If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Otwór owalny czaszki i przewód tętniczy — film z polskimi napisami

Zobacz, jak krew omija płuca płodu przy pomocy otworu owalnego i przewodu tętniczego Botalla! Rishi jest lekarzem chorób zakaźnych dzieci i współpracuje z Khan Academy. Stworzone przez: Rishi Desai.

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.

Transkrypcja filmu video

Widzimy tu serce płodu. Wygląda jak serce dorosłego, ale jest między nimi kilka ważnych różnic. ale jest między nimi kilka ważnych różnic. Na początek chciałbym zwrócić uwagę na to, że wypełnia je przede wszystkim krew w kolorze fioletowym. że wypełnia je przede wszystkim krew w kolorze fioletowym. Serce dorosłego jest wyraźnie podzielone na część zawierającą krew utlenowaną i tę zawierającą krew odtlenowaną. W sercu płodu wygląda to zupełnie inaczej. Spróbujmy się odnaleźć w tym schemacie. To naczynie się wyróżnia, prawda? Zawiera niebieską, a nie fioletową krew. To dlatego, że ta krew wraca z naczyń obwodowych, a tkanki organizmu zużywają tyle tlenu, ile tylko zdołają. To żyła główna górna, która zbiera krew z kończyn górnych oraz głowy i szyi. Poniżej znajduje się żyła główna dolna, która też transportuje krew do serca. Poniżej znajduje się żyła główna dolna, która też transportuje krew do serca. Ona również zbiera krew z tkanek obwodowych, ale ma bardziej różowy kolor. Dlaczego? Pamiętaj, że płynie nią nie tylko krew pochodząca z tkanek i narządów, Pamiętaj, że płynie nią nie tylko krew pochodząca z tkanek i narządów, ale także ta pochodząca z żyły pępkowej. A jak wiemy, żyła pępkowa doprowadza z łożyska silnie natlenowaną krew, A jak wiemy, żyła pępkowa doprowadza z łożyska silnie natlenowaną krew, A jak wiemy, żyła pępkowa doprowadza z łożyska silnie natlenowaną krew, która miesza się z krwią w żyle głównej dolnej. Dlatego nie jest jasnoczerwona, tylko różowawa. Dlatego nie jest jasnoczerwona, tylko różowawa. Żyła pępkowa jest jedynym źródłem tlenu dla płodu. Żyła pępkowa jest jedynym źródłem tlenu dla płodu. Jest więc bardzo bardzo ważna. A gdy miesza się z niebieską krwią z żyły głównej górnej, w prawym przedsionku, otrzymujemy to fioletowe zabarwienie. Podpiszę jeszcze pozostałe jamy serca. Podpiszę jeszcze pozostałe jamy serca. Prawa komora, lewy przedsionek i lewa komora. Teraz mamy wszystkie cztery jamy serca. Oznaczę jeszcze główne naczynia krwionośne. Na samej górze jest oczywiście aorta. Niżej pień płucny i tętnice płucne oraz żyły płucne. Oznaczę je tylko z jednej strony, Oznaczę je tylko z jednej strony, ale znajdują się oczywiście także po drugiej. Tak więc wygląda serce płodu. Zastanówmy się teraz, jak pracuje Zastanówmy się teraz, jak pracuje i jak przepływa przez nie krew. Zacznijmy od narysowania płuc, pomoże nam to wyobrazić sobie wędrówkę krwi. pomoże nam to wyobrazić sobie wędrówkę krwi. Oto nasze płuca. To prawe płuco. Jest też oczywiście lewe. Narysuję je, żebyśmy o nim nie zapomnieli, ale będę tłumaczył wszystko tylko na przykładzie prawego. A więc lewe płuco. Narysowałem nawet wcięcie sercowe. Krew dociera do płuc przez tętnice płucne. Z pnia płucnego, przez tętnice płucne, do tych małych naczyń, tętniczek. One także będą miały fioletowe zabarwienie. Dociera do tętniczek, a następnie do maleńkich naczyń włosowatych, czyli jeszcze mniejszych naczyń. Naczynia włosowate układają się wokół pęcherzyków płucnych. U dorosłych, pęcherzyki wypełnione są powietrzem, ale w okresie życia płodowego znajduje się w nich wyłącznie płyn. Są wypełnione płynem owodniowym. Są wypełnione płynem. Zatem poziom tlenu jest w nich wysoki czy niski? Zatem poziom tlenu jest w nich wysoki czy niski? Są wypełnione płynem owodniowym, Są wypełnione płynem owodniowym, więc nie ma w nich zbyt dużo tlenu. Ale u płodu, krew nie płynie do płuc po tlen, bo jak mówiliśmy, źródłem tlenu dla organizmu płodu jest żyła pępkowa. To z niej pochodzi znaczna większość tlenu docierającego do płodu. Teraz, ze względu na bardzo małą ilość tlenu w pęcherzykach płucnych, Teraz, ze względu na bardzo małą ilość tlenu w pęcherzykach płucnych, dochodzi do zjawiska, dochodzi do zwężenia światła tętniczek. Tętniczki mają w ścianie warstwę mięśniówki. Gdy w pęcherzykach płucnych jest mało tlenu, dochodzi do jej skurczu. Światło tętniczek się zwęża i wyglądają tak. Stają się bardzo wąskie. A gdy tętniczki się zwężają, gdy zmniejsza się średnica naczyń krwionośnych, co się dzieje? Mamy wtedy do czynienia ze wzrostem oporu naczyniowego. Jeśli dotyczy to jednego naczynia, to nie ma większego znaczenia, ale jeśli dzieje się to w milionach tętniczek, w całych płucach, ale jeśli dzieje się to w milionach tętniczek, w całych płucach, to tętnice płucne, obydwie tętnice płucne muszą mierzyć się z naprawdę dużym oporem. To zjawisko wzrostu oporu naczyniowego przy małej ilości tlenu w pęcherzykach ma swoją nazwę. Nazywamy je hipoksemicznym, co odnosi się do małej ilości tlenu. Płucnym, bo chodzi o płuca. Skurczem naczyń. Skurcz naczyń to inaczej wazokonstrykcja. Hipoksemiczny skurcz naczyń płucnych. Hipoksemiczny skurcz naczyń płucnych. Zachodzi on u dorosłych, ale u płodu również. Mało tego, pełni on tu bardzo ważną rolę, bo płuca płodu wypełnione są płynem owodniowym i skurcz naczyń jest bardzo korzystny. Umożliwienie, a właściwie wywołanie skurczu naczyń płucnych Umożliwienie, a właściwie wywołanie skurczu naczyń płucnych znacznie zwiększa opór naczyniowy, z którym muszą mierzyć się tętnice płucne. Pomyśl co się dzieje, kiedy naczynia muszą mierzyć się z wysokim oporem. Pomyśl co się dzieje, kiedy naczynia muszą mierzyć się z wysokim oporem. Żeby wtłoczyć krew do płuc, serce musi ją pompować pod znacznie większym ciśnieniem. Zatem ciśnienie w pniu płucnym rośnie. Gdy panuje tu wysokie ciśnienie, to ciśnienie w prawej komorze również musi być wyższe. to ciśnienie w prawej komorze również musi być wyższe. A gdy ciśnienie w prawej komorze jest wysokie, to musi ono wzrosnąć również w prawym przedsionku. to musi ono wzrosnąć również w prawym przedsionku. Zatem wszędzie rośnie ciśnienie. W takiej sytuacji, serce staje przed pewnym wyborem. Może starać się pompować krew do płuc, pomimo panującego w nich wysokiego oporu, albo wybrać drogę na skróty i ominąć płuca. Drogi na skróty są w krążeniu płodowym bardzo istotne. Drogi na skróty są w krążeniu płodowym bardzo istotne. W sercu płodu znajdują się dwa takie skróty, prowadzące krew ze strony prawej, czyli z prawego przedsionka i poprzez tętnicę płucną z prawej komory na stronę lewą. Mówiąc o lewej stronie, mam na myśli aortę, Mówiąc o lewej stronie, mam na myśli aortę, choć krew dostaje się tam również przez lewy przedsionek i komorę. choć krew dostaje się tam również przez lewy przedsionek i komorę. Ale chodzi oczywiście o to, żeby dotarła do aorty. A więc ma ominąć płuca. A więc ma ominąć płuca. To niemałe wyzwanie. Jak radzi sobie z nim serce płodu? W jaki sposób omija płuca? Drogi są dwie i obie zaprezentuję. Zacznijmy od przybliżenia sobie tego fragmentu rysunku. Zacznijmy od przybliżenia sobie tego fragmentu rysunku. Powiększymy go sobie i pokażemy tutaj. Postaram się to jakoś ładnie zrobić. To ten sam fragment. Wolę to podkreślić, gdyby rysunek nie wyszedł mi najlepiej. To powiększenie tego fragmentu rysunku. Jeśli się przyjrzymy, zobaczymy tutaj przegrodę. Przegrodę międzyprzedsionkową. W rzeczywistości nie jest to jeden, tylko dwa połączone ze sobą elementy. To bardzo ważne. Mamy tu nie jeden, a dwa elementy. Ta część to septum primum. Septum oznacza przegrodę, a primum, coś pierwotnego - coś, co było jako pierwsze. Zatem ta część przegrody międzyprzedsionkowej to septum primum. Zatem ta część przegrody międzyprzedsionkowej to septum primum. Druga część to septum secundum. Mamy więc przegrodę zbudowaną z dwóch części, choć wygląda, jakby był to jeden element. To septum secundum. Przypomnę jeszcze, w którym miejscu serca jesteśmy. Po tej stronie mamy prawy przedsionek, a po tej stronie lewy przedsionek. I chodzi o to, żeby ominąć płuca. I chodzi o to, żeby ominąć płuca. Krew musi więc przepłynąć jakoś z tej strony na tę stronę. Jeśli przyjrzymy się bliżej septum secundum, Jeśli przyjrzymy się bliżej septum secundum, zobaczymy maleńki otwór. Wyobraź sobie plaster sera szwajcarskiego. To właśnie trochę tak, jak z serem szwajcarskim, To właśnie trochę tak, jak z serem szwajcarskim, w przegrodzie znajduje się maleńka dziurka. Maleńki otwór. Gdybym włożył tu swój palec, niech to będzie mój palec. Sięgając od strony prawego przedsionka, mógłbym dotknąć septum primum, ponieważ w przegrodzie jest dziurka. Ta dziurka-- zabiorę mój palec-- ta dziurka to otwór owalny. Podpiszę go, otwór owalny. Zatem ta dziurka to otwór owalny. Zamiast nazywać go dziurką, będę teraz używał prawidłowej nazwy. A więc mamy tu otwór owalny. Okazuje się, że septum primum też jest trochę jak plasterek sera. Obydwie są jak plastry sera i też ma taki otwór. Zastanów się. Co się stanie, jeśli ciśnienie w prawym przedsionku znacznie wzrośnie? Co się stanie, jeśli ciśnienie w prawym przedsionku znacznie wzrośnie? Ciśnienie po prawej stronie serca jest dość wysokie i naciska na ściany tej jamy serca. i naciska na ściany tej jamy serca. Krew napiera na każdy fragment ściany przedsionka. A co się stanie, kiedy naciśnie na nią w miejscu otworu owalnego? A co się stanie, kiedy naciśnie na nią w miejscu otworu owalnego? Kiedy ciśnienie w tym miejscu rośnie, z septum primum dzieje się interesująca rzecz. Zaczyna zachowywać się jak zastawka i odstawać. Odstaje od przegrody. Bingo! Mamy nasz skrót! Krew z prawego przedsionka przepływa do lewego przedsionka, bo septum primum otworzyła przejście między nimi. Spróbuję to narysować jeszcze na tym rysunku pośrodku, tak jak to powinno wyglądać. Zamiast przedstawiać to w tak, narysuję tu zastawkę. To nasza septum primum. Tutaj septum secundum i strumień krwi. Przepływa tędy strumień krew. Nie chcę się teraz pomylić. Krew płynie teraz stąd do lewego przedsionka. Pamiętaj o tym otworze. Trudno jest mi to narysować, ale na pewno jesteś w stanie to sobie wyobrazić. W ścianie septum secundum znajduje się otwór, którym przepływa krew i nazywamy go otworem owalnym. To jest nasz skrót numer jeden. To jest nasz skrót numer jeden. Skrót numer jeden prowadzi krew z prawego przedsionka bezpośrednio do lewego przedsionka. W ten sposób, ta część krwi dosłownie omija płuca. Ale to tylko jedna z dwóch dróg. Nie cała krew znajdująca się w prawym przedsionku płynie przez otwór owalny. Nie cała. Część krwi podąża w zwykłym kierunku i przepływa przez zastawkę trójdzielną do prawej komory. Napływ krwi do prawej komory jest korzystny. Napływ krwi do prawej komory jest korzystny. Dlaczego? Chcemy, żeby prawa komora pompowała krew. Chcemy, żeby się kurczyła i trenowała, żeby jej mięśniówka się wzmacniała. Zatem prawa komora wykonuje swoją pracę. Pompuje krew do pnia płucnego, w kierunku prawej i lewej tętnicy płucnej. Jak mówiłem, krew ta mierzy się z dużym oporem. Jak mówiłem, krew ta mierzy się z dużym oporem. I tu napotykamy nasz drugi skrót. Okazuje się, że krew może popłynąć też inną drogą. Okazuje się, że krew może popłynąć też inną drogą. Ale patrzymy na ten rysunek i właściwie nie widać żadnej innej drogi. Widać tylko drogę przez lewą i prawą tętnicę płucną. Widać tylko drogę przez lewą i prawą tętnicę płucną. Ale inna droga istnieje. W tym miejscu znajduje się jeszcze jedno małe naczynie. W tym miejscu znajduje się jeszcze jedno małe naczynie. Oznaczę je innym kolorem. Jest tu to małe naczynie i umożliwia ono swobodny przepływ krwi. Krew może bez problemu przez nie przepływać. Krew może bez problemu przez nie przepływać. Nieźle, co? Tym sposobem krew może przepływać z tętnicy płucnej bezpośrednio do aorty. krew może przepływać z tętnicy płucnej bezpośrednio do aorty. To nasz skrót numer dwa. To małe naczynie. Zaznaczę je i podpiszę. To przewód tętniczy Botalla. Może pamiętasz, że istnieje jeszcze przewód żylny. To jest przewód tętniczy, czyli coś zupełnie innego. Nasz skrót numer dwa. Pierwszy prowadzi z prawego do lewego przedsionka, a drugi z tętnicy płucnej do aorty. a drugi z tętnicy płucnej do aorty. Dwie drogi na skróty. Dzięki nim, krew może ominąć płuca. Czy to znaczy, że krew zupełnie omija płuca? Nie. Część krwi przez nie przepływa. Około 10% krwi jest kierowane do płuc, a pozostałe 90% przez jedną z tych dwóch dróg, przewód tętniczy lub otwór owalny. Na tym polega różnica pomiędzy sercem płodu, a sercem dorosłego człowieka.