Czym jest zapalenie mięśnia sercowego i zapalenie osierdzia? — film z polskimi napisami

Następne kilka filmów dotyczyć będzie dwóch chorób, które z reguły omawiane są wspólnie. Pierwsza z nich to zapalenie mięśnia sercowego, a druga to zapalenie osierdzia. To dwie różne choroby, choć obydwie polegają na reakcji zapalnej obejmującej jakąś część serca, na co wskazują ich angielskie nazwy, zawierające przyrostek „card”, odnoszącego się do serca oraz „itis”, oznaczający zapalenie, stan zapalny toczący się w jakimś narządzie. Na przykład cellulitis to zapalenie skóry, a optic neuritis, zapalenie nerwu wzrokowego. Zatem myocarditis to zapalenie miokardium, czyli mięśnia sercowego, a pericarditis to zapalenie perikardium, czyli osierdzia. Przejdę może w końcu do wyjaśniania tych terminów. Zacznijmy od tego, gdzie w ogóle znajdują się miokardium i osierdzie. Wykorzystamy w tym celu uproszczony schemat serca. Prawdziwe serce nie ma oczywiście takiego kształtu, ma za to trzy warstwy. To jest pierwsza z nich. Kolejna znajduje się na zewnątrz. Narysuję ją i oznaczę kolorem, i będziemy mogli je sobie opisać. Ta warstwa, najbardziej wewnętrzna, to warstwa mająca bezpośredni kontakt z krwią pompowaną do naczyń. Nazywamy ją endokardium, czyli wsierdziem. Szczerzej opowiemy sobie o nim przy okazji filmu o zapaleniu wsierdzia. A zatem wsierdzie. Kolejna warstwa, ta oznaczona na czerwono to mięśniówka serca. Miokardium. Podpiszę ją. To właśnie jej dotyczy zapalenie mięśnia sercowego. I w końcu najbardziej zewnętrzna warstwa, nazywana czasem nasierdziem, a prawdę mówiąc bardzo rzadko, bo większość ludzi nazywa je po prostu osierdziem. A więc to jest osierdzie i to właśnie jego dotyczy tytułowe zapalenie osierdzia. Ale osierdzie to nie jest tylko jedna warstwa. Fragment, który tu narysowałem zawija się i otacza serce po raz drugi. Postaram się to narysować. Kieruje się w tę stronę, zagina się i wraca do punktu wyjścia. Zauważ, że ta część zaczyna się tutaj, zawija i zawraca. A więc osierdzie to właściwie jedna błona, ale tworząca dwie warstwy. Zamaluję nam ten środek. Osierdzie tworzy przestrzeń, znajdującą się pomiędzy dwoma jego blaszkami. To jama osierdzia. Jama osierdzia. Dobrze. Mamy więc dwie blaszki osierdzia. Część dotykająca mięśniówki serca oraz wewnętrzna część tej zewnętrznej blaszki tworzą razem coś, co nazywamy osierdziem surowiczym. Można podzielić je jeszcze dalej. Na blaszkę trzewną osierdzia surowiczego, oraz blaszkę ścienną. Nie będę tego zapisywał, bo to już zbytnie wchodzenie w szczegóły, ale należy pamiętać, że osierdzie zbudowane jest z dwóch warstw oraz jamy osierdzia. I w końcu na zewnątrz, na zewnątrz blaszki ściennej osierdzia surowiczego znajduje się tkanka włóknista. Narysuję ją wokół naszego serca. Wygląda w ten sposób, bo jest dosyć szorstka. Jeszcze raz, wewnętrzna część to osierdzie surowicze, a zewnętrzna, bardziej szorstka to osierdzie włókniste. Osierdzie włókniste. Osierdzie włókniste to to, które zobaczylibyśmy w prosektorium anatomicznym lub w czasie operacji. Skoro znamy już anatomię struktury serca, możemy wrócić do miokardium. Miokardium to mięśniówka serca, A choroby dotykające mięśniówki serca zaburzają pracę serca jako pompy. A więc zapalenie mięśnia sercowego może doprowadzić do powiększenia serca, przez rozciągnięcie lub przerost jego ścian i utrudnić w ten sposób transport krwi do tkanek. Z drugiej strony mamy osierdzie i w tym przypadku chodzi nam o osierdzie surowicze. To zewnętrzna warstwa serca. Infekcja w obrębie osierdzia, czy jakikolwiek inny stan skutkujący zapaleniem, może powodować jego usztywnienie. Oznacza to, że kiedy serce napełnia się krwią, z jednej strony tą pozbawioną tlenu, którą ma przekierować dalej do płuc, a z drugiej tą utlenowaną na obwód, nie może wyrzucić jej wystarczająco dużo, bo nie jest w stanie się dobrze napełnić. Sztywne, objęte stanem zapalnym, osierdzie nie pozwala na efektywne napełnianie się serca krwią, dając ten sam skutek, co wcześniej. Jeśli serce dobrze się nie napełni, to nie ma czego pompować do tkanek. Wiemy już, dlaczego zapalenie mięśnia sercowego i zapalenie osierdzia są takie problematyczne i znamy strukturę serca, ale chciałbym jeszcze rozwinąć kwestię zapalenia. Omówimy to w następnym filmie.