że to dobry moment na zakończenie mojej krótkiej lekcji hematopoezy.