Trzy rodzaje naczyń włosowatych — film z polskimi napisami

Dziś zajmiemy się włośniczkami. Wyróżniamy trzy rodzaje naczyń włosowatych. Opowiem po krótce o każdym z nich. A zaczniemy od naczyń o ścianie ciągłej. Narysowałem je już wcześniej, żeby oszczędzić czas. Naczynia włosowate o ścianie ciągłej występują w organizmie najczęściej, Naczynia włosowate o ścianie ciągłej występują w organizmie najczęściej, dlatego to od nich zacznę. Zobacz, widać tu cztery jądra komórkowe, czyli ten fragment kapilary tworzony jest przez cztery komórki. czyli ten fragment kapilary tworzony jest przez cztery komórki. We wnętrzu znajduje się jakaś czerwona krwinka. A po prawej mamy przekrój poprzeczny przez to naczynie. A po prawej mamy przekrój poprzeczny przez to naczynie. Wyglądała to tak, jakbyśmy je przecięli i zaglądnęli do środka. Wyglądała to tak, jakbyśmy je przecięli i zaglądnęli do środka. Zwróćmy uwagę na dwie rzeczy. Po pierwsze, na przerwę pomiędzy tymi komórkami. Oznaczę ją na żółto, żeby się wyróżniała. To przestrzeń międzykomórkowa. Nazywamy ją tak, bo to dosłownie przestrzeń między komórkami. A więc przestrzeń międzykomórkowa, w kolorze żółtym. A więc przestrzeń międzykomórkowa, w kolorze żółtym. Zaznaczę ją też na przekroju poprzecznym, o tutaj. To ta mała przerwa pomiędzy komórkami. To ta mała przerwa pomiędzy komórkami. Ważne są tu jeszcze dwa inne miejsca. Pierwsze tutaj i drugie tutaj, na żółto. Odpowiadają one temu i temu punktowi. W tych miejscach komórki ściśle do siebie przylegają, dlatego nazywamy je obwódką zamykającą. dlatego nazywamy je obwódką zamykającą. Myślę, że to bardzo trafna nazwa, bo zamykają one przerwy między komórkami. Zatem obwódki zamykające, oznaczone żółtymi strzałkami. Drugiej rzeczy jeszcze nie narysowałem, więc szybko to nadrobię - na zielono. Chodzi o to, co znajduje się nad tymi wszystkimi komórkami. Ściany naczyń włosowatych zbudowane są z komórek śródbłonka, a od zewnątrz, czyli tam, gdzie z wyjątkiem przestrzeni międzykomórkowych, nie ma kontaktu z krwią, znajduje się błona podstawna. Ta zielona struktura to błona podstawna. Ta zielona struktura to błona podstawna. Błona podstawna jest dla komórek jak fundamenty dla budynku. Błona podstawna jest dla komórek jak fundamenty dla budynku. Utrzymuje ona komórki na odpowiednim miejscu, Utrzymuje ona komórki na odpowiednim miejscu, a zbudowana jest przede wszystkim z białek. Przejdźmy do kolejnego rysunku. To kolejny typ naczyń włosowatych - naczynia o ścianie okienkowej (fenestrowanej). To kolejny typ naczyń włosowatych - naczynia o ścianie okienkowej (fenestrowanej). Dość mocno różnią się one od poprzednich, bo mają w ścianie niewielkie otwory - fenestracje. bo mają w ścianie niewielkie otwory - fenestracje. Naczynia o ścianie fenestrowanej. Te pory - zaznaczę je na rysunku, Otwory, inaczej pory, znajdują się na całej długości włośniczki. Otwory, inaczej pory, znajdują się na całej długości włośniczki. Więc jak poprzednio mamy cztery komórki, cztery jądra komórkowe Więc jak poprzednio mamy cztery komórki, cztery jądra komórkowe i jedną krwinkę czerwoną w środku. Nadal mamy też przestrzeń międzykomórkową. Zaznaczę ją oczywiście na rysunku. Jest tutaj, w miejscu gdzie komórki śródbłonka nie do końca do siebie przylegają. Jest tutaj, w miejscu gdzie komórki śródbłonka nie do końca do siebie przylegają. Jest tutaj, w miejscu gdzie komórki śródbłonka nie do końca do siebie przylegają. I jak poprzednio, mamy błonę podstawną. Narysuję szybko błonę podstawną dookoła naczynia. Narysuję szybko błonę podstawną dookoła naczynia. Na przekroju poprzecznym, bardzo się starałem jak najlepiej przedstawić pory w ścianie naczynia, bardzo się starałem jak najlepiej przedstawić pory w ścianie naczynia, ale i tak będziemy musieli użyć wyobraźni, żeby dostrzec gdzie są przestrzenie międzykomórkowe, a gdzie pory. Przekroje poprzeczne czasem trudno zinterpretować, Przekroje poprzeczne czasem trudno zinterpretować, bo trzeba sobie wyobrazić, jak to wygląda w trójwymiarze. Pomoże nam w tym fakt, że po wewnętrznej stronie śródbłonka, narysuję na niebiesko warstwę takiej śluzowopodobnej substancji. narysuję na niebiesko warstwę takiej śluzowopodobnej substancji. Ta "substancja" to glikokaliks. Glikokaliks. Glikokaliks to warstwa cukrów przyłączonych do białek. Glikokaliks to warstwa cukrów przyłączonych do białek. Ta mieszanka białkowo-cukrowa pokrywa całą wewnętrzną powierzchnię komórek śródbłonka. Więc przechodzi także nad porami. Ściany włośniczek mają otwory, ale są one przykryte przez glikokaliks. Przechodzi nad nimi i wygląda to mniej więcej tak. Nie będzie go tylko w obrębie przestrzeni międzykomórkowych, Nie będzie go tylko w obrębie przestrzeni międzykomórkowych, bo to faktyczne przerwy między komórkami. Zatem w miejscach połączeń między komórkami śródbłonka, takich jak to miejsce, nie ma glikokaliksu. Fragmenty glikokaliksu, które znajdują się nad otworami w ścianie włośniczek nazywamy przeponami. Nad porami ścian naczyń okienkowych znajdują się przepony. Nad porami ścian naczyń okienkowych znajdują się przepony. Ale oznaczę to gwiazdką, Ale oznaczę to gwiazdką, bo zdarzają się naczynia o ścianie okienkowej niepokryte glikokaliksem, bo zdarzają się naczynia o ścianie okienkowej niepokryte glikokaliksem, a więc nieposiadające przepon. Zwykle je mają, ale nie jest to regułą. Zwykle je mają, ale nie jest to regułą. Teraz trzeci rodzaj naczyń włosowatych. Popatrzmy na rysunek. Jak widać, to nasze największe kapilary. Nazywamy je naczyniami włosowatymi o ścianie nieciągłej. Są też znane pod inną nazwą - naczyń zatokowych. Są też znane pod inną nazwą - naczyń zatokowych. To też zapiszę. Naczynia zatokowe. Takie włośniczki możemy znaleźć na przykład w wątrobie. A także w śledzionie i szpiku kostnym. I mają kilka ważnych cech. Są największe. Zrobię tu krótką listę. Są duże i mają dużo przestrzeni międzykomórkowych. Widzisz te przerwy między komórkami? Zaznaczę je jeszcze na żółto. Jest tu dużo przerw pomiędzy komórkami śródbłonka, co znaczy, że te naczynia przeciekają. Są duże i przeciekają. I w końcu, w odróżnieniu od pozostałych dwóch rodzajów włośniczek, I w końcu, w odróżnieniu od pozostałych dwóch rodzajów włośniczek, błona podstawna tych naczyń jest niepełna. błona podstawna tych naczyń jest niepełna. Są miejsca, gdzie w ogóle jej nie ma. Są miejsca, gdzie w ogóle jej nie ma. Może być tutaj i tutaj, a tutaj brakuje jej na sporym obszarze, i tutaj znowu jest. Zapiszę to na liście. Niekompletna BM, od angielskiego "basement membrane". Niekompletna błona podstawna. Dzięki temu, różne substancje z łatwością wychodzą poza te naczynia, nawet pomimo warstwy glikokaliksu. Narysuję jeszcze glikokaliks wyściełający nasze naczynie zatokowe. Narysuję jeszcze glikokaliks wyściełający nasze naczynie zatokowe. Nawet pomimo obecności glikokaliksu, ponieważ przestrzenie między komórkami są tak duże ponieważ przestrzenie między komórkami są tak duże i nie ma zbyt wielu obwódek zamykających, substancje łatwo przez nie przechodzą. Więc rodzaje włośniczek są tu ułożone w kolejności od najmniej do najbardziej przepuszczalnego. Pamiętaj o tych różnicach w przepuszczalności. Pamiętaj o tych różnicach w przepuszczalności. Najbardziej przepuszczalne są naczynia włosowate o ścianie nieciągłej. Najbardziej przepuszczalne są naczynia włosowate o ścianie nieciągłej. Teraz zastanówmy się razem. Wyobraź sobie, że jesteś cząsteczką wewnątrz włośniczki i chcesz przedostać się do tkanki. Jak możesz się tam dostać? Na przykład poprzez dyfuzję. A więc dyfuzja. To świetny sposób, jeśli tylko jesteś cząsteczką tlenu lub dwutlenku węgla. To świetny sposób, jeśli tylko jesteś cząsteczką tlenu lub dwutlenku węgla. Dyfuzja jest w tych przypadkach doskonała. Ale nie jesteś żadnym z nich. Załóżmy, że jesteś większą cząsteczką albo masz jakiś ładunek. Jak więc się tam dostaniesz? Drugim sposobem jest transport pęcherzykowy. Drugim sposobem jest transport pęcherzykowy. Możesz wejść do pęcherzyka w komórce i przetransportować się w nim z wnętrza, czyli z miejsca X do miejsca docelowego po drugiej stronie. Później trzeba jeszcze przekroczyć błonę podstawną, Później trzeba jeszcze przekroczyć błonę podstawną, ale przynajmniej jesteś już za śródbłonkiem. To drugi sposób transportu, transport pęcherzykowy. Trzeci sposób polega na wykorzystaniu przestrzeni międzykomórkowych. Też trzeba później przekroczyć błonę podstawną, ale jesteśmy przynajmniej za śródbłonkiem, bo zwyczajnie go ominęliśmy. A więc przestrzenie międzykomórkowe to kolejny sposób. A więc przestrzenie międzykomórkowe to kolejny sposób. Można po prostu obejść komórki śródbłonka. To trzecia droga. Jaka będzie czwarta? Przejdziemy do naszego drugiego rysunku. Przejdziemy do naszego drugiego rysunku. Zobacz. Cząsteczki mogą przecież przechodzić przez pory w ścianie naczynia. Cząsteczki mogą przecież przechodzić przez pory w ścianie naczynia. Muszą przedostać się najpierw przez warstwę glikokaliksu, Muszą przedostać się najpierw przez warstwę glikokaliksu, ale to dobra droga. Kolejny sposób transportu. To więc cztery drogi transportu z wnętrza naczynia włosowatego na zewnątrz. To więc cztery drogi transportu z wnętrza naczynia włosowatego na zewnątrz. Gdy wrócimy do naszej listy i przyjrzymy się tym czterem drogom transportu, przepuszczalność naczyń włosowatych nabiera sensu, zwłaszcza w kontekście naczyń zatokowych, które charakteryzują się dużymi przerwami między komórkami śródbłonka. które charakteryzują się dużymi przerwami między komórkami śródbłonka. Pęcherzyki znajdziemy wszędzie, dyfuzja działa wszędzie. I mamy jeszcze fenestracje. A więc w przypadku włośniczek o ścianie okienkowej i zatokowej A więc w przypadku włośniczek o ścianie okienkowej i zatokowej działa każdy z tych sposobów.