Babilonia: Wprowadzenie

Miasto Babilon nad rzeką Eufrat w południowym Iraku było wymieniane w dokumentach z końca trzeciego tysiąclecia p.n.e., a pierwszy okres rozkwitu przeżywało jako stolica króla Hammurabiego (ok. 1790-1750 r. p.n.e.). Rządził on jednocześnie wieloma królestwami na obszarze od Zatoki Perskiej aż do Syrii. Muzeum Brytyjskie posiada jedno z najbardziej charakterystycznych dzieł sztuki z tego okresu, tzw. "Królową nocy".

Od ok. 1500 r. p.n.e. dynastia kasycka rządziła Babilonem, włączając do królestwa południowy Irak. Miasta babilońskie stały się wielkimi ośrodkami piśmiennictwa, gdzie powstawały teksty z takich dziedzin jak wróżbiarstwo, astrologia, medycyna czy matematyka. Królowie kasyccy prowadzili korespondencję z faraonami Egiptu, na co wskazują listy pisane pismem klinowym znalezione w Amarnie (Egipt), które dziś znajdują się w Muzeum Brytyjskim.

Babilonia miała trudne relacje ze swoim północnym sąsiadem, Asyrią, przeciwstawiając się jej militarnej ekspansji. W 689 r. p.n.e. Babilon został złupiony przez Asyryjczyków, jednak miasto cieszyło się takim prestiżem, że zostało szybko przywrócone do poprzedniego stanu. Inne miasta babilońskie również kwitły - w Sippar prawdopodobnie sporządzono słynną "babilońską mapę świata" (patrz rysunek poniżej).

Po 612 r. p.n.e. królowie babilońscy Nabopolassar i Nabuchodonozor II mogli rościć sobie prawa do większości imperium asyryjskiego i odbudować Babilon na wielką skalę. Nabuchodonozor II odbudował Babilon w VI w. p.n.e. i miasto to stało się największym starożytnym ośrodkiem w Mezopotamii. Miało podwójne mury obronne i potężne pałace, a także świątynie z centralną wieżą zigguratu. Nabuchodonozorowi przypisuje się również budowę słynnych "wiszących ogrodów". Jednak ostatni król babiloński Nabonid (555-539 r. p.n.e.) został pokonany przez Cyrusa II, a jego państwo zostało włączone do ogromnego imperium perskich Achemenidów.

Babilon pozostał ważnym ośrodkiem aż do III w p.n.e., kiedy to dziewięćdziesiąt kilometrów na północny wschód od niego założona została Seleucja nad Tygrysem. Za rządów Antiocha I (281-261 r. p.n.e.) to nowe miasto stało się oficjalną stolicą królewską, a mieszkańcy Babilonu zmuszeni zostali do przeprowadzki. Jednak aż do XI w n.e. na miejscu starego miasta istniała niewielka miejscowość. Babilon odkopany został w latach 1899-1917 przez Roberta Koldeweya działającego w imieniu Niemieckiego Towarzystwa Orientalnego (Deutsche Orient-Gesellschaft). Od 1958 r. iracka Generalna Dyrekcja Starożytności prowadziła tam dalsze badania. Niestety, wcześniejsze warstwy pozostają niedostępne poniżej wysokiego poziomu wód gruntowych. Od 2003 r. naszą uwagę przyciągają nowe zagrożenia dla archeologii Mezopotamii (dzisiejszy Irak).

Od dwóch tysięcy lat mit Babilonu gości w wyobraźni Europejczyków. Wieża Babel, wiszące ogrody, uczta Baltazara czy upadek Babilonu inspirowały i nadal inspirują artystów, pisarzy, poetów, filozofów i ludzi kina.

© Rada Powiernicza Muzeum Brytyjskiego