If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

System rozpoznawania swój-obcy - film z polskimi napisami

Stworzone przez: Patrick van Nieuwenhuizen.

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.

Transkrypcja filmu video

Celem układu odpornościowego jest zwalczanie różnych rzeczy. Zwalczanie bakterii, wirusów i innych rzeczy, których nie chcesz w swoim ciele. To właśnie on robi. Pytanie jakie zadajemy, to jak system odpornościowy wie, żeby nie atakować Twojego ciała. I może to być dość dziwne pytanie lub oczywiste pytanie, jednak nieoczywista jest odpowiedź na nie. W tym filmie, zajmiemy się tym, dlaczego nie jest to oczywiste, a potem w jaki sposób ciało zapobiega zaatakowaniu przez własny układ immunologiczny. Inny sposób na powiedzenie tego, jak organizm rozróżnia siebie samego os obcych? Chcemy wiedzieć, jak widzi różnicę pomiędzy swoim własnym ciałem, swoimi własnymi białkami, własnymi komórkami, a obcymi białkami, komórkami, czy innymi rzeczami, które nie powinny znaleźć się w Twoim ciele. Jak wie, że ma je atakować, a tamtych nie? Aby się dowiedzieć, dlaczego postawione pytanie nie jest oczywiste, wróćmy do limfocytów B i pomówmy o nich. Tutaj mamy limfocyty B, a tutaj jądro z DNA i najważniejsza część limfocytu B, która interesuje nas najbardziej to jej receptory, które potem, gdy zostaną aktywowane, mogą zostać wydzielone jako przeciwciała. Receptory limfocytu B będą wiązać się z obcym kawałkiem bakterii lub wirusa i te przeciwciała będą wiązały te rzeczy i pomagały Twojemu ciału pozbyć się ich. Ważna rzecz do zapamiętania odnośnie limfocytów B jest taka, że te przeciwciała lub te receptory limfocytów B są kodowane w DNA limfocytów B, jednak są różne dla każdej z komórek. Każdy limfocyt B ma unikalny zestaw przeciwciał i receptorów, które wytwarza. Narysujemy je w różnych kolorach, żeby było to jasne. Tutaj mamy jedno z całkowicie różnym DNA i różnym receptorem. Bardzo krytyczne jest zapamiętanie tego, że te receptory limfocytów B, które staną się przeciwciałami są generowane losowo. Twoje ciało w pewien sposób tasuje DNA i wytwarza unikalne receptory limfocytów B i przeciwciało dla każdego limfocytu. Dokładnie ten fakt, przypadkowego wytwarzania, oznacza, że Twoje ciało jest w niebezpieczeństwie produkowania receptorów limfocytów B i przeciwciał, które mogą reagować z Twoim własnym ciałem, ponieważ jeśli ten może być dobry, i powiedźmy reagować z bakterią, której chcesz się pozbyć, wtedy będzie okej. Ten może łatwo wytworzyć receptory limfocytów B i później przeciwciało może reagować z czymś z czym nie chciałbyś, żeby reagowało. Na przykład, powiedźmy że to jest ważne białko w Twoim ciele, może insulina. Nie chcesz żeby limfocyt B wytwarzał coś co będzie reagowało z insuliną, ponieważ może on wytworzyć przeciwciała, które będą wiązały insulinę w Twojej krwi. I jeśli nie wiesz czym jest insulina, nie przejmuj się tym, ale poprzez wiązanie do insuliny, uniemożliwia się jej wykonywanie jej funkcji, która jest bardzo ważna. Jak powstrzymasz swoje ciało przed wytwarzaniem limfocytów B, które mogłyby reagować z Twoim ciałem? W rzeczywistości nie ma na to sposobu, ponieważ jak powiedziałem, proces wytwarzania różnych receptorów i przeciwciał jest całkowicie losowy. Nie ma sposób, aby powstrzymać Twoje ciało przed wytwarzaniem receptorów przez limfocyty B albo przez reagowaniem limfocytów B ze sobą. Co to oznacza? Oznacza to, że będziesz je wytwarzał, ale musisz znaleźć sposób aby odróżnić, które z nich będą reagować z Tobą i pozbyć się ich. Musisz wymyślić sposób, aby zabić te których nie chcesz. Mówimy tutaj o limfocytach B. Limfocyty B. Wszystko co powiemy jest do zastosowania w przypadku limfocytów T. Pozwól, że narysuję to tutaj. Limfocyty T są równoważne, ponieważ limfocyty T również mają swoje receptory, które są wytwarzane losowo i chcesz, aby te receptory reagowały z obcymi rzeczami. Z obcym rzeczami, a nie tym, których potrzebujesz. Procesy o których będziemy mówić będą równe, może w niektórych przypadkach, bardziej prawdziwe dla limfocytów T niż B. Przejdźmy do szpiku kostnego, aby dowiedzieć sie, jak ten proces zachodzi. Pójdziemy do szpiku kostnego, ponieważ limfocyty B stamtąd pochodzą. Jest to miejsce, w którym dostają unikalne przeciwciała, receptory limfocytów B. Otrzymują je poprzez zmiany w ich DNA, niewielkie przetasowanie miejsc. Popatrzmy na te kilka limfocytów B, które są wciąż młode. Nie dostały one jeszcze pozwolenia na opuszczenie szpiku kostnego. Nie zostały jeszcze sprawdzone, aby móc wyjść stąd. Każdy z nich ma unikalny receptor. Narysujmy kilka z tych receptorów tutaj. Powiedźmy, że jeden z nich reaguje z Twoim ciałem. Jeden z nich reaguje z białkiem w Twoim własnym ciele, czego nie chcesz. Powtórzę, dzieje się to losowo, ponieważ wytwarzasz te receptory w losowy sposób. Powiedźmy, że ten receptor, że chcemy się go pozbyć, ponieważ reaguje on, powiedźmy, że z insuliną o tutaj. Powinniśmy narysować insulinę na żółto, aby pokazać, że reaguje ona z tym receptorem. Powiedźmy, że właśnie ten reaguje z insuliną. Jak możesz odkryć, że to właśnie on z nią reaguje? Odpowiedź jest całkiem prosta. Musisz trzymać w okolicy różne białka, których używa Twój organizm. Musisz trzymać je w okolicy szpiku kostnego, podczas gdy te limfocyty B będą sprawdzane. Na przykład, tutaj masz swoją małą insulinę. Bardzo niewielką ilość, która tu będzie. Masz tu niewielką ilość innych białek. Powiedźmy hemoglobinę. Masz inne białka tutaj. I jeszcze inne tutaj. Wszystkie te białka będą w okolicy. To co robi Twoje ciało na tym etapie to mówi, że cokolwiek zwiąże się z limfocytem B, do czegokolwiek limfocyt B się wiąże przy pomocy swojego receptora, w szpiku kostnym zostanie zabity. Ten limfocyt B rozpoznał białko insulinę, fakt, że je rozpoznał oznacza, że się z nim zwiąże, co będzie powodować niewielkie zmiany chemiczne w limfocycie B, jedna rzecz prowadzi do drugiej. Cały układ zostanie zaprogramowany tak, aby w rezultacie ten element umarł. Każdy limfocyt B, który rozpozna, który rozpozna cząsteczkę w szpiku kostnym, zostanie zabity. Działa to ponieważ w Twoim szpiku kostnym znajduje się większość wszystkich białek, jakie masz w swoim ciele. Znajdują się tam, abyś był pewien i odsiał wszystkie limfocyty B, które mogłyby reagować z Twoim organizmem. To co się dzieje po tym kroku, to te elementy, które zostały sprawdzone, mogą przejść dalej, być może do węzła chłonnego. Do miejsca, gdzie naprawdę mogą być aktywowane, teraz kiedy już przeszły podstawowy trening w szpiku kostnym. Możesz zapytać, a co się dzieje tutaj? Co z tymi limfocytami B, które nie reagują z własnym organizmem, co wtedy gdy wchodzą w interakcję z bakterią, którą chcesz zwalczyć? Czy wydarzy się to samo? Czy umrą, ponieważ rozpoznają cząsteczkę z którą powinny się związać? Oczywiście, że nie. Nie chcesz, aby on umarł, ponieważ go potrzebujesz. Ponieważ chcesz zwalczyć tę bakterię. Powód, dla którego nie umiera to to, że jest on w innym środowisku. Panują tam inne zasady, znajdują się tam inne komórki, limfocyty B dojrzały i stały się inne. Zasady są inne, dlatego komórki te nie umierają. To przesianie limfocytów B, które reagują z własnymi białkami, jest pierwszym z dwóch mechanizmów, o których chciałbym porozmawiać, mechanizmy te zapobiegają temu, aby organizm reagował sam ze sobą . Taka sama rzecz dzieje się z limfocytami T, z tą różnicą, że nie dzieje się w szpiku kostnym. Ma miejsce w grasicy, ponieważ tam limfocyty T dojrzewają. W grasicy mamy niemalże identyczny proces, w którym limfocyty B dzielą się i każdy z nich ma unikalny receptor, i te które regują z Twoim ciałem w grasicy zbyt mocno są zabijane. Nie jest to niezawodna metoda ponieważ, gdyby była, nie potrzebowalibyśmy kroku drugiego. Co jakiś czas pojawi się tam limfocyt B. Będzie to limfocyt B reagujący ze swoim organizmem, który uciekł. Ponieważ każdy proces ma swoje błędy, i możesz nie mieć każdego białka w szpiku kostnym, i odpowiednio dużo w zapasie, aby znaleźć każdego limfocyta B, który reagowałby z białkiem Twojego własnego ciała. Powiedźmy, że to jest limfocyt B, który uciekł ze szpiku kostnego pomimo, że reagował z Twoim organizmem. Co się wydarzy? Znajdzie on białko, w dość losowy sposób dojdzie do reakcji z nim. Znajdzie to białko, które Twoje ciało wytworzyło i którego potrzebuje i zwiążę się z nim. Co się wydarzy? Jeśli pamiętasz, weźmie to białko, strawi, podzieli na małe kawałki i zaprezentuje cząsteczce MHC II. Jeśli sobie przypomnisz, zaprezentuje niewielki kawałek tego białka cząsteczce MHC II. Może zaprezentuje inny kawałek białka innej cząsteczce MHC II tutaj, coś w tym stylu. Powód, dla którego to robi, to to, że potrzebuje aby pojawiły się limfocyty T. Tutaj jest limfocyt T. Potrzebuje obecności limfocytu T, któty rozpoznałby ten sam kawałek, który znajduje się na jego powierzchni. Potrzebuje tego do aktywacji. Będzie tak siedział, czekał na pojawienie się limfocytu T, który ma idealny receptor. Tutaj znajduje się limfocyt T. Będą one oddziaływały i dojdzie w pewnym sensie do wewnątrzkomórkowego pocałunku, który umożliwi limfocytowi B aktywację. Zazwyczaj, bez pojawienia się limfocytu T i rozpoznania przeciwciała, z którym zareagował limfocyt B, nie może on być aktywowany. Potrzebuje limfocytu T do rozpoznania. To jest dokładnie drugi mechanizm obronny, na który chciałbym abyś zwrócił uwagę, w którym nawet jeśli limfocyt B ucieka, to może reagować ze swoim organizmem. Prawie zawsze będzie potrzebował limfocytu T, który musi się pojawić, aby go aktywować. Potrzebujsze limfocytu B, który ucieka ze szpiku kostnego, i limfocytu T, który wydostaje się z grasicy aby aktywować limfocyt B, który zacznie wydzielać przeciwciała, które będą z nim reagowały. Swoją drogą, komórkowy pocałunek, który ma miejsce zazwyczaj dzieje się w węźle chłonnym. Patrząc na cały proces, możesz trochę narzekać. Zachęcam Cię, żebyś pomyślał, co może pójść tu źle. Jedna z rzecz, który może pójść źle, ma miejsce, kiedy bakteria dostanie się do szpiku kostnego. Jest to bardzo, bardzo możliwe, ponieważ kiedy masz infekcje to co ją powoduje może przemieszczać się w Twoim ciele. Jeśli bakteria trafi do Twojego szpiku kostnego, oznacza to, że limfocyt B zwiąże się z nią i zostanie potem zabity? Ponieważ na tym etapie, kiedy tylko limfocyt B zwiąże się z czymś, zostanie zabity. Odpowiedź brzmi tak. To właśnie się dzieje. Powód, dla którego nie jest to problem, nawet jeśli masz bakterie w szpiku kostnym przez tydzień, dwa a może nawet miesiąc to kiedy raz ona odejdzie lub zostanie zabita, nie będzie jej już tam i możesz zacząć produkować limfocyty B, które będą z nią reagować. Szczęśliwie, masz kilka rodzai limfocytów B, które mogą reagować z tą bakterią, którą miałeś wcześniej i której nie ma już w węźle chłonnym. Te komórki będą tam, aby zwalczyć infekcje, podczas gdy, infekcja może być w Twoim szpiku kostnym i może ona zapobiegać wytwarzaniu większej ilość tych limfocytów B, aby ją zwalczyć. Masz już trochę tych limfocytów B w węźle chłonnym, mogą one się tam dzielić i stoczyć rodzaj bitwy. Pomimo, że Twój organizm ma te mechanizmy do utrzymania Twojego układu odpornościowego przed reagowaniem z własnym organizmem, czasami się to dzieje. Proces ten czasami wciąż działa nieprawidłowo w rezultacie czego pojawia się choroba autoimmunologiczna. Nazywa się autoimmunologiczna, ponieważ stajesz się odporny na siebie samego. Twój układ odpornościowy zaczyna atakować własne ciało, w rezultacie czego mogą się pojawić całkiem poważne choroby. Aby nie rzucać słów na wiatr, chciałbym pokazać Ci jeden przykład. To jest włókno mięśniowe, sposób w jaki jest ono aktywowane, ponieważ nie chcesz, aby było ono rozciągnięte przez cały czas, sposób w jaki jest aktywowane, to przez małe receptory, które narysuję tutaj. Ten receptor jest gotowy do otrzymania małych cząsteczek z neuronu, części nerwu. Otrzymuje małe cząsteczki z neuronu, które aktywują ten receptor, a później aktywują włókno mięśniowe. Jeśli chciałbyś napiąć włókno mięśniowe, musisz przesłać sygnał z neuronu, który wypuści małe cząsteczki, które aktywują włókno mięśniowe. W jednym przykładzie choroby autoimmunologicznej, masz przeciwciała, działające przeciwko receptorom na mięśniach. Wiążą się do nimi, co uniemożliwia ich funkcjonowanie. Staje się niemożliwe, aby reagowały na sygnał z neuronu inaczej, powodują zniszczenie tych receptorów. To są dwa mechanizmy, które można zobaczyć. W przypadku tej choroby autoimmunologicznej, jak myślisz co się dzieje? To co się dzieje, to Twoje ciało nie może dłużej aktywować włokień mięśniowych tak łatwo. Choroba ta nazywa się miastenia rzekomoporaźna. Etmologicznie, mi odności się do mięśnia, a astenia do osłabienia. Osłabienie mięśnia oznacza, że z czasem pogarsza się jego stan. Jeśli nie możesz aktywować włókna mięśniowego w swoim ciele, powoli stajesz się sparaliżowany. Nie musisz pamiętać dokładnego mechanizmu. Nie jest to ważne, ale chciałem Ci dać przykład jednej z chorób autoimmunologicznych i tego, jak ona działa.