If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Diagnostyka białaczki — film z polskimi napisami

Pracownicy opieki zdrowotnej często przeprowadzają różne badania krwi, aby określić, czy ktoś ma białaczkę. Pacjenci z białaczką często mają obniżony poziom płytek, leukocytów (WBCs), erytrocytów (RBCs), hematokrytu i hemoglobiny. Inne badania, takie jak biopsja aspiracyjna szpiku mogą ujawnić wzrost liczby niedojrzałych komórek blastycznych. Dowiedz się, jak pracownicy opieki zdrowotnej klasyfikują białaczki poprzez barwienie próbek tkanek i szukanie translokacji chromosomowych. Stworzone przez: Nauroz Syed.

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.

Transkrypcja filmu video

Do twojego gabinetu wszedł właśnie kolejny pacjent, na imię ma Joe. Przyszedł, bo ostatnio nie czuje się najlepiej. Mówi, że od kilku tygodni jest bardzo osłabiony, zmęczony. Mówi, że od kilku tygodni jest bardzo osłabiony, zmęczony. Nie czuje się normalnie. Wydaje mu się też, że ostatnio trochę schudł. Oglądasz go i okazuje się, że od ostatniej wizyty faktycznie stracił na wadze. Wygląda na chudszego i słabszego niż zazwyczaj. Po rozmowie przechodzisz do badania. Od razu zauważasz, że jego skóra wydaje się dość blada. Od razu zauważasz, że jego skóra wydaje się dość blada. Tak wygląda Joe, jakiego pamiętasz, a tak wygląda dzisiaj. Zauważasz, że Joe ma mnóstwo siniaków w różnych miejscach ciała. Pytasz go o nie, ale nie pamięta skąd się wzięły. Pytasz go o nie, ale nie pamięta skąd się wzięły. Nie przypomina sobie, żeby gdzieś się uderzył. Później mierzysz mu temperaturę i okazuje się, że ma gorączkę. Po badaniu, Joe przypomina sobie jeszcze, że od jakiegoś czasu odczuwa ból, jakby w środku kości i stawów. jakby w środku kości i stawów. Bóle kostno-stawowe. W tym momencie, instynkt już dawno powinien podpowiedzieć Ci, że z Joe dzieje się coś poważniejszego. Ale nie wiesz jeszcze co. Być może jest to infekcja, może nowotwór, a może jakaś dziwna rzadka choroba. Na tym etapie trudno jest to rozstrzygnąć. Dlatego szybko zlecasz podstawowe badania. Jednym z nich będzie pełna morfologia krwi. Jednym z nich będzie pełna morfologia krwi. Jednym z nich będzie pełna morfologia krwi. To tanie i szybkie badanie, które dostarcza jednak wielu ważnych informacji. Czego dowiemy się z morfologii? Tego ile krwinek czerwonych znajduje się we krwi, jaki jest poziom hemoglobiny i hematokryt, które też mówią o tym ile mamy czerwonych krwinek. Ile jest płytek krwi oraz ile krwinek białych. Dla porównania podałam też wartości prawidłowe. Domyślasz się na pewno, że Joe ma białaczkę, ale na tym etapie diagnostyki nie mamy jeszcze pewności. Morfologia wykazała, że Joe ma zmniejszoną ilość czerwonych krwinek, czyli anemię (niedokrwistość). Stąd także zmniejszony hematokryt i poziom hemoglobiny. Ich obniżenie wynika ze zmniejszenia ilości erytrocytów. Ich obniżenie wynika ze zmniejszenia ilości erytrocytów. Ma także za mało płytek, czyli trombocytopenię. A także za mało krwinek białych, czyli leukopenię. Tutaj trzeba zachować ostrożność, bo w przebiegu białaczki może się także pojawiać nadmiar białych krwinek. Dzieje się tak, kiedy komórki nowotworowe namnożą się na tyle, Dzieje się tak, kiedy komórki nowotworowe namnożą się na tyle, że zaczyna im brakować miejsca w szpiku kostnym i zaczynają przedostawać się w większych ilościach do krwi. Tymi komórkami są zwykle niedojrzałe krwinki białe, bo właśnie z nich wywodzi się większość białaczek. bo właśnie z nich wywodzi się większość białaczek. W takiej sytuacji, osoba wykonująca rozmaz W takiej sytuacji, osoba wykonująca rozmaz liczy te nieprawidłowe komórki nowotworowe jako leukocyty. liczy te nieprawidłowe komórki nowotworowe jako leukocyty. Dlatego w wynikach pojawi się podwyższenie ilości białych krwinek. Dlatego w wynikach pojawi się podwyższenie ilości białych krwinek. Ale gdybyśmy przyjrzeli się próbce krwi bliżej zauważymy, że liczba dojrzałych, normalnych leukocytów jest obniżona. Zatem te wyniki są bardzo niepokojące. Pokazują, że Joe ma niedobór wszystkich rodzajów krwinek. Pokazują, że Joe ma niedobór wszystkich rodzajów krwinek. I z tego wynika większość objawów, z którymi przyszedł. I z tego wynika większość objawów, z którymi przyszedł. Tutaj powinnxś zmierzać już w kierunku prawidłowego rozpoznania w kierunku prawidłowego rozpoznania I odpowiedzieć sobie na pytanie co sprawia, że krwinek jest za mało? Czy to szpik produkuje ich niewystarczającą ilość, czy szpik działa bez zarzutu, ale krwinki niszczone są już po przedostaniu się do krwi? ale krwinki niszczone są już po przedostaniu się do krwi? Jedynym sposobem na uzyskanie odpowiedzi jest biopsja szpiku. Powiedzmy, że chodzi nam o tę kość. Można ją nakłuć i przedostać się do znajdującej się w środku jamy szpikowej, a tym samym do szpiku kostnego. Następnie pobiera się stamtąd próbkę płynu i bada ją pod mikroskopem. Jak ten płyn - szpik kostny będzie wyglądał w przypadku białaczki? Zastanów się nad tym przez chwilę, podczas gdy ja będę rysować odpowiedź. Rysowałam ten schemat już z tysiąc razy, ale jeszcze raz muszę przypomnieć, że w białaczce niedojrzałe, nowotworowe komórki przejmują szpik kostny nie pozostawiając miejsca innym komórkom. nie pozostawiając miejsca innym komórkom. Dlatego w materiale biopsyjnym ze szpiku zobaczymy dwie rzeczy. Po pierwsze, będzie on bogatokomórkowy, Po pierwsze, będzie on bogatokomórkowy, czyli zawierał mnóstwo komórek. Więcej niż byłoby u zdrowego człowieka. Można powiedzieć, że jest on hipercelularny. "Hiper" oznacza dużo, a "celular" komórki. Zatem szpik kostny zawierający dużo dużo komórek. Zatem szpik kostny zawierający dużo dużo komórek. To charakterystyczna cecha białaczek. Drugą jest obecność dużej ilości niedojrzałych komórek krwi, czyli blastów. Czy zdrowy szpik zawiera blasty? Oczywiście, przecież to one są prekursorami prawidłowych krwinek. Oczywiście, przecież to one są prekursorami prawidłowych krwinek. Bez nich nie byłoby dojrzałych komórek krwi. Jednak w szpiku zdrowego człowieka, stanowią one tylko 2-3% wszystkich komórek. Natomiast w białaczkach, ich liczba jest znacznie większa. Uwaga, nie wystarczy, że będzie ich więcej niż 2-3% Uwaga, nie wystarczy, że będzie ich więcej niż 2-3% Zawsze trzeba to dokładnie określić i o białaczce mówimy dopiero kiedy blasty stanowią ponad 20% komórek szpiku. kiedy blasty stanowią ponad 20% komórek szpiku. A więc wykonujemy biopsję szpiku, widzimy że więcej niż 20% komórek jest niedojrzała, więcej niż 20% stanowią blasty i dopiero wtedy mamy pewność, że nasz pacjent ma białaczkę. Czyli wiesz już co się dzieje z Joe, rozpoznajesz u niego białaczkę, ale to jeszcze nie koniec. Trzeba określić jaki to rodzaj białaczki. To bardzo ważne z punktu widzenia rokowania oraz doboru leczenia. z punktu widzenia rokowania oraz doboru leczenia. Trzeba więc zaklasyfikować tą białaczkę. Robimy to na dwa sposoby. Pierwszy wydaje mi się dość intuicyjny. Polega na określeniu rodzaju komórki nowotworowej, jej pochodzenia. Polega na określeniu rodzaju komórki nowotworowej, jej pochodzenia. I tutaj znów powracamy do naszego schematu hematopoezy. I tutaj znów powracamy do naszego schematu hematopoezy. I tutaj znów powracamy do naszego schematu hematopoezy. Na samym dole znajdują się dojrzałe komórki. Jak widzisz, bardzo się one od siebie różnią, każda wygląda inaczej. Tego samego nie można powiedzieć o komórkach niedojrzałych, są one do siebie bardzo podobne. Nie da się ich rozróżnić po samym wyglądzie. Komórki nowotworowe to komórki niedojrzałe, więc wyglądają mniej więcej jak te tutaj. Jak więc przypisać je do którejś grupy, Jak więc przypisać je do którejś grupy, skoro na podstawie wyglądu nie jest to możliwe? Trzeba czegoś więcej, żeby określić typ takiej komórki. Trzeba dowiedzieć się, co ta komórka w sobie ma. Trzeba dowiedzieć się, co ta komórka w sobie ma. Zarówno w środku, jak i na zewnątrz, bo różne komórki zawierają różne molekuły, na podstawie których jesteśmy w stanie je zidetyfikować. Podam przykład. Limfoblasty, czyli prekursory limfocytów B i T, Limfoblasty, czyli prekursory limfocytów B i T, mają w swoim jądrze charakterystyczne białko - TdT. mają w swoim jądrze charakterystyczne białko - TdT. Nie znajdziemy go nigdzie indziej poza limfoblastami, nie mają go żadne inne komórki krwi, nawet dojrzałe limfocyty. Gdyby więc badanie szpiku Joe wykazało obecność komórek TdT-dodatnich to wiedzielibyśmy, że jego białaczka rozwinęła się z limfoblastów. to wiedzielibyśmy, że jego białaczka rozwinęła się z limfoblastów. Innym częstym przykładem są mieloblasty. To te komórki, z których powstają neutrofile, eozynofile i bazofile. To jest mieloblast. Mieloblasty zawierają w swojej cytoplazmie białko enzymatyczne nazywane mieloperoksydazą. Często skracamy tą nazwę do MPO. Tak się składa, że odkryto specjalny barwnik, który ma zdolność przyłączania się do mieloperoksydazy. Więc możemy wziąć próbkę szpiku z komórkami nowotworowymi Więc możemy wziąć próbkę szpiku z komórkami nowotworowymi i wybarwić nim preparat. Jeśli komórki się nim wybarwią, nabiorą koloru barwnika, to oznacza, że białaczka pochodzi z mieloblastów. to oznacza, że białaczka pochodzi z mieloblastów. To pierwszy sposób na określenie typu białaczki. Drugi polega na poszukiwaniu translokacji chromosomowych. Jak pewnie pamiętasz, tak mniej więcej wygląda translokacja chromosomowa. Mówiłam już poprzednio, że wiele białaczek ma związek z tego typu mutacjami. W procesie diagnostycznym poszukujemy translokacji w komórkach nowotworowych, bo niektóre z nich są charakterystyczne dla konkretnego typu białaczki. W ten sposób jesteśmy je w stanie rozróżniać. Tak właśnie diagnozuje się białaczkę.