Główna zawartość

NCLEX-RN

Kurs: NCLEX-RN > Rozdział 15

Lekcja 1: Artretyzm i reumatoidalne zapalenie stawów

Artretyzm i reumatoidalne zapalenie stawów

Choroba zwyrodnieniowa stawów i reumatoidalne zapalenie stawów

Jeśli wstawanie rano z łóżka jest dla Ciebie coraz trudniejsze, i nie wynika to z zarwanej nocy, tylko z bólu kolan, możliwe że rozwija się u Ciebie zapalenie stawów. U starszych osób bardzo często dochodzi do zapalenia stawów zarówno ze względu na choroby zwyrodnieniowe, jaki i reumatoidalne zapalenie stawów. Pomimo, że obydwa te schorzenia prowadzą do bólu stawów, to jego źródło jest inne:

Choroba zwyrodnieniowa stawów ma miejsce, gdy Twój organizm nie jest w stanie dłużej naprawiać uszkodzeń pojawiających się w stawach, powstających podczas codziennych czynności. Wraz z upływem czasu tkanka chrzęstna znajdująca się na zakończeniach kości ściera się, a stawy nie pracują tak sprawnie jak wcześniej, co powoduje ból oraz powstawanie stanów zapalnych.
Reumatoidalne zapalenie stawów to choroba autoimmunologiczna, w której własny układ odpornościowy atakuje swoje tkanki, a w tym przypadku stawy. Prowadzi to do przewlekłego stanu zapalnego, bolesnego opuchnięcia oraz deformacji stawów.

Jak działają stawy?

Większość ruchomych stawów znajdujących się pomiędzy kościami to stawy maziówkowe. W tych stawach zakończenie dwóch kości pokrywa gładka, śliska warstwa tkanki chrzęstnej, która działa jak amortyzator. Torebka stawowa zawiera płyn, nazywany mazią stawową, która jest trochę jak teflon na patelni, sprawia, że nic się "nie przyczepia", co pomaga Twoim kościom sprawnie poruszać się podczas zgięcia.

Choroba zwyrodnieniowa stawów - w tym schorzeniu górna warstwa tkanki chrzęstnej, pokrywająca kości, zaczyna mięknąć, niszczy się i ściera, co umożliwia kościom ścieranie się za każdym razem, gdy dochodzi do zgięcia. Wraz z upływem czasu prowadzi to do zgrubienia zakończeń kości, zmniejszając przestrzeń pomiędzy nimi, co powoduje ból, puchnięcie oraz utratę motoryki stawu. U wszystkich osób stawy wraz z upływem czasu zużywają się, ale w przypadku choroby zwyrodnieniowej dochodzi do tego szybciej, a schorzenie to dotyka całego stawu wraz z tkanką chrzęstną, błoną maziową, więzadłami i kością. Czasami fragment tkanki chrzęstnej lub kości odłamuje się wewnątrz stawu, co zwiększa ból i uszkodzenia. Choroba zwyrodnieniowa stawów może prowadzić do zniszczenia każdego stawu w Twoim ciele, ale najczęściej pojawia się w stawach, które są najbardziej obciążone, czyli w kolanach, biodrach i kręgosłupie, często zaczyna się tylko w jednym stawie. W innych, które zostały wcześniej uszkodzone lub nadwyrężone, również może rozwinąć się to schorzenie, na przykład w stawach w dłoni.

Reumatoidalne zapalenie stawów - jest to choroba autoimmunologiczna, co oznacza że Twój układ odpornościowy wytwarza przeciwciała, które atakują Twoje tkanki. W tym przypadku "przeciwciała" atakują błonę maziową wewnątrz stawu, prowadzi to do powstania stanu zapalnego i gromadzenia się płynu w torebce stawowej. Z upływem czasu, powierzchnia stawu ulega zniszczeniu, co ogranicza ruchliwość, a często prowadzi do deformacji stawów.

Jakie są objawy zapalenia stawów?

Choroba zwyrodnieniowa oraz reumatoidalne zapalenie stawów są podobnie, ponieważ towarzyszy im ból oraz sztywność stawów. Jednak, jest kilka rzeczy, które je różnią:

Choroba zwyrodnieniowa stawów	Reumatoidalne zapalenie stawów
Ostry ból stawów pogłębiający się wraz z ruchem i aktywnością fizyczną.	Uczucie ciepła, opuchnięcie stawów.
Utrata elastyczności, szczególnie po odpoczynku.	Poranna sztywność, która utrzymuje się przez kilka godzin.
Skostnienia w okolicy stawu.	Ogólne złe samopoczucie i zmęczenie, któremu może towarzyszyć gorączka i utrata wagi.

Jeśli masz chorobę zwyrodnieniową stawów zazwyczaj rozwija się ona powoli i pogarsza wraz z upływem czasu. Ból stawów często nasila się podczas wzmożonej aktywności, i zmniejsza gdy odpoczywasz. Jednak wraz z postępem choroby ból wydłuża się i może towarzyszyć choremu przez cały czas.

W przypadku reumatoidalnego zapalenia stawów, problemy ze stawami zazwyczaj zaczynają się w dłoniach i stopach, a wraz z postępem choroby pojawiają się w nadgarstkach, kostkach, kolanach, biodrach oraz ramionach. U większości ludzi objawy występują, w tym samym czasie, w tych samych stawach po obu stronach ciała. Później, wraz z postępem choroby może ona dotknąć inne tkanki i organy takie jak skóra, płuca i naczynia krwionośne. W niektórych przypadkach reumatoidalne zapalenie stawów oraz jego objawy znacznie się nasilają. Po takim pogorszeniu następują okresy, w których objawy zmniejszają się, a nawet ustępują.

Jakie czynniki wpływają na pojawienie się zapalenia stawów?

Niektóre czynniki ryzyka wystąpienia choroby zwyrodnieniowej stawów oraz reumatoidalnego zapalenia stawów pokrywają się, a inne różnią. Wspólne czynniki ryzyka to:

Choroba zwyrodnieniowa stawów	Reumatoidalne zapalenie stawów
Wiek - może wystąpić w każdym wieku, ale zazwyczaj po 60 roku życia.	Wiek - może wystąpić w każdym wieku, ale zazwyczaj pomiędzy 40 a 60 rokiem życia.
Płeć - częściej występuje u kobiet.	Płeć - częściej występuje u kobiet.
Historia rodzinna - występuje u osób spokrewnionych.	Historia rodzinna - występuje u osób spokrewnionych.

Również kilka innych czyników zostało zidentyfikowanych, jako takie, które zwiększają ryzyko wystąpienia choroby zwyrodnieniowej stawów. Należą do nich otyłość, uszkodzenia stawów, duże zużycie stawów wynikające z wykonywanego zawodu - u rolników lub profesjonalnych sportowców, deformacja kości oraz występowanie innych chorób, takich jak cukrzyca, reumatoidalne zapalenie stawów czy innych chorób reumatycznych. Jeszcze trudniejsze jest zdefiniowanie czynników ryzyka dla reumatoidalnego zapalenia stawów. Do tej pory tylko palenie papierosów zostało sklasyfikowane jako czynnik zwiększający ryzyko wystąpienia tej choroby.

Jak często występuje zapalenie stawów?

Choroba zwyrodnieniowa jest najczęstszą formą zapalenia stawów i dominuje, jako schorzenie prowadzące do niepełnosprawności ruchowej na świecie. Liczba ludzi żyjących z tym schorzeniem waha się od 10 do 20% w zależności od kraju pochodzenia.start superscript, 1, end superscript Prawdopodobieństwo, że będziesz miał chorobę zwyrodnieniową zwiększa się wraz z wiekiem, i jest najbardziej powszechne u ludzi mających około 70 lat.start superscript, 1, end superscript Ogólnie, choroba zwyrodnieniowa stawów jest bardziej powszechna w Europie i Stanach Zjednoczonych niż w innych częściach świata. Reumatoidalne zapalenie stawów występuje 10 razy rzadziej niż choroba zwyrodnieniowa, dotykając około 1% ludzi na całym świecie.squared W niektórych krajach, a nawet regionach tego samego kraju występowanie tego schorzenia jest bardziej prawdopodobne. Może to wynikać z genetyki lub uwarunkowań środowiskowych, jak również chorób autoimmunologicznych, które są powszechniejsze w krajach rozwniętych.

W obu przypadkach, zapalenie stawów występuje częściej w krajach zachodnich, jednak w większości wynika to ze słabego rejestru tego schorzenia w krajach o niższych dochodach, gdzie ludzie mają ograniczony dostęp do opieki zdrowotnej.

Czy można zapobiec zapaleniu stawów?

Jest kilka rzeczy, które możesz zrobić, aby zapobiec lub opóźnić wystąpienie choroby zwyrodnieniowej, przede wszystkim warto znać sygnały ostrzegawcze, do których należą - ból, sztywnienie, możliwe opuchnięcia i trudność w poruszaniu stawami. Wizyta u lekarza oraz otrzymanie odpowiednio wcześnie leczenia może zminimalizować ból oraz stan zapalny, jak i pozwoli znaleźć odpowiednią równowagę w aktywności fizycznej, która pomoże zabezpieczyć Twoje stawy na dluższy czas. Kroki, które możesz wykonać, aby zapobiec lub odpowiednio wyleczyć chorobę zwyrodnieniową stawów są następujące:

Utrata wagi
- jeśli przekroczysz zalecaną dla Ciebie masę ciała, spróbuj trochę schudnąć, dodatkowe kilogramy wywierają większy nacisk na Twoje stawy.
Bądź aktywny
- umiarkowana aktywność fizyczna pomaga zwiększyć motorykę ruchu, siłę oraz wytrzymałość mięśni, co zwiększa stabilność stawów.
Ciepło lub zimno
- mogą przynieść chwilową ulgę w bólu czy opuchnięciach, jednak pamiętaj, żeby przede wszystkim postępować zgodnie ze wskazaniami lekarza.
Chroń swoje stawy
- dopasuj swój styl życia tak, aby ograniczyć niepotrzebny nacisk na stawy.

Pomimo że nie wiemy, jak zapobiegać reumatoidalnemu zapaleniu stawów, wczesne, agesywne leczenie, pozwalające kontrolować stan zapalny może zapobiec niedowracalnym uszkodzeniom stawów. Ćwiczenia fizyczne mogą zredukować ból oraz utratę kości, a rzucenie palenia papierosów szanse na to, że zachorujesz na tę chorobę. Reumatoidalne zapalenie stawów występuje prawie dwa razy częściej u mężczyzn, którzy palą papierosy oraz nieco częściej u kobiet z tym nałogiem.cubed

Jak leczy się zapalenie stawów?

Jeśli masz bóle oraz sztywnienie stawów Twój lekarz będzie chciał wykonać badanie fizykalne, aby określić czy Twoje stawy są wrażliwe na dotyk lub opuchnięte oraz jaki jest ich zakres ruchu. Możliwe, że konieczne będzie wykonanie badań laboratoryjnych oraz obrazowych. Zalicza się do tego badania krwi, w celu wyznaczenia poziomu czynnika reumatoidalnego oraz wykonanie rentgenu. Czynnik reumatoidalny to jeden z kilku autoprzeciwciał (takich, które atakują Twoja własną tkankę). Badanie to pozwala określić lekarzowi, czy cierpisz na chorobę zwyrodnieniową, czy na reumatoidalne zapalenie stawów, pomimo że czasami wynik wychodzi pozytywny ze względu na inne czynniki, a wynik negatywny nie potwierdza ostatecznie, że nie cierpisz na tę chorobę. Wykonanie rentgenu stawów może pomóc w diagnostyce pokazując zwężenie przerwy pomiędzy stawami, jak również wzrost ostrogi kostnej, czy pojawienie się erozji na kości.

Nie istnieje lekarstwo na żaden z rodzajów zapalenia stawów, jednak leczenie może obniżyć ból oraz stopień stanów zapalnych, pomóc w utrzymaniu zakresu ruchu oraz zmniejszyć uszkodzenia stawów.

Choroba zwyrodnieniowa stawów - paracetamol jest często polecany, jako środek na zwalczenie ładogodnego i średniego bólu stawów, podczas gdy niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) mogą być pomocne w zwalczeniu bólu wynikającego ze stanu zapalnego. Niestety, problematyczne efekty uboczne ograniczają ich użycie u osób powyżej 65 roku życia, jednak pojawiają się leki miejscowe, które wykazują pewną skuteczność. Twój lekarz może również rekomendować fizjoterapię, aby wzmonić Twoje mięśnie i ustabilizować stawy, jak również terapię zajęciową, która pomoże opracować strategię minimalizującą nacisk na stawy powstający podczas codziennych czynności.

Reumatoidalne zapalenie stawów - Celem leczenia reumatoidalnego zapalenia stawów jest kontrolowanie choroby i przejście do stanu reemisji. Różne rodzaje leków są w tym celu dostępne, włączając w to przeciwreumatyczne leki zmieniające przebieg choroby, które mogą być podawane razem z sterydami, a jeśli to nie wystarcza, z czynnikami biologicznymi, które są lekami zaprojekotwanym do blokowania określonych części Twojego układu odpornościowego, odpowiadającego za powstanie stanu zapalnego. Wszystkie te leki przyczyniają się do spowolnienia postępowania choroby i zapobiegają stałemu uszkodzeniu stawów. Jak w przypadku choroby zwyrodnieniowej stawów, fizjoterapia oraz terapia zajęciowa będą pomocne w zwiększeniu zakresu ruchów oraz opracowaniu strategii postępowania na codzień.

Jeśli lekarstwa nie działają zbyt dobrze, albo nie możesz ich przyjmować ze względu na nieprzyjemne efekty uboczne, konieczne może być wykonanie operacji lub procedury medycznej pozwalającej usunąć problem. W przypadku choroby zwyrodnieniowej, opcją jest podanie kortyzolu w celu zwalczenia stanu zapalnego, zastrzyków wymieniający naturalny środek nawilżający w stawie, nastawienie kości, czy wymiana stawów. W przypadku reumatoidalnego zapalenia stawów, główną opcją jest operacja, włączając w to wymianę stawu, naprawienie ścięgna, czy zespolenia stawów.

Weź pod uwagę:

Otyłość jest ważnym czynnikiem ryzyka dla choroby zwyrodnieniowej stawów. Jak myślisz, dlaczego tak jest? Większość otyłych pacjentów będzie miała deformację stanów kolanowych, która spowoduje przesunięcia w obrębie stawów. Wpływa to na rozkład ciężaru, który muszą utrzymać kolana oraz przyspiesza zużycie tkanki chęstnej. Zwiększenie siły nacisku na stawy kolanowe i biodrowe jest prawdopodobnie pierwotną przyczyną, tego że te stawy są najbardziej narażone na zwyrodnienia. Jednak, nowe badania pokazują, że komórki tłuszczowe mogą odgrywać istotną rolę w regulowaniu metabolizmu kości i tkanki chęstnej, co może zostać zaburzone w przypadku otyłości.
Czynniki biologiczne są wykorzystywane, jeśli inne metody leczenie nie pozwalają efektywnie kontrolować stanu zapalanego. Wysoki koszt takich leków budzi obawy, czy powinny być dostępne dla każdego, kto ich potrzebuje. Dwa ostatnie wydarzenia mogą rozwiązać te problemy. Jak myślisz, jakie? 1) Wykorzystanie agresywnej kombinacji leczenia, włączajac w to czynniki biologiczne w celu kontrolowania stanu zapalnego u pacjentów z niedawno rozpoznanym reumatoidalnym zapaleniem stawów, wydaje się być drogą dla efektywnej terapii podtrzymującej z wykorzystaniem tańszych, tradycyjnych leków - takie podejście zostało wykorzystane w leczeniu nowotworu i nazywane jest leczeniem indukcyjnym. 2) Wykorzystanie czynników biologicznych u pacjentów z rozpoznanym reumatoidalnym zapalaniem stawów okazuje się skuteczną metodą kontrolowania tej choroby, przy znaczenie niższych kosztach.

[Podziękowania i referencje]

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Zaloguj się

Sortuj według

Na razie brak głosów w dyskusji

Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.