If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Zapalenie gardła i migdałków: powikłania, diagnostyka i leczenie — film z polskimi napisami

Stworzone przez: Ian Mannarino.

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.

Transkrypcja filmu video

Zapalenie gardła i zapalenie migdałków to choroby, które bardzo często idą w parze. Zapalenie migdałków wiąże się z ich obrzękiem. Widać wtedy wyraźnie jak wyłaniają się spomiędzy łuków podniebiennych. jak wyłaniają się spomiędzy łuków podniebiennych. Mówimy tutaj dokładnie o migdałkach podniebiennych, zlokalizowanych - jak nazwa wskazuje w okolicach podniebienia. Z kolei zapalenie gardła kojarzymy z bólem, "drapaniem" i zaczerwienieniem w jego tylnej części. z bólem, "drapaniem" i zaczerwienieniem w jego tylnej części. Jak mówiłem, często występują one wspólnie, dlatego używamy określenia "zapalenie gardła i migdałków". Diagnostyka tego schorzenia obejmuje między innymi określenie jego etiologii, czyli tego, czy stoją za nim wirusy czy bakterie? U dorosłych, w 90% przypadków są to wirusy. U dorosłych, w 90% przypadków są to wirusy. U dzieci wirusy odpowiadają za jakieś 70% zachorowań. U dzieci wirusy odpowiadają za jakieś 70% zachorowań. Ogromna większość pozostałych przypadków to zakażenia bakteryjne. Jest szczególnie jedna bakteria, na którą należy uważać. Wywołuje ona infekcję znaną jako paciorkowcowe zapalenie gardła. Mowa o paciorkowcu ropnym - Streptococcus pyogenes, Mowa o paciorkowcu ropnym - Streptococcus pyogenes, zaliczanym do paciorkowców grupy A, co skracamy często do "GAS", od nazwy angielskiej - "group A streptococcus". W przypadku zakażeń wirusowych leczenie sprowadza się do odpoczynku i zwalczania objawów choroby. Natomiast w przypadku bakteryjnych stosuje się antybiotyki a więc leczenie przyczynowe. Z tego względu ważne jest określenie z którym z nich mamy do czynienia. ważne jest określenie z którym z nich mamy do czynienia. Ma to ogromne znaczenie z punktu widzenia zdrowia publicznego, ponieważ osoby nieleczone z powodu infekcji paciorkowcowej pozostają zakaźne przez 2 do 3 tygodni. Ci sami pacjenci, ale leczeni antybiotykami, Ci sami pacjenci, ale leczeni antybiotykami, będą zarażać tylko przez 24-48 godzin. będą zarażać tylko przez 24-48 godzin. Dlatego leczenie zakażeń bakteryjnych jest bardzo ważne, Dlatego leczenie zakażeń bakteryjnych jest bardzo ważne, bo zapobiega ich rozprzestrzenianiu się pomiędzy ludźmi. Kolejnym ważnym powodem, dla którego stosujemy antybiotyki jest to, że nieleczone infekcje wiążą się z ryzykiem powikłań. że nieleczone infekcje wiążą się z ryzykiem powikłań. Niektórzy pacjenci mogą mieć zmiany skórne, Niektórzy pacjenci mogą mieć zmiany skórne, bardzo wysoką gorączkę, oraz obrzęk języka. Taka triada objawów - wysoka gorączka, obrzęk języka i wysypka znana jest jako szkarlatyna (płonica). Pojawia się ona zazwyczaj równocześnie z objawami zapalenia gardła. Pojawia się ona zazwyczaj równocześnie z objawami zapalenia gardła. Ale znane są też powikłania pojawiające się dopiero po 2-3 tygodniach od zachorowania. Niektóre z nich mogą być bardzo poważne. Tym, którego boimy się najbardziej, Tym, którego boimy się najbardziej, jest gorączka reumatyczna. Nazwa może kojarzyć ci się z reumatoidalnym zapaleniem stawów, Nazwa może kojarzyć ci się z reumatoidalnym zapaleniem stawów, albo ogólnie reumatologią. I słusznie, bo chodzi między innymi o stawy. Gorączka reumatyczna wiąże się z silnym bólem stawów, więc jest dla pacjentów niesamowicie nieprzyjemna. więc jest dla pacjentów niesamowicie nieprzyjemna. Jednak bardziej niebezpieczne i potencjalnie trwałe Jednak bardziej niebezpieczne i potencjalnie trwałe są jej objawy związane z sercem. Mogą pojawić się permanentne uszkodzenia serca. Zatem gorączka reumatyczna to bardzo poważne powikłanie. Wiąże się też ona oczywiście z wysoką gorączką. Wiąże się też ona oczywiście z wysoką gorączką. Kolejnym możliwym powikłaniem jest kłębuszkowe zapalenie nerek. Kolejnym możliwym powikłaniem jest kłębuszkowe zapalenie nerek. To długa nazwa, dlatego skracamy ją zwykle do KZN. Jak wynika z nazwy, chodzi o zapalenie nerek a dokładnie zapalenie kłębuszków nerkowych. a dokładnie zapalenie kłębuszków nerkowych. Stan zapalny obejmujący kłębuszki nerkowe. Kłębuszki nerkowe odpowiadają za filtrację krwi, stąd zaburzenia w ich funkcjonowaniu odbijają się na filtracji. Nie jest to bez znaczenia. Przykładowo, w moczu pacjenta może pojawić się krew. Dzieje się tak dlatego, że zapalenie uszkadza jednostki filtracyjne, Dzieje się tak dlatego, że zapalenie uszkadza jednostki filtracyjne, przez co krew może dostać się do moczu. Na skutek upośledzenia filtracji może też dojść do zatrzymywania płynu w organizmie, do zatrzymywania płynu w organizmie, skutkującego podwyższeniem ciśnienia tętniczego. Podobnie jak w przypadku gorączki reumatycznej, KZN pojawia się około 2-3 tygodni po paciorkowcowym zapaleniu gardła. Inaczej jest ze szkarlatyną, która pojawia się w czasie zapalenia. Wynika to z tego, że szkarlatyna jest skutkiem działania toksyn bakteryjnych, Wynika to z tego, że szkarlatyna jest skutkiem działania toksyn bakteryjnych, natomiast gorączka reumatyczna i KZN są skutkiem działania układu odpornościowego. Układ odpornościowy na wszelkie sposoby stara się zwalczyć infekcję i zdarza się, że obrywa przy tym także organizm. Chodzi tu głównie o przeciwciała, które mogą doprowadzać przypadkowo do uszkodzenia naszych tkanek. Po pewnym czasie organizm pozbędzie się tych przeciwciał i pacjent wyzdrowieje z gorączki reumatycznej i KZN [niektóre konsekwencje mogą być trwałe]. Tyle o powikłaniach. W jaki sposób diagnozuje się paciorkowcowe zapalenie gardła? Jak mówiłem, rozpoznanie musi obejmować określenie, czy zapalenie jest wirusowe czy bakteryjne. Jak potwierdzić, że mamy do czynienia z GAS? Jak potwierdzić, że mamy do czynienia z GAS? Przede wszystkim trzeba przyjrzeć się objawom. W przypadku zakażeń bakteryjnych, pacjent często ma gorączkę. Infekcje wirusowe rzadziej związane są z podwyższeniem temperatury. Kolejnym znakiem przemawiającym za GAS jest brak kaszlu. Pacjent będzie miał za to silnie zaczerwienione, drapiące Pacjent będzie miał za to silnie zaczerwienione, drapiące i bardzo bolesne gardło, które utrudnia połykanie. Charakterystyczny jest też nalot na migdałkach. Charakterystyczny jest też nalot na migdałkach. Nalot to mieszanka płynu wysiękowego, białych krwinek oraz resztek komórkowych, w tym resztek komórek bakteryjnych. Przypomina to ropę. Pojawia się zatem ropny wysięk na migdałkach i na tylnej ścianie gardła, na migdałkach i na tylnej ścianie gardła. Zwłaszcza na migdałkach, ale w gardle też jest czasem widoczny. I w końcu pacjent może mieć powiększone szyjne węzły chłonne. pacjent może mieć powiększone szyjne węzły chłonne. Inaczej limfadenopatię. Węzłów szyjnych. Kombinacja gorączki, braku kaszlu, silnego bólu gardła, nalotu na migdałkach oraz tkliwości i obrzęku szyjnych węzłów chłonnych wskazuje na zakażenie paciorkowcowe. Ale żeby je potwierdzić potrzebne są jeszcze dwie rzeczy. Po pierwsze - strep test, czyli szybki test na streptokoki. Po pierwsze - strep test, czyli szybki test na streptokoki. Opiera się on na wykrywaniu składnika powierzchniowego specyficznego dla paciorkowca grupy A. specyficznego dla paciorkowca grupy A. Chodzi konkretnie o rodzaj węglowodanu, czyli cząsteczki cukru charakterystycznej tylko dla tej bakterii. Strep test wykrywa właśnie ten cukier. Jest on bardzo łatwy w wykonaniu. Lekarz lub inny pracownik medyczny bierze długą wymazówkę i pobiera za jej pomocą materiał z tylnej części gardła. Może to być nieprzyjemne, nawet bolesne dla pacjenta, ale badanie trwa bardzo krótko, więc dyskomfort też trwa bardzo krótko. Jest po prostu bardzo szybki. Wyniki także są dostępne bardzo szybo, bo już po 10-20 minutach. W przypadku wyniku dodatniego pacjent powinien zostać poddany leczeniu. Ale uwaga, test negatywny wcale nie wyklucza paciorkowcowego zapalenia gardła. wcale nie wyklucza paciorkowcowego zapalenia gardła. Minusem tego testu jest jego niska czułość. Minusem tego testu jest jego niska czułość. Negatywny wynik szybkiego testu może zmylić diagnostę. Z tego względu, oprócz szybkich testów zalecane są też badania bakteriologiczne. Wykonuje się je w bardzo podobny sposób. Lekarz, czy też inna osoba, pobiera wymaz z gardła i wydzielina, którą uda się w ten sposób uzyskać używana jest do wykonania posiewu. Zazwyczaj robi się to przy pomocy szalki Petriego. Minusem tego badania jest długi czas potrzebny do wzrostu bakterii. Podczas gdy szybkie testy dają wynik w ciągu 10-20 minut, posiew z gardła można ocenić dopiero po 2-3 dniach. Jest on jednak bardziej dokładny i pozwala potwierdzić diagnozę. Dostępny jest jeszcze jeden rodzaj testu. W odróżnieniu od tamtych nie wykrywa on bakterii, tylko wirusy. Chodzi o test przesiewowy wykrywający przeciwciała przeciwko EBV Chodzi o test przesiewowy wykrywający przeciwciała przeciwko EBV - wirusowi powodującemu mononukleozę, znaną też jako choroba pocałunków. Najczęściej występuje ona u nastolatków. Jak mówiłem, badanie to wykrywa zakażenie wirusem Ebsteina-Barr (EBV), odpowiedzialnemu za mononukleozę. Dodatni wynik testu świadczy o tym, że pacjent miał kontakt z tym wirusem. Aczkolwiek może się zdarzyć, że pacjent będzie miał objawy tej choroby, ale ujemny wynik. Dzieje się tak, kiedy infekcja jest wywołana podobnym patogenem - cytomegalowirusem (CMV). [mówimy wtedy o cytomegalii] Leczenie będzie tutaj objawowe, podobnie jak w przypadku zakażeń innymi wirusami i będzie polegało na wspomaganiu organizmu. Płukanie gardła wodą z solą, leki przeciwbólowe oraz odpoczynek. Zakażenia wirusowe leczymy objawowo, a zakażenia bakteryjnie objawowo i przyczynowo, przy pomocy antybiotyków. a zakażenia bakteryjnie objawowo i przyczynowo, przy pomocy antybiotyków. a zakażenia bakteryjnie objawowo i przyczynowo, przy pomocy antybiotyków. Lekiem z wyboru jest penicylina. Lekiem z wyboru jest penicylina. Jeśli pacjent jest na nią uczulony, stosujemy antybiotyk z grupy makrolidów. stosujemy antybiotyk z grupy makrolidów. Może to być azytromycyna, erytromycyna, klarytromycyna. Może to być azytromycyna, erytromycyna, klarytromycyna. Ale czasem wymagana jest zamiana na coś innego. Ale czasem wymagana jest zamiana na coś innego. Jeśli GAS okaże się oporny na antybiotyki pierwszego rzutu, Jeśli GAS okaże się oporny na antybiotyki pierwszego rzutu, trzeba wytoczyć cięższe działa. Antybiotyki o silniejszym działaniu. Jest to jednym z powodów, dla których należy poinformować pacjenta o konieczności ukończenia pełnego cyklu antybiotykoterapii. Inaczej bakterie mogą przetrwać. A skoro przetrwały natarcie naszego antybiotyku, to mogą rozwinąć na niego oporność. Dlatego musimy przypominać pacjentom, żeby nie przerywali leczenia, kiedy tylko poczują się lepiej. Powinni przyjmować antybiotyk przez 7-10 dni. Aby zapobiec rozwojowi powikłań i przenoszeniu zakażenia na inne osoby i przenoszeniu zakażenia na inne osoby trzeba dążyć do prawidłowego różnicowania rodzaju zapalenia gardła i leczenia adekwatnego do jego przyczyny.