If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Wprowadzenie do cykli biogeochemicznych

Zobacz, w jaki sposób atomy krążą w ekosystemach Ziemi w cyklach biogeochemicznych. Tłumaczenie na język polski: Fundacja Edukacja Przyszłości dzięki wsparciu Fundacji HASCO-LEK.

Kluczowe informacje

  • Energia przepływa przez ekosystem i jest rozpraszana w postaci ciepła, ale pierwiastki chemiczne są ponownie wykorzystywane.
  • Sposób, w jaki pierwiastek - lub cząsteczka taka jak woda - migruje między różnymi formami żywymi i nieożywionymi oraz między różnymi miejscami w biosferze nazywa się cyklem biogeochemicznym.
  • Cykle biogeochemiczne ważne dla organizmów żywych to między innymi cykle wody, węgla, azotu, fosforu i siarki.

Wprowadzenie

Z czego zrobione jest Twoje ciało? Mówiąc najprościej: z atomów. Wielu, wielu atomów. Dokładnie około 7 000 000 000 000 000 000 000 000 000 atomów.1 Skąd się wzięły te wszystkie atomy?
Jeśli naprawdę się w to zagłębimy, większość atomów tworzących nasze ciała - i wszystkie inne żywe istoty! - została stworzona w umierających gwiazdach miliardy lat temu. To całkiem ciekawe, ale nie oddaje całego obrazu. Co się działo z atomami z twojego ciała podczas ich pobytu na Ziemi?

Energia przepływa, ale materia jest powtórnie wykorzystywana.

Energia przepływa przez ekosystemy Ziemi, zazwyczaj wchodząc w postaci światła słonecznego i opuszczając je w postaci ciepła. Inaczej jest w przypadku składników chemicznych, z których zbudowane są organizmy żywe: te są ponownie wykorzystywane.
Co to znaczy? Po pierwsze, atomy w twoim ciele nie są zupełnie nowe. Krążyły już po biosferze przez długi, długi czas i były po drodze częścią wielu organizmów i związków nieożywionych. Możesz wierzyć lub nie w reinkarnację jako koncepcję duchową, ale nie ma wątpliwości, że atomy w twoim ciele były częścią ogromnej liczby żywych i nieożywionych obiektów na przestrzeni lat!
Na schemacie, przepływ energii przedstawiony jest za pomocą żółtych i czerwonych strzałek. Żółte strzałki wskazują energię użyteczną, a czerwone - energię traconą w postaci ciepła. Zielone strzałki przedstawiają zamknięty obieg składników odżywczych. Źródło obrazu: Biogeochemical cycles: Figure 1 autor Eva Horne oraz Robert A. Bear; source article is CC BY 4.0
Sześć najpowszechniejszych pierwiastków w cząsteczkach organicznych - węgiel, azot, wodór, tlen, fosfor i siarka - przybiera różne formy chemiczne. Mogą być przechowywane przez długie lub krótkie okresy w atmosferze, na lądzie, w wodzie lub pod powierzchnią Ziemi, a także w organizmach żywych. Procesy geologiczne - takie jak wietrzenie skał, erozja, drenaż wody i subdukcja płyt kontynentalnych - wszystkie odgrywają rolę w ponownym wykorzystywaniu materiałów, podobnie jak ważne są interakcje między organizmami.
Sposób, w jaki pierwiastek - lub w niektórych przypadkach związek taki jak woda - migruje między różnymi formami żywymi i nieożywionymi oraz między różnymi miejscami nazywa się cyklem biogeochemicznym. Ta nazwa odzwierciedla znaczenie chemii i geologii, a także biologii, które pomagają nam zrozumieć te cykle.

Które cykle biogeochemiczne są kluczowe dla życia?

Woda, która zawiera wodór i tlen, jest niezbędna dla organizmów żywych. To plasuje cykl wody (hydrologiczny) dość wysoko na liście cykli, które są dla nas szczególnie ważne!
Hydrosfera - zbiór miejsc, w których można znaleźć wodę cyrkulującą na Ziemi - jest rozległa i zróżnicowana. Woda jest obecna jako ciecz na powierzchni Ziemi i pod ziemią, jako lód w polarnych czapach lodowych i lodowcach oraz jako para wodna w atmosferze. Aby uzyskać więcej informacji na temat cyklów hydrologicznych, zapoznaj się z artykułem cykl hydrologiczny.
Woda stanowi ponad połowę naszego ciała, ale ludzie nie mogą żyć samą wodą. Istnieją jeszcze inne kluczowe pierwiastki, które utrzymują nasz organizm w gotowości do działania i są częścią cykli biogeochemicznych:
  • Węgiel znajduje się we wszystkich organicznych makrocząsteczkach i jest również kluczowym składnikiem paliw kopalnych. Więcej informacji można znaleźć w artykule o cyklu węglowym.
  • Azot jest potrzebny dla naszego DNA, RNA oraz białek i ma kluczowe znaczenie dla rolnictwa. Przeczytaj artykuł o cyklu azotowym, aby uzyskać więcej informacji.
  • Fosfor jest kluczowym składnikiem DNA oraz RNA i jest jednym z głównych składników - obok azotu - w nawozach sztucznych stosowanych w rolnictwie. Więcej informacji można znaleźć w artykule o cyklu fosforowym.
  • Siarka ma kluczowe znaczenie dla struktury białek i jest uwalniana do atmosfery podczas spalania paliw kopalnych.
Cykle te nie zachodzą w izolacji, a cykl hydrologiczny jest szczególnie ważnym motorem napędowym innych cykli biogeochemicznych. Na przykład ruch wody ma kluczowe znaczenie dla wypłukiwania azotu i fosforu do rzek, jezior i oceanów. Ocean jest również głównym rezerwuarem - zbiornikiem - dla węgla.
Chociaż każdy pierwiastek lub związek podąża własną drogą, wszystkie te kluczowe chemiczne składniki odżywcze krążą w biosferze, przemieszczając się między biotycznymi - żywymi - i abiotycznymi - nieożywionymi - światami oraz od jednego żywego organizmu do drugiego.

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.