If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Szczepionki przeciw krztuścowi — film z polskimi napisami

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.

Transkrypcja filmu video

Na początek podsumujmy to, co mówiliśmy dotychczas o krztuścu. Krztusiec powodowany jest przez bakterię przypominającą kształtem pałeczkę. Jest on niezwykle zakaźną chorobą górnych dróg oddechowych, transmitowaną drogą kropelkową oraz poprzez dotykanie oczu, nosa lub ust rękami zanieczyszczonymi pałeczką krztuśca. Bakteria doprowadza do uszkodzenia dróg oddechowych i produkcji nadmiaru wydzieliny, wywołującej napady silnego kaszlu, po których pojawia się świst, kiedy powietrze może już napłynąć do płuc po napadzie. Mówiliśmy też, że objawy krztuśca mogą utrzymywać się około 12 tygodni, które możemy podzielić na trzy etapy w zależności od obrazu klinicznego. Wspominaliśmy też o czynnikach modyfikujących przebieg choroby, czyli takich, które utrudniają rozróżnienie od siebie poszczególnych stadiów, bo objawy nie są łagodniejsze i mniejsza jest szansa na zakażenie innych. Jednym z takich czynników jest przebyte zakażenie krztuścem. Załóżmy, że tata był zakażony krztuścem kilka lat temu. Załóżmy, że tata był zakażony krztuścem kilka lat temu. Jego organizm, tak jak mój, czy Twój rozwija odporność poprzez produkcję przeciwciał. Przeciwciała są jak znaczniki, które przyłączają się do konkretnego patogenu i znakują go w ten sposób do zniszczenia. Po zwalczeniu infekcji, pewna ilość przeciwciał utrzymuje się w organizmie jeszcze przez długi czas. Narysuję mu więc odznakę, która symbolizuje odporność na krztusiec. Jeśli dojdzie do reinfekcji jego układ odpornościowy jest przygotowany na zakażenie, więc może zwalczyć je szybciej i nie będzie on tak zakaźny dla innych. Szybciej zwalczy infekcję i typowe objawy choroby będą u niego znacznie łagodniejsze, albo w ogóle się nie pojawią. Dobrze, czas przyjrzeć się reszcie rodziny Dobrze, czas przyjrzeć się reszcie rodziny i omówić następny czynnik, jakim jest szczepienie. Szczepienia są jak treningi biegowe, które mają pomóc w przebiegnięciu maratonu. Powiedzmy, że dziadek niedawno się zaszczepił. Powiedzmy, że dziadek niedawno się zaszczepił. Sczepienie powoduje, że jego organizm wyprodukował mnóstwo przeciwciał przeciwko krztuścowi, tak jak przy prawdziwym zakażeniu. Dzięki temu, choć nigdy nie chorował na krztusiec, Dzięki temu, choć nigdy nie chorował na krztusiec, ale jego organizm jest przygotowany, tak samo jak organizm taty. Dlatego też dostaje odznakę. Dostępnych jest kilka rodzajów szczepionki na krztusiec. Różnią się one składem, ale efektem działania każdego z nich jest produkcja przeciwciał. ale efektem działania każdego z nich jest produkcja przeciwciał. Zacznijmy od szczepionki inaktywowanej. Czasami oznaczamy ją skrótem WP (ang. whole cell Pertussis) Zawiera ona całe, martwe bakterie krztuśca z większością jej białek. Podajemy ją w serii czterech szczepień u dzieci w wieku 2 miesięcy do 15 lat. Jej efektywność w zapobieganiu poważnym zakażeniom krztuścem wynosi około 70-90 procent. Niestety jej podanie wiąże się często z miejscowymi objawami niepożądanymi Niestety jej podanie wiąże się często z miejscowymi objawami niepożądanymi i łagodnymi objawami przypominającymi prawdziwe zakażenie. Dlatego szczepionki tego rodzaju zostały zastąpione przez szczepionki acelularne, oznaczane często literą A. Szczepionki acelularne zawierają tylko fragmenty patogenu oraz niektóre białka i toksyny produkowane przez bakterię, o których mówiłam wcześniej. Rodzaj zawartych w szczepionce składników zależy od jej producenta. Do grupy szczepionek acelularnych należą obecnie dwa preparaty. Do grupy szczepionek acelularnych należą obecnie dwa preparaty. Obydwa podawane są wspólnie z błonicą i tężcem, które oznaczamy w nazwach literami D i T. Chodzi o szczepionki DTaP oraz Tdap. Jest pomiędzy nimi kilka różnic. Duże P, w przeciwieństwie do małego p oznacza wyższą dawkę antygenu krztuścowego w preparacie DTaP. Podajemy go w serii pięciu szczepień, w 2, 4 i 6 miesiącu życia, rzadziej pomiędzy 15 a 18 miesiącem, a następnie w wieku 4 do 6 lat. Jej skuteczność waha się pomiędzy 80 a 85 procentami, Jej skuteczność waha się pomiędzy 80 a 85 procentami, ale ma mniej działań niepożądanych niż szczepionka inaktywowana. ale ma mniej działań niepożądanych niż szczepionka inaktywowana. Trzeba pamiętać o tym, że ani przebycie choroby, ani żadna ze szczepionek nie daje 100% odporności na krztusiec. To dlatego, że z biegiem czasu ilość przeciwciał w organizmie spada na tyle, że nie są już nas w stanie chronić. ilość przeciwciał w organizmie spada na tyle, że nie są już nas w stanie chronić. Żeby tego uniknąć stosujemy Tdap. Tdap to rodzaj szczepienia przypominającego, które powinno być podawane co 5 do 10 lat. które powinno być podawane co 5 do 10 lat. Dawka przypominająca jest jak kurs odświeżający umiejętności. Dawka przypominająca jest jak kurs odświeżający umiejętności. Idzie się na taki kurs, kiedy już dawno się czegoś nauczyliśmy, ale musimy trochę sobie to odświeżyć. Tdap działa podobnie. Dziadek mógł przechodzić krztusiec w dzieciństwie, Dziadek mógł przechodzić krztusiec w dzieciństwie, ale musi odświeżać swoją pamięć immunologiczną i zwiększyć ilość przeciwciał, która spada z biegiem lat. Każdy z nas powinien przyjmować regularnie dawki przypominające, ale niektóre grupy w szczególności. Chodzi o osoby z przewlekłymi chorobami płuc, osoby w immunosupresji. Przypuśćmy, że babcia pracuje w ochronie zdrowia. Szczepienie zapobiega przenoszeniu się zakażenia z osoby na osobę, dlatego powinna zadbać o zaszczepienie się. Tak naprawdę każdy w tej rodzinie powinien być zaszczepiony, bo jest wśród nich niemowlę, które trzeba szczególnie chronić. I w końcu, kobiety w 27 do 36 tygodniu ciąży I w końcu, kobiety w 27 do 36 tygodniu ciąży powinny otrzymać preparat Dtap, bo przeciwciała produkowane przez matkę przechodzą przez łożysko. Wtedy, po narodzinach, dziecko jest wyposażone w odporność bierną, chroniącą je przez krztuścem dziecko jest wyposażone w odporność bierną, chroniącą je przez krztuścem zanim samo zostanie zaszczepione w wieku 2 miesięcy. Niestety zachorowalność na krztusiec rośnie i niektórzy twierdzą, że pałeczka krztuśca mutuje czyniąc szczepionki mniej skutecznymi, jednak spory udział ma w tym zbyt mała ilość szczepień wśród dzieci i dorosłych. Nasila to transmisję zakażenia, a także ciężkość objawów choroby i jej powikłań.