If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Leczenie operacyjne choroby Parkinsona — film z polskimi napisami

Odwiedź nas na (http://www.khanacademy.org/science/healthcare-and-medicine) aby dowiedzieć się więcej o zdrowiu i medycynie. Te filmy nie stanowią porady medycznej i pełnią jedynie funkcję informacyjną. Filmy te nie mają na celu zastąpienia profesjonalnej porady medycznej, diagnozy lub leczenia. Zawsze zasięgnij porady personelu medycznego w razie jakichkolwiek pytań związanych z Twoim stanem zdrowia. Nigdy nie lekceważ profesjonalnej porady medycznej lub nie zwlekaj z jej zasięgnięciem pod wpływem żadnych przeczytanych w Khan Academy treści, lub obejrzanych tu filmów. Polskie napisy: fundacja Edukacja dla Przyszłości, dzięki wsparciu Fundacji HASCO-LEK i Fundacji Akamai. Stworzone przez: Emma Giles.

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.

Transkrypcja filmu video

Wiemy już, że moment, w którym objawy ruchowe choroby Parkinsona Wiemy już, że moment, w którym objawy ruchowe choroby Parkinsona zaczynają wpływać na codzienne funkcjonowanie pacjenta to moment, w którym powinniśmy wdrożyć leczenie, to moment, w którym powinniśmy wdrożyć leczenie, które pomoże w ich opanowaniu. Wiemy również, że najbardziej efektywny spośród dostępnych obecnie leków - lewodopa, Wiemy również, że najbardziej efektywny spośród dostępnych obecnie leków - lewodopa, daje po kilku latach uciążliwe objawy niepożądane, daje po kilku latach uciążliwe objawy niepożądane, takie jak dyskinezy i "wearing-off", a z racji tego, że choroba Parkinsona jest schorzeniem przewlekłym a z racji tego, że choroba Parkinsona jest schorzeniem przewlekłym i stan pacjenta pogarsza się w miarę upływu lat, to działanie leków może być w którymś momencie niewystarczające, to działanie leków może być w którymś momencie niewystarczające, skutkując brakiem kontroli objawów. skutkując brakiem kontroli objawów. W takiej sytuacji, gdy jakość życia pacjenta ulega znaczącemu pogorszeniu, W takiej sytuacji, gdy jakość życia pacjenta ulega znaczącemu pogorszeniu, czy to przez samą chorobę, czy też przez działania uboczne stosowanych leków, czy też przez działania uboczne stosowanych leków, należy rozważyć wdrożenie leczenia chirurgicznego. W chorobie Parkinsona jest to najczęściej głęboka stymulacja mózgu - DBS. W chorobie Parkinsona jest to najczęściej głęboka stymulacja mózgu - DBS. W chorobie Parkinsona jest to najczęściej głęboka stymulacja mózgu - DBS. To bardzo interesujący rodzaj leczenia. DBS działa trochę jak rozrusznik. Elektroniczny implant, który pomaga regulować pracę serca. Elektroniczny implant, który pomaga regulować pracę serca. Tylko w tym przypadku będzie to regulacja pracy mózgu. Tylko w tym przypadku będzie to regulacja pracy mózgu. Interesujące jest również to, że właściwie nie wiemy jak działa DBS. Ale w ciągu ostatnich dwudziestu lat zaobserwowano, Ale w ciągu ostatnich dwudziestu lat zaobserwowano, że umożliwia ona redukcję objawów ruchowych choroby Parkinsona, że umożliwia ona redukcję objawów ruchowych choroby Parkinsona, w tym bradykinezji, drżenia i sztywności, ale także dyskinez spowodowanych długotrwałym stosowaniem L-DOPY. ale także dyskinez spowodowanych długotrwałym stosowaniem L-DOPY. Omówmy teraz jak wygląda taki zabieg. Omówmy teraz jak wygląda taki zabieg. Zazwyczaj przeprowadza się go w dwóch etapach. Pierwszy etap to "wyczucie terenu". Najpierw do mózgu bardzo ostrożnie wprowadza się maleńki przewód - elektrodę Najpierw do mózgu bardzo ostrożnie wprowadza się maleńki przewód - elektrodę Najpierw do mózgu bardzo ostrożnie wprowadza się maleńki przewód - elektrodę i dociera nią do jąder podstawy. Te pierwsze elektrody to nasi tajni agencji. Te pierwsze elektrody to nasi tajni agencji. Badają teren i starają się odnaleźć nieprawidłowe neurony. Badają teren i starają się odnaleźć nieprawidłowe neurony. Badają teren i starają się odnaleźć nieprawidłowe neurony. Określić ich dokładne położenie. Bo kiedy spojrzymy do atlasu anatomicznego, Bo kiedy spojrzymy do atlasu anatomicznego, budowa mózgu wydaje się bardzo przejrzysta. Ale odnalezienie tych struktur w żywym organizmie podczas operacji to zupełnie inna historia. Ale odnalezienie tych struktur w żywym organizmie podczas operacji to zupełnie inna historia. Ale odnalezienie tych struktur w żywym organizmie podczas operacji to zupełnie inna historia. Dlatego potrzebni są nam tajni agencji. Dlatego potrzebni są nam tajni agencji. Jak mówiłam, ich zadaniem jest wybadanie terenu. Jak mówiłam, ich zadaniem jest wybadanie terenu. Ich rola polega na analizie wzorów aktywności znajdujących się wokół nich neuronów Ich rola polega na analizie wzorów aktywności znajdujących się wokół nich neuronów i "przetłumaczenie" tego na sygnały dźwiękowe słyszalne dla ludzkiego ucha. i "przetłumaczenie" tego na sygnały dźwiękowe słyszalne dla ludzkiego ucha. Chirurg, który przeprowadza operację, słyszy odpowiedni dźwięk Chirurg, który przeprowadza operację, słyszy odpowiedni dźwięk Chirurg, który przeprowadza operację, słyszy odpowiedni dźwięk i wie dzięki temu, że odnalazł odpowiednie miejsce, a może to trochę potrwać. Zależnie od osoby może to być nawet kilka godzin na jedną półkulę mózgu. Zależnie od osoby może to być nawet kilka godzin na jedną półkulę mózgu. Teraz etap numer 2. Nasi tajniacy zrobili kawał dobrej roboty mapując poszukiwane przez nas obszary mózgu, pokazując gdzie mamy działać, więc wyjmujemy ich i umieszczamy w tych miejscach elektrody na stałe. więc wyjmujemy ich i umieszczamy w tych miejscach elektrody na stałe. Pokaże to na naszym przykładzie i jeszcze na obrazie z rezonansu magnetycznego. Mamy tutaj skan z rezonansu w podobnym przekroju co na naszym pacjencie Mamy tutaj skan z rezonansu w podobnym przekroju co na naszym pacjencie i po obydwu stronach widać elektrody. Chodzi o to, że te elektrody zostają w mózgu na stałe, Chodzi o to, że te elektrody zostają w mózgu na stałe, czasami tylko po jednej stronie, a czasami po dwóch, zależnie od objawów danego pacjenta i ich nasilenia. zależnie od objawów danego pacjenta i ich nasilenia. Jeśli chodzi o zasilanie tych elektrod, to są one połączone z urządzeniem zasilanym na baterie, to są one połączone z urządzeniem zasilanym na baterie, umieszczanym poniżej obojczyka. W ten sposób możemy wysyłać impulsy elektryczne do obszarów mózgu, w których tkwią elektrody, do obszarów mózgu, w których tkwią elektrody, czyli tych odpowiedzialnych za problemy ruchowe. A co robią te impulsy elektryczne? A co robią te impulsy elektryczne? Regulują one aktywność neuronów. To trochę tak jak z regulacją radia za pomocą pokręteł. To trochę tak jak z regulacją radia za pomocą pokręteł. Możemy nastawić sobie ulubioną stację, w tym przypadku aktywność ruchową, poprzez umieszczenie elektrod - tajnych agentów poprzez umieszczenie elektrod - tajnych agentów w odpowiednich jądrach podstawy, a później ustawić głośność. A w naszym przypadku - zmniejszyć aktywność neuronów, które sprawiają problemy. A w naszym przypadku - zmniejszyć aktywność neuronów, które sprawiają problemy. A w naszym przypadku - zmniejszyć aktywność neuronów, które sprawiają problemy. I na tym polega piękno DBS. Nasze ustawienia są odwracalne. Jesteśmy w stanie zmieniać siłę działania elektrod, ich wpływ na neurony, ich wpływ na neurony, a tym samym dostosować działanie DBS do konkretnego pacjenta. a tym samym dostosować działanie DBS do konkretnego pacjenta. Ale musimy jeszcze wyjaśnić dwie kwestie. Słysząc hasło "głęboka stymulacja mózgu" Słysząc hasło "głęboka stymulacja mózgu" zwraca uwagę słowo "głęboka". Głęboka, czyli gdzie? W przypadku pacjentów z chorobą Parkinsona chodzi o jądra podstawy, W przypadku pacjentów z chorobą Parkinsona chodzi o jądra podstawy, czyli całkiem głęboko w mózgu. Druga rzecz to słowo "stymulacja". Druga rzecz to słowo "stymulacja". Przecież powiedziałam przed chwilą, że zmniejszamy aktywność neuronów. Przecież powiedziałam przed chwilą, że zmniejszamy aktywność neuronów. Żeby to łatwiej zrozumieć, wyobraź sobie, że twój pies bardzo głośno szczeka. Żeby to łatwiej zrozumieć, wyobraź sobie, że twój pies bardzo głośno szczeka. Więc mówisz mu, żeby przestał, prawda? Każesz mu przestać. To nadal jest stymulacja, nawet jeśli w rezultacie pies przestanie szczekać. nawet jeśli w rezultacie pies przestanie szczekać. I o to chodzi z naszymi elektrodami w jądrach podstawy. I o to chodzi z naszymi elektrodami w jądrach podstawy. Nasze działanie polega na stymulacji pewnych ośrodków ale efektem końcowym jest zmniejszenie aktywności innych neuronów. ale efektem końcowym jest zmniejszenie aktywności innych neuronów. Przyjrzyjmy się temu bliżej i zobaczmy, o które ośrodki nam chodzi. i zobaczmy, o które ośrodki nam chodzi. Żeby wybrać odpowiednie z nich musimy najpierw cofnąć się do tego, jak jądra podstawy kontrolują nasze ruchy. musimy najpierw cofnąć się do tego, jak jądra podstawy kontrolują nasze ruchy. Może pamiętasz, że w chorobie Parkinsona komunikacja pomiędzy wzgórzem a korą ruchową jest ograniczona i skutkuje to ograniczeniem ruchów. i skutkuje to ograniczeniem ruchów. Dzieje się tak dlatego, że aktywność podwzgórza jest zbyt duża, Dzieje się tak dlatego, że aktywność podwzgórza jest zbyt duża, a gdy podwzgórze jest nadaktywne to nadmiernie pobudza gałkę bladą wewnętrzną. A gdy gałka blada wewnętrzna jest nadaktywna, A gdy gałka blada wewnętrzna jest nadaktywna, to nadmiernie hamuje ona aktywność wzgórza i nie może się ono prawidłowo komunikować z korą. Na pierwszy rzut oka widzimy, że gałka blada wewnętrzna jest jednym z tych ośrodków, że gałka blada wewnętrzna jest jednym z tych ośrodków, które generują problemy u pacjentów z Parkinsonem, gdy są zbyt aktywne. Bo hamuje wzgórze. Kolejnym ośrodkiem, który daje problemy jest podwzgórze, Kolejnym ośrodkiem, który daje problemy jest podwzgórze, Kolejnym ośrodkiem, który daje problemy jest podwzgórze, bo kiedy jest nadmiernie aktywne to zbyt silnie aktywuje gałkę bladą wewnętrzną. to zbyt silnie aktywuje gałkę bladą wewnętrzną. I to są właśnie główne cele w terapii DBS u osób z chorobą Parkinsona. I to są właśnie główne cele w terapii DBS u osób z chorobą Parkinsona. I to są właśnie główne cele w terapii DBS u osób z chorobą Parkinsona. Stosujemy tu DBS w celu obniżenia aktywności neuronów w tych obszarach. Stosujemy tu DBS w celu obniżenia aktywności neuronów w tych obszarach. Tych, które są nadaktywne. Umożliwia nam to przywrócenie równowagi w działaniu neuronów na drodze pośredniej i bezpośredniej. Umożliwia nam to przywrócenie równowagi w działaniu neuronów na drodze pośredniej i bezpośredniej. Już o tym wspominałam, ale działanie DBS nadal jest zagadką. Już o tym wspominałam, ale działanie DBS nadal jest zagadką. Nie jest jeszcze w pełni wyjaśnione, w jaki sposób działanie na te obszary Nie jest jeszcze w pełni wyjaśnione, w jaki sposób działanie na te obszary zmniejsza objawy ruchowe choroby Parkinsona i skutki uboczne lewodopy. Wiemy tylko, że to działa. Dodatkowym, ogromnym plusem DBS jest to, że pozwala ona zmniejszyć dawkę niektórych leków lub zupełnie je odstawić. że pozwala ona zmniejszyć dawkę niektórych leków lub zupełnie je odstawić. A to naprawdę coś, bo jak wiemy, cześć z tych leków może dawać poważne skutki uboczne. bo jak wiemy, cześć z tych leków może dawać poważne skutki uboczne. Może pamiętasz moje porównanie lewodopy do wahadełka, które przenosi pacjenta ze stanu niesprawności do sprawności motorycznej, które przenosi pacjenta ze stanu niesprawności do sprawności motorycznej, które przenosi pacjenta ze stanu niesprawności do sprawności motorycznej, ale po kilku latach zaczyna się zapędzać i powodować nadmierne ruchy. Chcemy tego w miarę możliwości uniknąć, a dzięki DBS uzyskujemy kontrole nad objawami ruchowymi, a dzięki DBS uzyskujemy kontrole nad objawami ruchowymi, więc możemy często zmniejszyć dawkę lewodopy, więc możemy często zmniejszyć dawkę lewodopy, a tym samym ograniczyć wahania i powodowane przez nie objawy. a tym samym ograniczyć wahania i powodowane przez nie objawy. I na tym polega leczenie zabiegowe. Zatem mamy cały szereg leków, ale także możliwość wykonania operacji, która ułatwia kontrolę nad objawami choroby Parkinsona. Ale mamy jeszcze jedną kategorię terapii, Ale mamy jeszcze jedną kategorię terapii, a mianowicie modyfikację stylu życia. Chodzi między innymi o aktywność fizyczną i fizjoterapię. Nie zatrzymają ani nie spowolnią one rozwoju objawów ruchowych, ale pomagają w łagodzeniu bólu mięśni i stawów, ale pomagają w łagodzeniu bólu mięśni i stawów, związanego ze sztywnością, czy zaburzeniami postawy ciała, które pojawiają się po pewnym czasie trwania choroby. Bardzo pomocna bywa również terapia mowy. U wielu pacjentów z chorobą Parkinsona głos staje się bardzo cichy i monotonny, U wielu pacjentów z chorobą Parkinsona głos staje się bardzo cichy i monotonny, U wielu pacjentów z chorobą Parkinsona głos staje się bardzo cichy i monotonny, co wynika z upośledzonej koordynacji mięśni krtani. Terapia mowy pomaga im pracować nad emisją głosu, tak by mogli bez przeszkód rozmawiać z innymi. tak by mogli bez przeszkód rozmawiać z innymi. tak by mogli bez przeszkód rozmawiać z innymi. Bardzo ważne jest również wsparcie emocjonalne i psychiczne. Dla pacjentów z Parkinsonem ma to duże znaczenie. Dla pacjentów z Parkinsonem ma to duże znaczenie. Może im pomóc na początku, kiedy muszą nauczyć się jak żyć z tą chorobą i się z nią pogodzić, kiedy muszą nauczyć się jak żyć z tą chorobą i się z nią pogodzić, ale także później. Pamiętaj, że choroba Parkinsona potrafi mocno zaburzać nastrój Pamiętaj, że choroba Parkinsona potrafi mocno zaburzać nastrój oraz być przyczyną depresji i zaburzeń lękowych, dlatego wsparcie psychologiczne jest tak ważne w leczeniu tej choroby. dlatego wsparcie psychologiczne jest tak ważne w leczeniu tej choroby.