Warstwy ścian naczyń krwionośnych — film z polskimi napisami

Porozmawiajmy o naczyniach krwionośnych. Opowiem dziś o różnych rodzajach naczyń krwionośnych, oraz spróbujemy ustalić niektóre ogólne charakterystyki. Zacznijmy od tego, że zbadamy pod mikroskopem dane naczynie krwionośne ludzkiego ciała. Będzie wyglądać mniej więcej tak; jej środek nazywany jest światłem, zaś po zewnętrznej stronie światła naczynia krwionośnego znajdują się komórki. Komórki te otaczają światło naczynia krwionośnego. Tak więc jest to pierwszy rodzaj komórek, z którymi zetknie się krew. Ponieważ znajdują się one bezpośrednio po zewnętrznej stronie światła naczynia. Zaś po przeciwnej stronie komórek, czyli przeciwnej do tej, która otacza światło naczynia znajduje się cienka warstwa białek, które zachowują się jak swego rodzaju rusztowanie pomagające utrzymać komórki w miejscu. Te komórki to komórki sródbłonka. Następna warstwa to tzw błona podstawna, która utrzymuje całą tę strukturę w jednym miejscu. Błona ta jest głównie zbudowana z białek. Pomyślcie o kolagenie, który znajduje się w kościach i dziąsłach - to to samo białko, które otacza wszystkie naczynia krwionośne w Twoim organizmie. Błona podstawna wraz ze śródbłonkiem tworzą warstwę, zwaną warstwą wewnętrzną, a po łacinie - tunica intima, gdzie słowo "tunika" oznacza rodzaj płaszcza czy peleryny, zaś "intima" wskazuje na coś intymnego, czyli bliskiego, a więc tunica intima - błona wewnętrzna. Teraz zaznaczę na czerwono kolejną warstwę - jest to błona mięśniowa. Te cienkie linie to komórki mięśni gładkich. A więc to jest mięśniówka, czyli środkowa warstwa naczynia. Najważniejszą tu informacją, jest fakt, że tworzą ją mięśnie gładkie. I wreszcie, po najbardziej zewnętrznej stronie znajduje się kolejna warstwa. Zaznaczę ją żółtą linią, która przestawia białka. Jest to kolejna warstwa białkowa, tak, jak błona podstawna, jednak różniąca się od niej składem białek. Jak widzicie zawiera ona dużo kolagenu, ale również inne rodzaje białek. Warstwa ta to warstwa zewnętrzna, nazywana przydanką. Ciekawe w tej warstwie jest, że na większych naczyniach krwionośnych, które potrzebują dopływu krwi, znajdują się małe naczynia krwionośne. Możnaby pomyśleć - ta wymiana krwi trwa nieustannie? Naczynia krwionośne, a na nich kolejne mniejsze naczynia i potem jeszcze mniejsze? A więc nie. Tak się dzieje tylko czasami i dotyczy to jedynie dużych naczyń krwionośnych, tzw. vasa vasorum - naczynia naczyń. Są to małe naczynia oplatające większe. Tak więc przydanka zawiera naczynia krwionośne ale również zakończenia nerwowe. Narysuje je wewnątrz, zakończenia nerwowe mogą znajdować się wewnątrz tej warstwy. Tak więc istnieją 3 warstwy, a każda z nich, ma w sobie coś interesującego. Teraz zajmiemy się różnymi rodzajami naczyń krwionośnych. Zacznijmy od żył. Narysuję je tutaj. Tak więc, załóżmy, że to jest żyła. Wewnątrz mamy błonę wewnętrzną, nie będę rysował wszystkich komórek, bo teraz już wiecie, że ta fioletowa linia oznacza komórki śródbłonka oraz błonę podstawną. Mamy również warstwę mięśni gładkich - czerwoną linią zaznaczam błonę wewnętrzną. Trzecią warstwą żył jest błona zewnętrzna. Jest to ogólny model budowy żył. Mają trzy warstwy i dotyczy to właściwie wszystkich żył. Teraz przejdźmy do tętnic. Zaznaczę je innym kolorem, powiedzmy czerwonym. Mówiąc o tętnicach mam na myśli 2 różne grupy: duże i średnie tętnice oraz małe tętnice i tętniczki Przekonacie się, że małe tętnice oraz tętniczki są właściwie dość do siebie podobne. Zacznijmy od dużych i średnich tętnic. To jest ich wnętrze. Następnie, błona środkowa - pierwsza cecha odróżniająca tętnice od żył. Ponadto, tętnice są dużo większe. W żyłach występuje tylko cienka warstwa mięśni gładkich, zaś w tętnicach jest ona o wiele większa. Dodatkowo, oprócz tych komórek mięśni gładkich w dużych i średnich tętnicach, możemy zauważyć coś interesującego. Znajduje się tutaj białko zwane elastyną, które nadaje tętnicom elastyczność - niezbędną, ponieważ płynie w nich krew pod dużym ciśnieniem. Więc ta elastyna (zaznaczone na zielono białko) sprawia, że tętnice są bardziej elastyczne i wytrzymałe na duże ciśnienie. Literką "P" oznaczę ciśnienie. A więc tak właśnie wygląda warstwa środkowa. Na zewnątrz oczywiście również znajduje się warstwa zewnętrzna. Po poznaniu jednej z najważniejszych różnic w dużych i średnich tętnicach, przejdźmy teraz do małych tętnic i tętniczek. Zacznijmy od światła, narysuję je tak, jak wcześniej. Zaznaczam tu także dużą warstwę środkową. W przeciwieństwie do żył, warstwa środkowa w obu rodzajach tętnic jest dosyć szeroka. Za wyjątkiem miejsc, w których występuje elastyna, znajdują się tu ogromne ilości mięśni. Są one niezwykle mocne, z łatwością można by ucisnąć je w kierunku światła tętnicy, gdybyśmy chcieli zaobserwować ich skurcz. I zgadza się - wiemy, że to tętniczki nadają wytrzymałość. A to dzięki dużym ilościom mięśni. Warstwa mięśniowa nadaje wytrzymałość i pozwala na zmianę ciśnień krwi. Tak więc małe tętnice i tętniczki biorą udział w zmianie ciśnienia krwi. Po ich zewnętrznej stronie znajduje się zaś błona zewnętrzna, która również zawiera zakończenia nerwowe oraz naczynia krwionośne, czy też naczynia naczyń. W porządku. Pozostał jeszcze jeden rodzaj naczyń krwionośnych - naczynia włosowate, tzw kapilary. Narysuję je tutaj. Naczynia te różnią się od pozostałych, ponieważ kapilary są wyjątkowe, gdyż w odróżnieniu od żył i tętnic składają się z pojedynczych komórek. Również tu występuje światło, ale na zewnątrz zamiast wielu komórek śródbłonka, mamy właściwie jedną komórkę, która praktycznie buduje całą ściankę kanału. Jest to komórka podróżująca w obrębie komórki. To jakby komórka brała w objęcia czerwoną krwinkę dryfującą w jej wnętrzu. Tak więc naczynia włosowate, jak widzicie, dosyć się różnią od pozostałych naczyń krwionośnych - żył i tętnic. Ale przyjrzyjcie się im dobrze jeszcze raz i zauważcie jakie są najważniejsze różnice między żyłami i tętnicami. Żyły powielają ogólny schemat, duże i średnie tętnice zawierają znaczne ilości elastyny w środkowej warstwie, zaś małe tętnice i tętniczki charakteryzuje bardzo gruba błona mięśniowa.