If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Czym tak naprawdę jest limfa? - film z polskimi napisami

Dowiedź się, czy różni się limfa od krwi. Odkryj, z czego się składa i jak jej skład różni się w zależności od miejsca w Twoim ciele. Polskie napisy: fundacja Edukacja dla Przyszłości, dzięki wsparciu FUNDACJI HASCO-LEK . Stworzone przez: Patrick van Nieuwenhuizen.

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.

Transkrypcja filmu video

Mówiliśmy o układzie limfatycznym. W tym filmie, powiemy sobie więcej o limfie, czyli płynnej części układu limfatycznego, Wiemy już, że limfa pochodzi z naczyń krwionośnych. Jest ona płynem, który w pewnym sensie przecieka z naczyń krwionośnych. Tutaj mamy naczynie kapilarne. A to komórki śródbłonka dookoła tego naczynia. Limfa przecieka przez te otwory pomiędzy komórkami. Pomówmy chwile o terminologii. Limfa nazywana jest limfą, w momencie, gdy trafi do naczyń limfatycznych. Dopiero, gdy płyn tam trafi, możemy go nazywać limfą. Wcześniej, zazwyczaj nazywamy go płynem zewnątrzkomórkowym, ponieważ znajduje się dookoła komórek. Jednak skład jest taki sam. Różnica jest tylko w nazewnictwie. W tym filmie, spróbujemy się dowiedzieć, czym tak naprawdę jest limfa. Zacznijmy od krwi, ponieważ limfa oryginalnie pochodzi stamtąd. W krwi mamy oczywiście czerwone krwinki. Narysujmy kilka tutaj. To są czerwone krwinki. W rzeczywistości, powinniśmy narysować ich trochę więcej, ponieważ jak wiemy, krew składa się w 40%, czy nawet 45% objętościowo z czerwonych krwinek. Oczywiście, dla typowego człowieka. Jeśli masz anemię, będzie ich mniej. Więc jest ich około 40%. Narysowałem ich tutaj o wiele mniej. Ciężko byłoby upchnąć na tym rysunku je wszystkie, więc zostawmy to tak jak jest. Oprócz tych krwinek, mamy też wodę, którą zaznaczyłem kolorem białym. To jest woda. Mamy też białka. Mamy białka. Narysuje je w różnych rozmiarach, ponieważ białka różnią się wielkością. Mamy wiele rożnych rodzajów białek we krwi, które pełnią wiele różnych funkcji. Na tym skończymy rysowanie składników krwi. Mimo, że znajdują się w niej również cząsteczki glukozy, tłuszcze i inne rzeczy, na ten moment je zignorujemy. Więc co wycieka z krwi? Co potrafi przecisnąć się przez te otwory? Wiemy już, że czerwone krwinki nie przejdą. Tak więc w płynie zewnątrzkomórkowym mamy 0% czerwonych krwinek. W limfie też nie mamy czerwonych krwinek. Pozwól, że zadam Ci pytanie. Czy myślisz, że w limfie jest więcej, czy mniej białek niż we krwi? Patrząc po stężeniu. Jest to całkiem trudne pytanie, ponieważ jeśli wszystkie białka wyciekałyby z naczyń krwionośnych, wtedy w limfie byłoby większe stężenie białek, ponieważ czerwone krwinki we krwi zajęłyby całą przestrzeń. Białka byłyby tam w pewnym sensie rozcieńczone przez ogromną ilość czerwonych krwinek. Natomiast tutaj, nie będzie żadnych czerwonych krwinek. Jednak w rzeczywistości w limifie jest mniej białek. Jest tak, ponieważ woda wycieka w większym stopniu niż białka z naczyń, co prowadzi do tego, że kończysz z bardzo rozcieńczonym płynem tutaj. Białkom jest znacznie ciężej przedostać się tutaj. Oczywiście niektóre z nich to robią. Narysuje je tutaj. Jednak jest ich o wiele mniej niż we krwi. Ostatecznie mamy, od połowy do jednej trzeci ilości białek w limfie w porównaniu do krwi. Więc limfa ma od połowy do jednej trzeciej białek w porównaniu do krwi. Narysujmy to. Kolejne pytanie, które chciałbym zadać brzmi jaki rodzaj białek znajdzie się w limfie? Mamy wiele różnych rodzajów białek we krwi, które z nich trafiają do limfy? Oczywiście, będą to te mniejsze białka. Mniejsze, ponieważ mają ułatwione przejście przez te otwory. Możemy powiedzieć o stosunku małych białek, takich jak albumina do większych takich jak immunoglobulina, oznaczę ją skrótem Ig. Są to przeciwciała. I są one większe od albuminy. Stosunek ilości albuminy do immunoglobulin jest większy w limfie niż we krwi. Powodem tego jest to, że mniejsze białka łatwiej przedostają się niż większe. Więc nawet jeśli masz mniejszą ilość albumin w limfie w porównaniu do krwi, to stosunek ilości albuminy do immunoglobuliny jest większy. Zatrzymajmy się tu na chwilę, zanim powiemy więcej o białkach w limfie, ponieważ to bardzo ważne, że mamy mniej białek w limfie niż we krwi. Jeśli oglądałeś wcześniejsze filmy, to pamiętasz, jak mówiliśmy o tym, że sposób, w jaki płyn wycieka z naczyń krwionośnych nie jest tak prosty. To co się dzieje najpierw, to wyciek płynu. Ale potem część wraca do naczynia. Dzieje się tak ponieważ, gdy podróżujesz wzdłuż naczynia kapilarnego ciśnienie hydrostatyczne, które doprowadziło do wycieku płynu, zmniejsza się. Ciśnienie się zmniejsza. Jednak wciąż pozostaje trochę ciśnienia, które doprowadza do wycieku płynu. Dlaczego więc część płynu wraca do naczynia krwionośnego? Ze względu na większe stężenie białek w tym miejscu. Większe stężenie sprawia, że krew, staje się bardzo aktywna osmotycznie. I to zwiększone ciśnienie osmotyczne sprawia, że płyn wraca, ponieważ masz więcej białek we krwi niż w limfie. Bardzo ważne jest to, że masz więcej białek we krwi. Chciałbym teraz zadać Ci pytanie, jak wiele limfy jest produkowane każdego dnia? Ilość produkowanej limfy jest to ilość płynu, który wycieka z naczyń krwionośnych pomniejszony o tę ilość, która wraca do naczynia. Jak myślisz, jaka to jest ilość na dzień? Jak dużo limfy produkujemy? Dam Ci chwilę na zgadnięcie. Jak dużo litrów? Pomyśl nad liczbą, liczbą litrów limfy produkowanej w ciągu dnia. Odpowiedź brzmi 3. Produkujemy 3 litry limfy dziennie. Taka ilość jest filtrowana przez te naczynia. "Filtrowana" to słowo, które ludzie lubią używać. Okazuje się, że ilość, która wycieka jest równa około 20 litrom. Narysuję tę wartość trochę mniejszą, ponieważ nie musisz jej koniecznie pamiętać. Około 20 litrów wycieka z naczyń. Jednak około 17 litrów wraca do naczynia. Co daje różnicę około 3 litrów limfy produkowanej na dzień. Ostatnia rzecz, którą chciałabym wspomnieć jest taka, że limfa ma różny skład zależny od miejsca w Twoim ciele. Spójrzmy szybko na ciało człowieka, abyśmy mogli porozmawiać, jak skład limfy może się różnić w różnych miejscach. Mamy tu człowieka. Jedna z rzeczy, o której będziemy mówić to jelita cienkie. Naczynia limfatyczne, które zawierają wiele tłuszczy, wiele chylomikronów. Jak możesz zgadnąć, skład limfy z tego miejsca będzie bogatszy w te chylomikrony, które gromadzą tłuszcze. Będziesz miał tutaj więcej tłuszczy. Przejdźmy teraz do wątroby. Niekoniecznie musisz to zapamiętać, ale jest to interesujący fakt. Wątroba produkuje tony białek, które trafiają do Twojej krwi. Jednym ze sposobów dostarczania ich do krwi jest umieszczanie tych białek w limfie. Limfa przechodząca przez wątrobę, ma znacznie większe stężenie białek niż limfa z innych części ciała. Może ich mieć nawet 10 razy więcej. Możesz mieć 10 razy więcej białek w limfie pochodzącej z wątroby niż w tej z innych miejsc. Więc ta liczba o której mówiliśmy, połowa do jednej trzeciej jest tylko uśrednioną wartość dla limfy w całym ciele, ponieważ zawartość białek może różnić się w zależności od miejsca. Wiemy, że wszystkie naczynia limfatyczne, włączają też te znajdujące się w jelicie cienkim, łączą się. Również te przechodzące przez wątrobę łącza się i podróżują wzdłuż Twojego ciała. Ostatecznie trafiają z powrotem do krwiobiegu. Będzie to miało miejsce w tych żyłach, które narysowałem na niebiesko, pomimo, że staje się to teraz trochę mylące. Narysowałem je na niebieskie, ponieważ ogólnie rysujemy żyły tym kolorem. Żyły łącza się i ostatecznie trafiają do serca. Więc cała limfa, o różnym składzie łączy się i trafia do krwiobiegu.