Wybory roku 1800

George Washington, jako pierwszy prezydent Stanów Zjednoczonych, doskonale zdawał sobie sprawę, że wszystko, co robi, stanowi precedens. Jego administracja ustanowiła w pełni finansowany rząd federalny, utrzymała amerykańską neutralność w wojnach rewolucji francuskiej i zdecydowanie zademonstrowała swoją zdolność do stłumienia zbrojnego oporu, tłumiąc Whiskey Rebellion, gwałtowny protest przeciwko akcyzie na whisky. Choć Washington był przeciwny tworzeniu partii politycznych, jego sekretarz stanu, Thomas Jefferson, i jego sekretarz skarbu, Aleksander Hamilton, stali się odpowiednio przywódcami partii demokratyczno-republikańskiej i partii federalistów, z których wyłonił się pierwszy system partyjny.${}^1$‍

Pod wieloma względami wybory w 1800 roku były referendum na temat tego, jak ten nowy młody naród - Stany Zjednoczone Ameryki - powinien się rozwijać i być rządzony. John Adams, który służył jako wiceprezydent Jerzego Waszyngtona, zanim został drugim prezydentem Stanów Zjednoczonych, reprezentował partię Federalistów, podczas gdy Thomas Jefferson, bogaty plantator z Wirginii, autor Deklaracji Niepodległości, i wiceprezydent za czasów Johna Adamsa, reprezentował Demokratów-Republikanów (zwanych też Antyfederalistami).

Adams i Jefferson mieli różne pomysły na to, jak powinny wyglądać Stany Zjednoczone i jak powinny być rządzone. Podczas gdy Adams i Federaliści, w tym George Washington, wyobrażali sobie silny rząd federalny i kwitnący miejski sektor produkcyjny, Jefferson i Demokratyczni-Republikanie wyznawali wizję narodu jako republiki agrarnej, zakorzenionej w cnotach niezależnego, lub właściela ziemi, farmera.${}^2$‍

Podczas kampanii prezydenckiej dyskutowano o wielu palących kwestiach. Główna debata dotycząca polityki zagranicznej obracała się wokół odpowiedniej amerykańskiej odpowiedzi na rewolucję francuską. Jefferson i Demokratyczni Republikanie byli przychylni Francji, natomiast Federaliści skłaniali się bardziej ku Wielkiej Brytanii, obawiając się rosnącego radykalizmu rewolucji francuskiej i starając się nie dopuścić do wciągnięcia Stanów Zjednoczonych w ten konflikt. Pro-brytyjskie stanowisko partii federalistów doprowadziło do oskarżeń, że Adams i jego rodacy dążą do cofnięcia politycznych skutków rewolucji amerykańskiej i przywrócenia monarchii.

Kolejnym punktem spornym były Alien and Sedition Acts, które John Adams podpisał w 1798 roku. Ustawy te utrudniały imigrantom uzyskanie obywatelstwa USA i zawierały przepis, który uznawał za przestępstwo fałszywe wypowiedzi krytyczne wobec rządu federalnego. Ten przepis był wymierzony w opozycję demokratyczno-republikańską, która ostro krytykowała Adamsa i federalistów. Krytycy Alien and Sedition Acts, wśród których wielu było Demokratów-Republikanów, zarzucali, że są one niekonstytucyjne i naruszają prawo Pierwszej Poprawki do wolności słowa.${}^3$‍

Podczas gdy Demokratyczni Republikanie byli dobrze zorganizowani i skuteczni, partia Federalistów cierpiała z powodu rozłamu między Johnem Adamsem a Alexandrem Hamiltonem. Hamilton napisał 54-stronicowy list potępiający Adamsa i zaszkodził sprawie Federalistów, gdy został on opublikowany po tym, jak wpadł w ręce Demokratów-Republikanów. Kampania była zaciekła i pełna podziałów, obie strony rzucały ostre oskarżenia, szkalowały się wzajemnie i angażowały w oszczerstwa i zabójstwa. Adams i Jefferson, dawni przyjaciele i rodacy, stali się gorzkimi wrogami.

W 1800 roku każdy stan mógł wybrać swój własny dzień głosowania; w ten sposób głosowanie w wyborach prezydenckich trwało od kwietnia do października. Gdy pozostał tylko jeden stan - Karolina Południowa - Adams i Jefferson byli remisowi, mając po 65 głosów elektorskich. Kiedy Karolina Południowa zwróciła swoje wyniki, przyznała wybory Jeffersonowi. Było jednak wiele spornych zwrotów i wybory zostały ostatecznie rozstrzygnięte w Izbie Reprezentantów.

Jefferson wybrał na swojego kandydata Aarona Burra, nowojorczyka, który pełnił funkcję przewodniczącego Senatu. (Burr później okrył się niesławą za zabicie Alexandra Hamiltona w pojedynku w 1804 roku). Jednak podczas wyborów w 1800 roku Burr okazał się wytrawnym taktykiem, zdobywając kontrolę nad stanową legislaturą Nowego Jorku i przekazując jej głosy Jeffersonowi.

Wybory w 1800 roku były zaciętą rywalizacją i były niezwykle zajadłe, do tego stopnia, że odchodzący prezydent John Adams odmówił nawet uściśnięcia ręki nadchodzącego prezydenta Thomasa Jeffersona. Wybory ułatwiły rozprzestrzenianie się zaciekłego stronnictwa i zapoczątkowały upadek Partii Federalistycznej oraz polityczną zmianę, która skutecznie zakończyła pierwszy system partyjny.${}^4$‍

Jednocześnie był to pierwszy pokojowy transfer władzy z jednej partii politycznej do drugiej. Mimo ostrej wrogości w trakcie kampanii i wyborów, federalista John Adams przekazał prezydenturę swojemu największemu wrogowi politycznemu i rywalowi, demokratyczno-republikańskiemu Thomasowi Jeffersonowi. Pokazało to i wzmocniło żywotność amerykańskiego systemu demokratycznego.

Która wizja Ameryki wydaje Ci się bardziej przekonująca: wizja Federalistów czy wizja Demokratów-Republikanów?

Czy głosowałbyś na Adamsa czy na Jeffersona? Dlaczego?

Jak myślisz, dlaczego wybory w 1800 roku były tak zajadłe i gorzkie? Jak to się ma do innych bardzo kontrowersyjnych wyborów w historii USA?