If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Stwardnienie tętniczek - część 1 - film z polskimi napisami

Zobacz jak zwyrodnienie szkliste (obecność białek w ścianach tętniczek) powoduje sztywnienie naczyń krwionośnych. Polskie napisy dzięki wsparciu Fundacji HASCO-LEK. Rishi jest pediatrą, specjalistą chorób zakaźnych i pracuje w Khan Academy. Stworzone przez: Rishi Desai.

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.

Transkrypcja filmu video

Pomówmy o stwradnieniu tętniczek. Na początku zaznaczę kilka ważnych i kluczowych przemyśleń. Czemu stwardnienie tętniczek jest ważne? Wiemy, że te miękkie, giętkie naczynia, które są bardzo elastyczne i rozszerzalne stają się sztywne, twarde jak rury. I to ogólny obraz tego, dlaczego to ważne. Tracisz zdolność do odkształcania. Pozwól, że zapiszę to innym kolorem - utrata odkształcalności. I to just duży obraz, tak? Chcesz mieć pewność, że nie utracisz odkształcalności. I to właśnie dzieje się w przypadku stwardnienia tętnic. I wiemy też, gdzie się to dzieje, ponieważ mamy niewielkie wskazówki. Wiemy, że proces ten różnic się od tego, co się dzieje w przypadku miażdżycy. Proces ten ma miejsce w małych tętnicach i tętniczkach. Żeby wiedzieć, o jakich rozmiarach mówimy, szybko napiszę tutaj, że jest to od około 0.01 milimetra do 1 milimetra. Naprawdę malutkie i niemożliwe do zobaczenia gołym okiem. Narysuję przykład, jak może wyglądać przekrój naczynia, jeśli spojrzelibyśmy na niego przez mikroskop. We wnętrzu tego naczynia masz oczywiście krwinki. Masz tutaj małe płytki krwi. Ale również są tu bardzo, bardzo ważne, o których nie mówimy i nie myślimy zbyt często białka. Masz w naczyniu krwionośnym białka. Są to białka surowicy. Białka surowicy. Oznacza to, że znajdują się one we krwi lub w surowicy. I te białka powinny zostać w wnętrzu naczynia. Nie powinny znaleźć się w jego ścianie. Ale w przypadku stwardnienia tętnic, głównym problemem jest to, że białka trafiają to tej przestrzeni, przestrzeni błony wewnętrznej. Więc to jest błona wewnętrza, którą zazwyczaj budują tylko komórki mięśni gładkich. Jednak jeśli białka surowicy trafią tam i osiądą, powiedźmy, że mogą to zrobić przez tę barierę. Jest to kluczowa bariera. Jest to błona podstawna. Jeśli przejdą przez tę błonę i osiądą w błonie wewnętrznej powstaje problem. Narysuje tutaj kilka białek. Jeśli te białka znajdą drogę, aby się przedostać, masz problem. To właśnie się dzieje w przypadku stwardnienia tętniczek. Tak wygląda ten proces. Więc jeśli spojrzałbyś przez mikroskop I zauważyłbyś te różowe białka w błonie wewnętrznej, byłbyś prawie pewny, że masz stwardnienie tętniczek. Nazywane jest to szklistym, stwardnieniem szklistym tętniczek. I nazwa ta wzięła się stąd, że pod mikroskopem te naczynie wygląda jakby różowe, szklane elementy znalazły się w błonie wenętrznej, tam gdzie nie powinno ich być. I te szkliste, różowe elementy to białka surowicy. Napisałem szklane w cudzysłowiu, ponieważ nie sądzę, żeby wyglądały bardzo szkliście. I zawsze jestem zaskoczony, że tak to się określa. Ale ktoś w pewnym momencie musiał tak ustalić. Więć "szkliste" jest tylko rodzajem opisu. Pomyślmy chwilę o tym. Pomyślmy o tym, że masz białko, które porusza się ze światła Twojego naczynia do błony wewnętrznej. Może to zrobić kilkoma różnymi drogami lub w różny sposób, to całkiem logiczne, prawda? Jednym z logicznych sposobów, jest po prostu przepchnięcie siłą. Może te białka surowicy są wypychane ze światła naczynia i siła jest tak duża, że przechodzą przez błonę podstawną. I to właśnie dzieje się u osób z nadciśnieniem. Więć jeśli masz nadciśnienie lub wysokie ciśnienie krwi, jest ono tak duże lub siła w naczyniu krwionośnym jest tak duża, że wypycha wszystko w kierunku ściany naczynia krwionośnego, wymażę to wszystko na chwilę, wypycha te białka na zewnątrz. Więc to jeden sposób, tak? Wypychanie białek. I ma to miejsce w przypadku nadciśnienia. W przypadku cukrzycy, która jest kolejną chorobą, której często towarzyszy stwardnienie szkliste tętniczek, proces zachodzi inaczej. Pomówmy teraz o tym, jak to wygląda u cukrzyków. Znowu, kluczowe jest to, jak białko kończy w błonie wewnętrznej. Więc białko, umieszczę białko surowicy w błonie wewnętrznej. Ponieważ to w skrócie ma miejsce, co nie? To jest kluczem tego, co się dzieje. W przypadku cukrzycy, u podstaw tego procesu jest to, że błona podstawowa zaczyna przeciekać. Więc to nie siła wypycha białka. Przeniknięcie do błony zewnętrznej staje się łatwiejsze, ponieważ błona podstawna zaczyna przeciekać. I to, dlaczego się tak dzieje jest całkiem interesujące. I dowiesz się teraz, krok po kroku, kilka ciekawych faktów. Fakt numer jeden, wiemy, że w naczyniach krwionośnych jest dużo glukozy. Dużo glukozy w naczyniu krwionośnym u osoby z cukrzycą. Narysujmy trochę glukozy. Te fioletowe elementy, te małe kropki to będzie glukoza. Całkiem nieźle. Więc dużo glukozy w naczyniu krwionośnym. Krok numer dwa, glukoza trafia do śródbłonka. Narysuje trochę glukozy tutaj. Więc kilka komórek będzie miało wiele fioletowej glukozy wewnątrz. Wiem, że myślisz dlaczego te komórki śródbłonka chcą mieć glukozę wewnątrz. Myślałeś, że glukoza trafia tam tylko z insuliną. I cały problem z cukrzycą jest taki, że nie masz insuliny, która pozwalałby wejść glukozie do środka lub masz inne utrudnienia, uniemożliwiające jej wejście. Więc jak glukoza trafia do tych komórek? I to jest fakt numer jeden, i jest nim to, że glukoza może wejść do komórek śródbłonka bez pomocy insuliny. Więc komórki śródbłonka biorą glukozę bez insuliny. Nie potrzebują insuliny, aby wziąć glukozę. Mają inne sposoby, aby ją wprowadzić. Więc teraz możesz zobaczyć, że masz dużo glukozy w naczyniu krwionośnym, ponieważ każda inna komórka w Twoim ciele, potrzebuje insuliny, aby pochłonąć glukozę i nie może jej dostać. Więc glukoza w pewien sposób wisi w naczyniu krwionośnym. Wisi tam i komórki śródbłonka nie potrzebujące insuliny, zaczną się nią wypełniać, tak? Więc te komórki śródbłonka wypełnią się glukozą. Przewinę trochę, aby zrobić miejsce. Zrobią się pełne glukozy. Narysujmy to. Narysuję to tak, abyś mógł zobaczyć. Te komórki śródbłonka, a poniżej mamy błonę podstawną. To jest błona podstawna. I te komórki śródbłonka mają w sobie dużo glukozy, tak? Jest to cała glukoza, którą dały radę zebrać. I oczywiście, mają też swoje białka. Mają białka, które wykonują całkiem interesującą pracę. Narysuję tutaj kilka białek. Białko tuta i może białko tu, i kolejne tutaj. Te białka są w komórce wykonując typową dla siebie pracę, kiedy nagle trafia tam dużo glukozy. Co się dzieje, kiedy ta glukoza zaczyna wiązać się z tymi białkami. Te białka nagle, mają tony glukozy, której zazwyczaj nie mają. Zaczynają być uważane jako glikozylowane. Jes to kolejny długi termin, zaczynają być czymś, co nazywamy pozwól, że to zapiszę, glikolizacja, to kolejne wymyśle słowo - końcowy efekt glikolizacji. Więc to co się dzieje, to normalne białko, normalne białko lub enzym, który wykonuje swoją pracę, zostanę przy tych kolorach. Więć normalne białko, które wykonuje swoją pracę w komórce, w tych komórkach śródbłonka stają się czymś co nazywamy produktami końcowymi glikolizacji. Więc te produkty końcowe są tymi samymi białkami, ale z dołączoną glukozą. Nie wykonują już swojej pracy tak dobrze, jak powinny. Nie pracują w sposób, w jaki powinny. I jedną z ich pracy, jest zapewnienie, że błona podstawna pełni swoją rolę i stanowi barierę. I to ona zaczyna przeciekać. Więc błona podstawna tak właściwe staje się grubsza, co jest nieintuicyjne, ale tak, staje się grubsza. Ponieważ myślisz sobie, że jeśli jest grubsza to robi lepszą robotę, jak bariera a tak właściwie jest gorszą barierą i zaczyna przeciekać. I jest to naprawdę ważny problem. Ponieważ to przeciekanie, pozwala białkom surowicy przejść przez i osiąść w błonie wewnętrznej. Zatrzymajmy się tutaj i wróćmy do tego później.