If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Leczenie stwardnienia rozsianego — film z polskimi napisami

Odwiedź nas na (http://www.khanacademy.org/science/healthcare-and-medicine) aby dowiedzieć się więcej o zdrowiu i medycynie. Te filmy nie stanowią porady medycznej i pełnią jedynie funkcję informacyjną. Filmy te nie mają na celu zastąpienia profesjonalnej porady medycznej, diagnozy lub leczenia. Zawsze zasięgnij porady personelu medycznego w razie jakichkolwiek pytań związanych z Twoim stanem zdrowia. Nigdy nie lekceważ profesjonalnej porady medycznej lub nie zwlekaj z jej zasięgnięciem pod wpływem żadnych przeczytanych w Khan Academy treści, lub obejrzanych tu filmów. Polskie napisy: fundacja Edukacja dla Przyszłości, dzięki wsparciu Fundacji HASCO-LEK i Fundacji Akamai. Stworzone przez: Jaffer Naqvi.

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.

Transkrypcja filmu video

Wiemy, że istotą SM jest atak układu odpornościowego na ośrodkowy układ nerwowy, ale nie wiemy dlaczego tak się dzieje. Nie wiemy do końca co jest przyczyną tej choroby. Nie wiemy do końca co jest przyczyną tej choroby. A skoro nie wiemy co jest przyczyną, to nie możemy jej wyleczyć. Nie znaczy to jednak, że nie prowadzi się żadnej terapii. Nie znaczy to jednak, że nie prowadzi się żadnej terapii. Jedną z ważniejszych grup leków w terapii SM są leki modyfikujące przebieg choroby. Jak działają? Najpierw prześledzimy sobie przebieg stwardnienia rozsianego i to jak postępuje. Najpierw prześledzimy sobie przebieg stwardnienia rozsianego i to jak postępuje. Najpierw prześledzimy sobie przebieg stwardnienia rozsianego i to jak postępuje. Na osi x oznaczony jest czas, cały okres życia danej osoby, a na osi y nasilenie objawów choroby, będące odzwierciedleniem stopnia uszkodzenia mózgu. Mamy cztery typy SM, które charakteryzują się różnymi modelami przebiegu. które charakteryzują się różnymi modelami przebiegu. Najczęściej mamy do czynienia z typem rzutowo-remisyjnym. Najczęściej mamy do czynienia z typem rzutowo-remisyjnym. Na wykresie wygląda to tak, z rzutem w tym miejscu. Na wykresie wygląda to tak, z rzutem w tym miejscu. Rzut choroby to taka sytuacja, gdy w mózgu nagromadzi się tyle uszkodzeń, Rzut choroby to taka sytuacja, gdy w mózgu nagromadzi się tyle uszkodzeń, że stan pacjenta wyraźnie się pogarsza. A tutaj mamy remisję. Remisja jest wtedy, gdy mózg naprawia uszkodzenia, więc objawy łagodnieją i stan pacjenta ulega poprawie. więc objawy łagodnieją i stan pacjenta ulega poprawie. Aż 80-85% przypadków stwardnienia rozsianego przebiega właśnie w ten sposób, Aż 80-85% przypadków stwardnienia rozsianego przebiega właśnie w ten sposób, dlatego stosowane leki skierowane są przede wszystkim do walki z tym typem SM. dlatego stosowane leki skierowane są przede wszystkim do walki z tym typem SM. dlatego stosowane leki skierowane są przede wszystkim do walki z tym typem SM. Pozostałe typy SM niestety nie odpowiadają na nie aż tak dobrze. niestety nie odpowiadają na nie aż tak dobrze. A jak działają leki modyfikujące przebieg choroby? Jak nazwa wskazuje, zmieniają one przebieg SM. Jak nazwa wskazuje, zmieniają one przebieg SM. Co to znaczy? To oznacza, że w trakcie terapii tymi lekami wykres będzie wyglądał mniej więcej tak. wykres będzie wyglądał mniej więcej tak. Od razu widać różnicę. Od razu widać różnicę. Po pierwsze, nasilenie rzutów choroby jest mniejsze i po drugie, wydłużają się okresy remisji. Innymi słowy, progresja choroby spowalnia. Innymi słowy, progresja choroby spowalnia. I dlatego właśnie nazywamy je lekami modyfikującymi przebieg choroby. I dlatego właśnie nazywamy je lekami modyfikującymi przebieg choroby. Podam kilka przykładów takich leków. Większość z nich to immunosupresanty. To pojęcie w zasadzie samo się wyjaśnia. To pojęcie w zasadzie samo się wyjaśnia. Immunosupresanty powodują supresję układu immunologicznego. Lekami immunosupresyjnymi są między innymi glikokortykosteroidy. Lekami immunosupresyjnymi są między innymi glikokortykosteroidy. To hormony steroidowe, które w normalnych warunkach wydzielane są przez nadnercza, które w normalnych warunkach wydzielane są przez nadnercza, ale są też szeroko stosowanymi lekami. Dalej mamy interferony beta. Interferony to cząsteczki sygnałowe, używane przez układ odpornościowy do kontroli reakcji zapalnych. Interferon beta ma za zadanie hamować zapalenie. Jak to robi? Jak to się dzieje na poziomie komórkowym? Dobrze by było zrozumieć patofizjologię. Dobrze by było zrozumieć patofizjologię. Weźmy więc neuron. Jego akson jest oczywiście otoczony osłonką mielinową, Jego akson jest oczywiście otoczony osłonką mielinową, a obok naszego neuronu znajduje się naczynie krwionośne, a obok naszego neuronu znajduje się naczynie krwionośne, oddzielone od neuronu przez barierę krew-mózg. oddzielone od neuronu przez barierę krew-mózg. oddzielone od neuronu przez barierę krew-mózg. Bariera krew-mózg hamuje komórki odpornościowe, takie jak limfocyty T, Bariera krew-mózg hamuje komórki odpornościowe, takie jak limfocyty T, przed przenikaniem do mózgowia. Więc nasz kolega limfocyt zostaje uwięziony w naczyniu. Ale w SM bariera krew-mózg staje się przepuszczalna Ale w SM bariera krew-mózg staje się przepuszczalna i limfocyt T może swobodnie przedostać się poza naczynie. i limfocyt T może swobodnie przedostać się poza naczynie. To jedno z ważniejszych miejsc działania leków immunosupresyjnych. To jedno z ważniejszych miejsc działania leków immunosupresyjnych. Mogą one hamować przenikanie limfocytów T przez barierę krew-mózg, Mogą one hamować przenikanie limfocytów T przez barierę krew-mózg, dzięki czemu nie dochodzi do ich kontaktu z neuronami dzięki czemu nie dochodzi do ich kontaktu z neuronami i układ odpornościowy ma ograniczony dostęp do mózgu. i układ odpornościowy ma ograniczony dostęp do mózgu. Ale to nie jedyny mechanizm działania immunosupresantów. Ale to nie jedyny mechanizm działania immunosupresantów. Może się zdarzyć, że limfocyt T jednak przedostanie się przez barierę krew-mózg. Może się zdarzyć, że limfocyt T jednak przedostanie się przez barierę krew-mózg. Napotyka wtedy osłonki mielinowe i rozpoznaje je jako coś obcego, a to inicjuje całą kaskadę reakcji. Limfocyt T zaczyna uwalniać masę cząsteczek zwanych cytokinami, Limfocyt T zaczyna uwalniać masę cząsteczek zwanych cytokinami, które ściągają do mózgu inne komórki odpornościowe. które ściągają do mózgu inne komórki odpornościowe. Między innymi limfocyty B odpowiadają na działanie cytokin, Między innymi limfocyty B odpowiadają na działanie cytokin, odpowiadają też makrofagi i dochodzi do zapalenia. Działanie immunosupresantów polega na hamowaniu reakcji limfocytów T na mielinę. polega na hamowaniu reakcji limfocytów T na mielinę. Gdy ich reakcja jest stłumiona, nie wydzielają tak dużej ilości cytokin. A gdy nie wydzielają tak dużej ilości cytokin, to nie dochodzi do masywnego napływu innych komórek zapalnych do mózgu. to nie dochodzi do masywnego napływu innych komórek zapalnych do mózgu. to nie dochodzi do masywnego napływu innych komórek zapalnych do mózgu. A więc stan zapalny jest znacznie mniej nasilony, bo układ odpornościowy nie reaguje tak agresywnie. bo układ odpornościowy nie reaguje tak agresywnie. Zatem leki modyfikujące przebieg łagodzą objawy SM, Zatem leki modyfikujące przebieg łagodzą objawy SM, poprzez wpływ na mechanizmy patofizjologiczne. poprzez wpływ na mechanizmy patofizjologiczne. Ale istnieją także inne sposoby radzenia sobie z objawami SM. Ale istnieją także inne sposoby radzenia sobie z objawami SM. Zajmiemy się teraz terapią skierowaną na kontrolę tych objawów. Zajmiemy się teraz terapią skierowaną na kontrolę tych objawów. Oprócz stosowania leków, mamy też inne możliwości leczenia objawów SM. mamy też inne możliwości leczenia objawów SM. Załóżmy, że ta osoba choruje na stwardnienie rozsiane. Załóżmy, że ta osoba choruje na stwardnienie rozsiane. Jakie może mieć dolegliwości? Może odczuwać chroniczne zmęczenie, ciągle czuć się fizycznie wykończoną. ciągle czuć się fizycznie wykończoną. Może także mieć sztywność mięśni. Może także mieć sztywność mięśni. Jej mięśnie mogą się nadmiernie kurczyć i powodować ból. Jej mięśnie mogą się nadmiernie kurczyć i powodować ból. Może też odczuwać osłabienie i drętwienie kończyn górnych. Może też odczuwać osłabienie i drętwienie kończyn górnych. To bardzo uciążliwe objawy, prawda? Jak możemy im zaradzić? Możemy skierować taką osobę do fizjoterapeuty. Możemy skierować taką osobę do fizjoterapeuty. Oto nasz fizjoterapeuta. Wykonuje on z naszym pacjentem różne ćwiczenia fizyczne. Wykonuje on z naszym pacjentem różne ćwiczenia fizyczne. Wykonuje on z naszym pacjentem różne ćwiczenia fizyczne. Mogą to być ćwiczenia rozciągające. Mogą to być ćwiczenia rozciągające. Mogą to być ćwiczenia poprawiające chód. Mogą to być ćwiczenia poprawiające chód. Łagodzi to dolegliwości naszego pacjenta. Łagodzi to dolegliwości naszego pacjenta. Ale są pola, na których fizjoterapia nie pomoże. Ale są pola, na których fizjoterapia nie pomoże. Ale są pola, na których fizjoterapia nie pomoże. Wielu pacjentów ze stwardnieniem rozsianym ma zaburzenia poznawcze. Wielu pacjentów ze stwardnieniem rozsianym ma zaburzenia poznawcze. Wielu pacjentów ze stwardnieniem rozsianym ma zaburzenia poznawcze. Zaburzenia poznawcze, czyli te związane z uwagą, pamięcią operacyjną i podejmowaniem decyzji. pamięcią operacyjną i podejmowaniem decyzji. W przebiegu SM mogą być one poważnie zaburzone, W przebiegu SM mogą być one poważnie zaburzone, a to duży problem, bo zaburzenia poznawcze są jedną z ważniejszych przyczyn porzucenia pracy zawodowej. są jedną z ważniejszych przyczyn porzucenia pracy zawodowej. Jak temu zaradzić? Możemy wysłać pacjenta na terapię funkcji poznawczych. Możemy wysłać pacjenta na terapię funkcji poznawczych. Terapia funkcji poznawczych ma na celu przywrócenie i utrzymanie tych funkcji Terapia funkcji poznawczych ma na celu przywrócenie i utrzymanie tych funkcji Terapia funkcji poznawczych ma na celu przywrócenie i utrzymanie tych funkcji poprzez wykonywanie specjalnych ćwiczeń umysłowych, gier pamięciowych gier pamięciowych i innych ćwiczeń wzmacniających funkcje poznawcze. i innych ćwiczeń wzmacniających funkcje poznawcze. Poprawia to sprawność umysłową pacjenta. Poprawia to sprawność umysłową pacjenta. To trochę jak fizjoterapia, tylko zamiast trenować ciało, pacjent trenuje umysł. To metody radzenia sobie z objawami SM To metody radzenia sobie z objawami SM alternatywne do leków modyfikujących przebieg choroby.