If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Społeczeństwo europejskie w epoce prekolonialnej

Kościół, epidemie i duże ośrodki miejskie określały strukturę społeczeństw europejskich w epoce przed podbojem Nowego Świata. Tłumaczenie na język polski: Fundacja Edukacja dla Przyszłości, dzięki wsparciu wolontariuszy.

Streszczenie

  • W średniowieczu duże miasta były dziesiątkowane przez choroby, co niszczyło populację i skoncentrowało dobytek w rękach tych, co ocaleli.
  • Społeczeństwa średniowiecznej Europy używały systemu feudalnego by gospodarować siłą roboczą i militarną. Europejczycy wierzyli w prawo do prywatnej własności, w przeciwieństwie do komunalnych rdzennych społeczeństw Afryki i Ameryki tego samego okresu.
  • Te społeczeństwa były zjednoczone przez kościół chrześcijański, który służył jako podstawowa instytucja organizująca życie wielu Europejczyków.

Plaga i repopulacja

Upadek Cesarstwa Rzymskiego (476 CE) i początek Renesansu Europejskiego pod koniec XIV wieku wyznaczają mniej więcej okres średniowiecza. Pozbawiona dominującej, scentralizowanej władzy i nadrzędnych centrów kulturalnych Europa przeżyła okres niezgody politycznej i wojskowej. Społeczna i gospodarcza ruina zaczęła się w latach czterdziestych XIV wieku, kiedy genueńscy kupcy powracający zza Morza Czarnego nieświadomie przynieśli ze sobą przenoszoną przez szczury i wysoce zaraźliwą chorobę: dżumę. W ciągu kilku krótkich lat zabiła ona około jednej trzeciej populacji Europy. Skutki tej strasznej choroby są znane jako Czarna Śmierć.
Mimo to wysoki wskaźnik urodzeń w połączeniu z obfitymi zbiorami oznaczał, że liczba ludności zwiększyła się w następnym wieku. W 1450 odrodzona na nowo europejska społeczność europejskie, mniejsza i bardziej zamożna niż wcześniej, stanęła na początku renesansu.
Plaga. Fotografia dzięki uprzejmości Wikimedia Commons.

Feudalizm

W średniowieczu większość Europejczyków mieszkała w małych wioskach, które składały się z posiadłości lub zamku władcy, kościoła i prostych domów dla chłopów , którzy stanowili około 60 procent ludności Europy Zachodniej.
Różne warstwy europejskiego feudalnego społeczeństwa miały wspierać się wzajemnie, przynajmniej w teorii. Arystokraci władali ziemią, rycerze służyli u nich w wojsku i wprowadzali w życie jego prawa, chłopi uprawiali ziemię w zamian za ochronę przed najeźdźcami w zamku lub mieście lorda. Społeczeństwo feudalne było stworzone na podstawie farm komunalnych, ale kiedy szlachcice stawali się potężniejsi, prywatyzowali ziemię i wynajmowali ją poddanym. Tak więc, mimo że byli technicznie wolni, chłopi byli w praktyce związani z ziemią na której pracowali, utrzymywała ona ich i ich rodziny a także pana i wszystkich którzy z nim żyli. W praktyce bycie chłopem było bardziej formą niewoli niż pracy.
Życie chłopa pańszczyźnianego było trudne. Kobiety często umierały podczas porodu, a mniej więcej jedna trzecia dzieci umierała przed piątym rokiem życia. Bez odpowiednich warunków sanitarnych i medycyny wielu umierało na choroby, które dzisiaj są łatwo uleczalne; niewielu żyło dłużej niż czterdzieści pięć lat. Większość ludzi nie miało więcej niż dwie pary ubrań składających się z wełnianej kurtki lub tuniki i lnianej bielizny i kąpało się tylko kiedy lód rozpuścił się na wiosnę. W społeczeństwie agrarnym pory roku decydowały o rytmie życia. Zła pogoda, choroby plonów lub plagi insektów mogły sprowadzić głód na całe wsie i zmusić tych, którzy przeżyli, do przesiedlenia.
Obraz przedstawiający system feudalny. Zdjęcie dzięki uprzejmości Wikimedia Commons.

Rola religii w wczesnej Europie

Po upadku Rzymu, kościół chrześcijański - zjednoczony dogmatycznie, ale nieoficjalnie podzielony na odłam wschodni i zachodni - był jedyną zorganizowaną instytucją w średniowiecznej Europie. Przed protestancką reformacją, chrześcijaństwo było zdominowane przez jeden odłam: katolicyzm. Tak samo jak życie agrarne zależało od pór roku, życie wiejskie i rodzinne kręciło się wokół życia kościelnego. Sakramenty, specjalne ceremonie kościelne, oznaczały ważne momenty w życiu, takie jak narodziny, śluby czy pogrzeby. Kiedy chrześcijaństwo rozprzestrzeniło się po Europie, wyparło wierzenia pogańskie i animistyczne wyjaśniając siły natury i zjawiska nadprzyrodzone po swojemu. Bóg mieszkał w raju, był twórcą wszechświata, był poza dziedzinami ludzkiego pojęcia i natury, kontrolował wszystkie zdarzenia i walczył z siłami ciemności, takimi jak Diabeł, znany także jako Szatan, tu na ziemi.
Wszystkie wydarzenia miały duchową stronę. Choroby na przykład mogły być znakiem, że człowiek zgrzeszył. Grzesznik spowiadał się kapłanowi, który go rozgrzeszał i przypisywał mu pokuty, aby odpokutował za swoje czyny i uchronił się od wiecznego potępienia. Zatem proboszcz miał ogromną władzę nad życiem swoich parafian.
Ostatecznie, to papież decydował o kwestiach teologicznych, interpretował wolę Boga dla ludu, ale miał także prawo decydować nad sprawami doczesnymi. Ponieważ kościół miał prawo ekskomunikować poszczególne osoby, czyli wykluczać ich z kościoła, nawet monarchowie bali się jego potęgi. Pozycja papieża była też źródłem wszelkiej wiedzy. Łacina, język kościoła, służył jako czynnik jednoczący kontynent zróżnicowanych regionów, każdego ze swym własnym dialektem. Większość chłopów nie umiała czytać, więc polegała na księżach, aby ci czytali i interpretowali dla nich Biblię, słowo boskie. System feudalny polegał na nietykalności i zapale religijnym, aby utrzymać zależność chłopów od swych panów.
Oddawanie Czci w Kościele Katolickim. Fotografia dzięki uprzejmości Wikimedia Commons.

Jak uważasz?

W jaki sposób bycie chłopem pańszczyźnianym było podobne do afrykańskiego niewolnictwa? Czym się różniło?
W jaki sposób chrześcijaństwo i jego instytucje wpływały na polityczne, ekonomiczne i społeczne życie w średniowieczu?
Wyjaśnij w jaki sposób chrześcijaństwo nakreśliło przyszłość europejskich projektów kolonizacyjnych.

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.