If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Objawy pozaruchowe w chorobie Parkinsona — film z polskimi napisami

Odwiedź nas na (http://www.khanacademy.org/science/healthcare-and-medicine) aby dowiedzieć się więcej o zdrowiu i medycynie. Te filmy nie stanowią porady medycznej i pełnią jedynie funkcję informacyjną. Filmy te nie mają na celu zastąpienia profesjonalnej porady medycznej, diagnozy lub leczenia. Zawsze zasięgnij porady personelu medycznego w razie jakichkolwiek pytań związanych z Twoim stanem zdrowia. Nigdy nie lekceważ profesjonalnej porady medycznej lub nie zwlekaj z jej zasięgnięciem pod wpływem żadnych przeczytanych w Khan Academy treści, lub obejrzanych tu filmów. Polskie napisy: fundacja Edukacja dla Przyszłości, dzięki wsparciu Fundacji HASCO-LEK i Fundacji Akamai. Stworzone przez: Emma Giles.

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.

Transkrypcja filmu video

Myśląc o chorobie Parkinsona zwykle wyobrażamy sobie drżenie, bo to drżenie jest chyba najbardziej widocznym jej objawem. Ja także ją sobie w ten sposób wyobrażałam zanim dowiedziałam się trochę więcej na temat choroby. zanim dowiedziałam się trochę więcej na temat choroby. To wyobrażenie nie jest błędne, choroba Parkinsona powoduje drżenie i inne objawy związane z ruchem. choroba Parkinsona powoduje drżenie i inne objawy związane z ruchem. Ale jest ona czymś znacznie więcej niż zaburzeniem ruchu. W jej przebiegu pojawia się też mnóstwo problemów niezwiązanych z ruchem. W jej przebiegu pojawia się też mnóstwo problemów niezwiązanych z ruchem. A to dlatego, że jej istotą jest utrata bardzo istotnych dla nas neuronów, A to dlatego, że jej istotą jest utrata bardzo istotnych dla nas neuronów, A to dlatego, że jej istotą jest utrata bardzo istotnych dla nas neuronów, zwanych neuronami dopaminergicznymi. Ich utrata wiąże się z bardzo poważnymi skutkami. Ich utrata wiąże się z bardzo poważnymi skutkami. Neurony komunikują się ze sobą w szczególny sposób. Neurony komunikują się ze sobą w szczególny sposób. Żeby przesłać wiadomość do innego ośrodka w mózgu, by wykonał jakieś zadanie, na przykład zapamiętał, gdzie zostawiliśmy klucze, na przykład zapamiętał, gdzie zostawiliśmy klucze, albo wykonał jakieś proste działanie matematyczne. Komunikacja pomiędzy komórkami nerwowymi przypomina grę w głuchy telefon. przypomina grę w głuchy telefon. Gra w głuchy telefon wygląda tak: Gra w głuchy telefon wygląda tak: grupa osób siada w kole albo ustawia się w kolejce grupa osób siada w kole albo ustawia się w kolejce i osoba siedząca jako pierwsza z brzegu ma przekazać wiadomość ostatniej. Trudność polega na tym, że wiadomość przechodzi za pośrednictwem wszystkich osób siedzących pomiędzy nimi i muszą one ją przekazywać dokładnie, żeby wiadomość dotarła do ostatniej osoby niezmieniona. żeby wiadomość dotarła do ostatniej osoby niezmieniona. Osoba A przekazuje wiadomość osobie B, na przykład jak dojść z jednej części miasta w inną. na przykład jak dojść z jednej części miasta w inną. Później osoba B przekazuje ją osobie C, osoba C osobie D i tak dalej, aż dotrze ona do ostatniej osoby, aż dotrze ona do ostatniej osoby, która miała się dowiedzieć jak dotrzeć na drugi koniec miasta. Aby otrzymała prawidłowe instrukcje poruszania się po mieście Aby otrzymała prawidłowe instrukcje poruszania się po mieście takie, jak przekazała to pierwsza osoba, wszystkie te osoby pomiędzy nimi wszystkie te osoby pomiędzy nimi muszą przekazać prawidłową wiadomość. muszą przekazać prawidłową wiadomość. Bo jeśli nawet tylko jedna z nich coś pomiesza, poda złą nazwę ulicy albo pomyli numer autobusu, cała wiadomość będzie już niepoprawna. Neurony w mózgu komunikują się w podobny sposób. Tak właśnie ze sobą rozmawiają i przekazują informacje. Tak właśnie ze sobą rozmawiają i przekazują informacje. Działają w sieciach, gdzie każda z komórek polega na pozostałych. Więc jeśli któreś z nich zostaną uszkodzone, tak jak w chorobie Parkinsona, to cała ta sieć może paść, bo tak jak w grze w głuchy telefon, każdy element musi działać, by całość działała. Wszystkie te przeróżne funkcje pełnione przez neurony wchodzące w skład sieci, gdy sieć nie działa prawidłowo, to one również nie będą pełnione prawidłowo. Co to oznacza dla osoby z Parkinsonem? Co to oznacza dla osoby z Parkinsonem? Zacznijmy od nosa. Co może się stać z częścią mózgu, znajdującą się w tym miejscu, zwaną opuszką węchową? Opuszkę węchową widzimy tutaj. Bierze ona udział w odbieraniu wrażeń węchowych. Zatem jeśli budujące ją neurony przestają prawidłowo działać, przestają się komunikować z innymi częściami mózgu, przestają się komunikować z innymi częściami mózgu, chory zaczyna mieć problemy z odczuwaniem zapachów. chory zaczyna mieć problemy z odczuwaniem zapachów. Może zupełnie utracić zmysł węchu i kiedy postawimy przed nim talerz rosołu i kiedy postawimy przed nim talerz rosołu to z zamkniętymi oczami nie będzie w stanie rozpoznać co to za zupa. to z zamkniętymi oczami nie będzie w stanie rozpoznać co to za zupa. Może także nie utracić węchu, ale za to mieć problemy z rozróżnianiem zapachów. ale za to mieć problemy z rozróżnianiem zapachów. Zaburzenia węchu bardzo często występują w chorobie Parkinsona Zaburzenia węchu bardzo często występują w chorobie Parkinsona i nierzadko są jednym z pierwszych jej objawów. i nierzadko są jednym z pierwszych jej objawów. Zdarza się, że pojawiają się jeszcze przed wszelkimi objawami ruchowymi, z którymi kojarzymy tą chorobę. Wróćmy do rysunku głowy i przyjrzyjmy się tym obszarom mózgu. To jest płat czołowy, a tutaj układ limbiczny. Obszary te współpracują ze sobą w kreowaniu naszego samopoczucia. Obszary te współpracują ze sobą w kreowaniu naszego samopoczucia. Odpowiadają za nasz nastrój. Zatem jeśli komunikacja między nimi nie działa prawidłowo, Zatem jeśli komunikacja między nimi nie działa prawidłowo, mogą pojawiać się zaburzenia związane z nastrojem. mogą pojawiać się zaburzenia związane z nastrojem. Dlatego w przebiegu choroby Parkinsona może pojawić się depresja, poczucie beznadziejności, braku zainteresowania czymkolwiek. braku zainteresowania czymkolwiek. Chory nie ma ochoty iść pobiegać, choć to jego nawyk, ani obejrzeć ulubionego programu w telewizji. Nazywamy to apatią. Może też pojawić się uczucie niepokoju. Lęk i zdenerwowanie rzeczami, które kiedyś go nie martwiły. Lęk i zdenerwowanie rzeczami, które kiedyś go nie martwiły. W niektórych sytuacjach może mieć ataki paniki, na przykład będąc w tłumie, albo gdy znajdzie się w nowej sytuacji. Tego typu zaburzenia psychiczne mogą wystąpić, gdy neurony tych obszarów mózgu nie mogą się między sobą prawidłowo komunikować. nie mogą się między sobą prawidłowo komunikować. Zaburzenia nastroju, ale także inne problemy, z którymi borykają się pacjenci Zaburzenia nastroju, ale także inne problemy, z którymi borykają się pacjenci oraz stosowane przez nich leki i same zakłócenia w neuroprzekaźnictwie mogą stać się przyczyną zaburzeń snu. Chory może mieć trudności z zasypianiem albo z przespaniem nocy już po zaśnięciu. Wiesz jak trudno jest skupić się na nauce, czy pracy, Wiesz jak trudno jest skupić się na nauce, czy pracy, kiedy w nocy spaliśmy tylko kilka godzin. Osoby z chorobą Parkinsona także to odczuwają, Osoby z chorobą Parkinsona także to odczuwają, ale oni borykają się z tym codziennie, dlatego może stać się naprawdę sporym problemem. Wszystko się nawarstwia. Niedobór snu pogarsza inne objawy. Niedobór snu pogarsza inne objawy. Depresja, niepokój, lęki mogą zostać spotęgowane przez chroniczne niewyspanie. Depresja, niepokój, lęki mogą zostać spotęgowane przez chroniczne niewyspanie. Wraz z biegiem czasu dochodzi do utraty coraz większej ilości neuronów i osoba chora na Parkinsona zaczyna mieć trudności z wykonywaniem kilku czynności na raz. Trudnym staje się na przykład jednoczesne rozmawianie przez telefon i zapisywanie dyktowanego numeru, i zapisywanie dyktowanego numeru, gdy ktoś w tym samym pomieszczeniu ogląda telewizję. Rzeczy, które nie rozpraszają większości z nas Rzeczy, które nie rozpraszają większości z nas uniemożliwiają tym osobom wykonanie prostych zadań. uniemożliwiają tym osobom wykonanie prostych zadań. Zaczynają się również problemy z pamięcią. Zaczynają się również problemy z pamięcią. Chory może na przykład zrobić zakupy, wyjść przed sklep i nie móc znaleźć samochodu. Z czasem pamięć może znacznie się pogorszyć i u pacjenta może rozwinąć się demencja. Demencja to termin oznaczający pogorszenie sprawności umysłowej Demencja to termin oznaczający pogorszenie sprawności umysłowej oraz radzenia sobie z wykonywaniem złożonych czynności. oraz radzenia sobie z wykonywaniem złożonych czynności. Do tego stopnia, że znacznie utrudnia codzienne funkcjonowanie. Do tego stopnia, że znacznie utrudnia codzienne funkcjonowanie. Teraz zajmiemy się objawami zupełnie innymi od tych, które już omówiliśmy. Teraz zajmiemy się objawami zupełnie innymi od tych, które już omówiliśmy. Teraz zajmiemy się objawami zupełnie innymi od tych, które już omówiliśmy. Choroba Parkinsona może bowiem zająć bardzo ważny dla funkcjonowania całego organizmu, Choroba Parkinsona może bowiem zająć bardzo ważny dla funkcjonowania całego organizmu, autonomiczny układ nerwowy. Autonomiczny układ nerwowy. Nazywamy go autonomicznym, bo tworzące go neurony kontrolują czynności, które uważamy za automatyczne. kontrolują czynności, które uważamy za automatyczne. Trawienie, kontrola akcji serca, utrzymywanie stałej temperatury ciała. Trawienie, kontrola akcji serca, utrzymywanie stałej temperatury ciała. Gdy te neurony mają problemy z komunikacją między sobą, Gdy te neurony mają problemy z komunikacją między sobą, osoba z Parkinsonem może doświadczyć takich rzeczy jak zaparcia, osoba z Parkinsonem może doświadczyć takich rzeczy jak zaparcia, bo jedzenie nie jest prawidłowo trawione, albo zawroty głowy po wstaniu, bo akcja serca nie przystosowuje się odpowiednio szybko do zmiany pozycji ciała. bo akcja serca nie przystosowuje się odpowiednio szybko do zmiany pozycji ciała. Albo nadmiernie się pocą, bo organizm ma problem z regulacją temperatury. bo organizm ma problem z regulacją temperatury. To przykłady i to tylko niektóre przykłady i to tylko niektóre przykłady objawów pozaruchowych. Każdy przypadek choroby Parkinsona jest inny, Każdy przypadek choroby Parkinsona jest inny, więc niektórzy pacjenci mogą doświadczać zupełnie innych objawów, więc niektórzy pacjenci mogą doświadczać zupełnie innych objawów, a u niektórych, nasilenie któregoś z objawów może być znacznie większe niż u innych chorych. może być znacznie większe niż u innych chorych. Jedną z rzeczy cechujących się bardzo dużą zmiennością Jedną z rzeczy cechujących się bardzo dużą zmiennością jest czas pojawienia się objawów. Nie ma żadnych sztywnych ram czasowych, w których pojawiają się kolejne zaburzenia. Jest to bardzo mocno zróżnicowane.