If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Czym jest alergiczny nieżyt nosa? - film z polskimi napisami

Stworzone przez: Jeff Otjen.

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.

Transkrypcja filmu video

Czym jest alergiczny nieżyt nosa? "Rhinitis" oznaczające "nieżyt nosa" pochodzi z greckiego "rhin", oznaczającego "nos" jak w "rinoplastyka" (korekcja nosa) oraz "itis" oznaczającego "zapalenie". Zatem "rhinitis" to "zapalenie nosa". Człon "alergiczny" mówi natomiast o etiologii schorzenia. Przejdźmy do schematu. Tutaj mamy część zewnętrzną nosa, a tutaj część wewnętrzną, wyścieloną specjalną błoną zwaną śluzówką lub błoną śluzową. Pokrywa ona całą powierzchnię jamy nosowej. Nie jest ona zupełnie gładka, do jej wnętrza wpuklają się struktury kostne nazywane małżowinami nosowymi. Nawiązuje to do ich wyglądu - kształtem przypominają one bowiem muszle ślimaków. Mniej więcej tak. Małżowiny wystają z bocznych ścian nosa i mogą zajmować niemalże całą przestrzeń jamy. Żeby lepiej zrozumieć co się tam dzieje Żeby lepiej zrozumieć co się tam dzieje musimy spojrzeć na nie bliżej. Musimy przyjrzeć się im z poziomu komórek. Musimy przyjrzeć się im z poziomu komórek. To są zatem komórki błony śluzowej nosa. Duże kuliste różowe komórki. Ale znajdują się pomiędzy nimi też inne, należące do układu odpornościowego. To właśnie one odpowiedzialne są za objawy alergicznego nieżytu nosa. To właśnie one odpowiedzialne są za objawy alergicznego nieżytu nosa. Komórki tuczne (mastocyty) oraz bazofile. Powiedzmy, że ta osoba boryka się właśnie z alergicznym nieżytem nosa. Powiedzmy, że ta osoba boryka się właśnie z alergicznym nieżytem nosa. Co to dokładnie znaczy? Otóż, jak w przypadku każdej reakcji alergicznej, u podłoża problemu leży nadwrażliwość organizmu na jakiś czynnik obecny w otoczeniu. Nazywamy ten czynnik alergenem. Odłożymy na moment rysunek i zastanowimy się, które z alergenów są najczęstsze. Najczęstszymi z nich są pyłki roślin - pyłki traw i drzew. Stąd pochodzi potoczna nazwa schorzenia - "katar sienny". Stąd pochodzi potoczna nazwa schorzenia - "katar sienny". Choć tak naprawdę, to nie tylko katar. Pylenie roślin jest sezonowe. Innymi słowy, jedne pyłki będą się pojawiać na wiosnę, a inne na jesień. Dlatego często używa się też określenia "alergia sezonowa". Dlatego często używa się też określenia "alergia sezonowa". Do innych powszechnych alergenów należą pleśń oraz sierść zwierząt. Ale właściwie wszystko, co znajduje się w powietrzu i może trafić do twojego nosa, jest potencjalnym alergenem. I dokładnie tak się tutaj dzieje. Ta osoba oddycha sobie spokojnie i wraz z powietrzem trafiają do jej nosa różne cząsteczki, w tym potencjalne alergeny. Alergen trafia do nosa i wchodzi w kontakt z tą komórką tuczną. i wchodzi w kontakt z tą komórką tuczną. Mastocyty, a także bazofile, posiadają na swojej powierzchni specjalne białka w kształcie litery "Y". Nazywamy je immunoglobulinami lub przeciwciałami, w skrócie "Ig". W tym przypadku są to przeciwciała IgE. W tym przypadku są to przeciwciała IgE. Są też inne, na przykład IgG i IgM, ale w chorobach alergicznych udział biorą IgE. Jakaś cząstka pyłku, czy też tego co jest akurat alergenem, załóżmy że w tym przypadku są to pyłki, łączy się z przeciwciałem IgE znajdującym się na powierzchni bazofila. To połączenie uruchamia kaskadę reakcji. To połączenie uruchamia kaskadę reakcji. W normalnych warunkach, u osoby zdrowej, reakcja jest minimalna. To tylko pyłek, nie żaden groźny patogen, który mógłby okazać się niebezpieczny dla organizmu. który mógłby okazać się niebezpieczny dla organizmu. Natomiast u osoby z alergicznym nieżytem nosa reakcja jest zdecydowanie zbyt silna. Gdy bazofile takiej osoby napotkają cząstkę pyłku to uwalniają masę czynników sygnałowych, które pobudzają inne komórki znajdujące się wokoło. W ten sposób cała objętość błony śluzowej nosa reaguje zapaleniem. Najważniejszym z tych czynników jest histamina. Najważniejszym z tych czynników jest histamina. Teraz, kiedy już wiemy o tym, że dochodzi do nadmiernej reakcji komórek układu odpornościowego błony śluzowej, możemy przewidzieć jak będzie się to objawiać w skali makroskopowej. Po pierwsze, histamina będzie wywoływała szereg problemów związanych z zapaleniem. Mogą być one bardzo poważne. Może dojść do znacznego obrzęku i pogrubienia błony śluzowej. Może dojść do znacznego obrzęku i pogrubienia błony śluzowej. I dzieje się to w obrębie całej jamy nosowej, bo bazofile i komórki tuczne rozsiane są na całej jej powierzchni. bo bazofile i komórki tuczne rozsiane są na całej jej powierzchni. bo bazofile i komórki tuczne rozsiane są na całej jej powierzchni. Narysuję jak to wygląda w obrębie małżowin. Narysuję jak to wygląda w obrębie małżowin. Ale dzieje się to w całej jamie nosowej. Oprócz obrzęku dochodzi także do nadprodukcji śluzu. Nadmiar wydzieliny spływa wzdłuż małżowin i po ścianie jamy nosowej. Formuje duże krople, które zwisają ze stropu i lądują na dnie. Narysuję jeszcze kilka kropel. Rysuję wydzielinę na zielono, ale w rzeczywistości jest bezbarwna. Jak wiesz i jak wie każdy kto choruje na alergiczny nieżyt nosa, Jak wiesz i jak wie każdy kto choruje na alergiczny nieżyt nosa, powoduje to niezwykle męczący katar. Nos nie jest oczywiście jakimś odizolowanym tworem, wydzielina gromadząca się w jamie nosowej spływa w dół, do gardła. spływa w dół, do gardła. Stąd może pojawić się też kaszel. Ale nos komunikuje się nie tylko z gardłem. Ale nos komunikuje się nie tylko z gardłem. Tuż pod małżowiną dolną znajduje się ujście ważnego przewodu. O gdzieś w tym miejscu. Obrzęk błony śluzowej może spowodować zamknięcie tego otworu. Przewód nosowo-łzowy, bo taką nosi nazwę, łączy jamę nosową z okiem i jego zadaniem jest odprowadzanie łez z worka spojówkowego do nosa tak, że nawet tego nie zauważasz. Jeśli ujście przewodu zostanie zamknięte to łzy nie mają gdzie uchodzić. W rezultacie pojawia się łzawienie. Z tyłu gardła znajduje się jeszcze jeden przewód. Z tyłu gardła znajduje się jeszcze jeden przewód. Ten połączony jest z uchem i nosi nazwę trąbki Eustachiusza. Tak jak poprzednio, obrzęk może spowodować zamknięcie jej ujścia i gromadzenie się płynu w jej wnętrzu. Będzie to wywoływało objawy ze strony ucha - uczucie pełności oraz niedosłuch. W jamie nosowej znajdują się również różne nerwy. Narysuję jeden z nich, zmierzający do małżowiny. Drugi koniec tej drogi nerwowej znajduje się w mózgu. Na skutek zmian zapalnych, które mają miejsce w jamie nosowej Na skutek zmian zapalnych, które mają miejsce w jamie nosowej dochodzi do podrażnienia nerwów, co objawia się kichaniem. Jeśli obrzęk błony śluzowej będzie bardzo masywny Jeśli obrzęk błony śluzowej będzie bardzo masywny to może całkowicie zablokować jamę nosową tak, że nawet powietrze nie jest w stanie przez nią przepływać. A wtedy pojawiają się problemy z oddychaniem. Podsumujmy zatem to, o czym mówiłem. Na początku dochodzi do obrzęku i zablokowania jamy nosowej. Przytkanie przewodu nosowo-łzowego skutkuje łzawieniem oczu, a trąbki Eustachiusza zatkaniem ucha. Błona śluzowa jamy nosowej produkuje nadmiar wydzieliny, co generuje uporczywy katar. Podrażnienie nerwów wywołuje kichanie, a zablokowanie przepływu przez nos utrudnienie oddychania. Natężenie objawów bardzo różni się u różnych osób. U niektórych układ odpornościowy jest bardzo wrażliwy i bardzo gwałtownie reaguje na alergeny. Takie osoby mają bardzo ciężkie albo bardzo uporczywe objawy. U niektórych może się z kolei pojawiać tylko niewielki katar. Budowa anatomiczna niektórych ludzi sprawia, że przewód nosowo-łzowy bardzo łatwo ulega zablokowaniu nawet przy niewielkim obrzęku. Takie osoby mają znaczne łzawienie, ale nic poza tym. Wszystko zależy od osoby. Objawy kataru siennego mogą utrzymywać się przez kilka dni, jeśli narażenie na alergen jest krótkotrwałe lub nawet przez cały rok jeśli są powodowane przez alergen stale obecny w środowisku. Czasami bardzo łatwo jest go zidentyfikować, Czasami bardzo łatwo jest go zidentyfikować, a czasami bardzo trudno. a czasami bardzo trudno. Ale jeśli pamiętasz jakie procesy leżą u podłoża nadmiernej reakcji zapalnej błony śluzowej nosa i wiesz co nieco o anatomii jamy nosowej, to łatwo dojdziesz do tego skąd wynikają poszczególne objawy schorzenia.