Wiedeńska Genesis

Bogate rodziny chrześcijańskie żyjące w świecie bizantyjskim mogły pożądać nowego rodzaju luksusowej dekoracji: ilustrowanego kodeksu. Przed wynalezieniem druku w XV wieku wszystkie teksty były ręcznie pisane lub rzeźbione na różnych przenośnych powierzchniach. W przypadku Bliskiego Wschodu skrybowie używali na przykład tablic glinianych. W światach starożytnego Egiptu, Rzymu oraz Grecji używali zaś tablic drewnianych powleczonych woskiem. Bardziej trwałym rozwiązaniem były zwoje papirusowe (poniżej): włókniste stroiki odpowiedniej rośliny były suszone a następnie polerowane do utrzymania gładkiej powierzchni. Autorzy papirusów zwykle dzielili swoje prace na części (rozdziały) w zależności od tego, ile mogło zmieścić się na pojedynczym zwoju.

Nieliczna ilość osób mogła jednak w ogóle czytać, a dodawanie ilustracji było jeszcze droższe i trudniejsze niż samo pisanie. Przy przechowywaniu zwoje zwijano i rozwijano co uszkadzało farbę. Litery zdrapywano w woskową powierzchnię papirusu lub tabliczki rysikiem, którym można było wykonywać tylko podstawowe kreski. Gdzieś około I lub II wieku pergaminowy kod (poniżej) stawał się coraz bardziej popularny. Pergamin był bardziej wytrzymały i łatwiejszy w przechowywaniu i transporcie. Jego popularność przyczyniła się do rozprzestrzeniania się chrześcijaństwa, ponieważ tekst ten wymagany był przy modlitwie i naukach.

Forma indeksu umożliwiała czytelnikom łatwe znalezienie fragmentu nawet w dużym zbiorze. Dla podróżujących by nieść Słowo Boże księży było to duże ułatwienie. To z kolei miało duże znaczenie dla całej religii Chrześcijańskiej. Na rozpowszechniających się ten sposób teksach wzorowano się przeprowadzając msze czy udzielając sakramenty. Łatwość w korzystaniu z ksiąg pomogło więc w ujednoliceniu się tego, w jaki sposób przebiegały liturgie. Zdecydowana większość ksiąg nie była w żaden sposób dekorowana, niektóre jednak miały drobne ilustrację farbą temperową (uzyskiwano ją z mieszania białej jajek, wody i pigmentu).

Vienna Genesis to manuskrypt Księgi Rodzaju (czyli pierwszej księgi Starego testamentu) wykonany na zamówienie członka rodziny królewskiej. Pochodzący z okresu wczesnego Imperium Bizantyjskiego manuskrypt umożliwia nam poznanie tradycji tworzenia pergaminowych dzieł sztuki na zamówienie bogatych patronów.

Zachowany do dzisiaj tylko w fragmentach rękopis Vienna Genesis był bardzo luksusowym lecz idiosynkratycznym wykonaniem pierwszego greckiego tłumaczenia Biblii. Wyjątkowo skrócony tekst zapisano srebrnym atramentem na barwionym purpurą pergaminie. Takie tworzywa były odpowiednie tylko dla patrona z królewskimi korzeniami, chociaż dzisiaj nie mamy możliwości poznania kim on był. Vienna Genesis prawdopodobnie był przeznaczony do ekspozycji, choć mógł też służyć jako używane w kształceniu i nawracaniu streszczenie biblijnej historii.

Każda strona Vienna Genesis jest wyraźnie podzielona na dwie cześći, górna wypełniona jest tekstem zaś dolna ilustracją odnoszącą się do Księgi Rodzaju. Ilustracja powyżej przedstawia Eliezera, sługę Abharama, który właśnie dotarł do Mezopotamii w poszukiwaniu żony dla Izaaka, syna Abrahama. Artysta zastosował narrację ciągłą, bardzo popularny w średniowieczu sposób ilustrowania ksiąg pochodzący już z czasów antycznych. W takim rodzaju narracji kolejne sceny historii ukazuje się koło siebie na jednym, dużym malunku. W prawym górnym rogu postać wchodząca do miasta przedstawia Eliezera docierającego do celu. Rebeka, dwórka Abrahama ukazana jest dwa razy. Za pierwszym razem idzie ona stroną wypełnioną małymi kolcami symbolizującymi kolumnadę. Rebeka pochyla się nad pół nagą kobietą, która pozwala, by woda z jej garnka wyciekła do rzeki poniżej. Jest to personifikacja rzeki, która napełnia studnię z prawej, gdzie Eliezer czeka. Rebeka jest ukazana po raz drugi proponując Eliezerowi i jego wielbłądom napojenie, co jest znakiem od Boga iż powinna zostać żoną Izaaka.

Personifikacja rzeki zdradza klasyczne dziedzictwo ilustracji, tak samo jak modelowanie oraz zastosowanie dodatkowej białek warstwy w celu zwiększenia naturalności w wyglądzie materiałów i zwierząt.

Vienna Genesis łączy w sobie techniki znane z starożytnego świata z treścią przeznaczoną dla chrześcijańskiego odbiorcy, tak typowego dla sztuki bizantyjskiej. Choć wiele elementów tego manuskryptu zostało utracone, pozostaje on wspaniałym przykładem tego, jak ówcześni artyści łączyli antyczne sposoby tworzenia z najbardziej współczesnymi sobie formami w procesie tworzenia na zamówienie zamożnych patronów.